1968 yılında Sakarya’nın Hendek ilçesine bağlı Soğuksu köyünde doğdu. İlköğretimini doğduğu köyde 1978 yılında tamamladı. Aynı yıl girdiği Adapazarı İmam-Hatip Lisesi’nden 1985 yılında mezun oldu. Yükseköğrenimini Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde yaparak buradan 1989 yılında mezun oldu. Uludağ Üniversitesi’nde tefsir alanında başladığı yüksek lisans tahsilini 1992 yılında tamamladı. Bu sırada değişik vakıflarda araştırmacı olarak görev aldı. Daha sonra 1996 yılında Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne, 1998 yılında da aynı üniversiteye bağlı İlâhiyat Meslek Yüksekokulu’na araştırma görevlisi olarak atandı. 1998 yılı sonunda öğretim görevlisi olarak Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne geçti. Bu sırada Marmara Üniversitesi’ne bağlı olarak hazırlamakta olduğu doktora tezini 2003 yılında tamamladı. 2017 yılında doçent, 2024 yılında profesör olarak atandı. 2012-2021 yılı arasında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde dekan yardımcısı olarak idari görevde bulundu. Hâlen Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde Tefsir Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır. Ayrıca Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Açıklamalı Kur'an-ı Kerim Meali yazım komisyonunda da görevlidir. Osmanlı dönemi tefsir faaliyetleri, Kur’an ve mushaf tarihi ile bilgisayarda Arapça font tasarımı konularında çalışmaları bulunmaktadır.

2000 - 2003

Doktora

Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

1989 - 1992

Yüksek Lisans

Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

1985 - 1989

Lisans

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Türkiye

2003

Doktora

Haherzade'nin ”Minhacü’l-Beyan” Adlı Kur’an Sözlüğünün Tahkiki (Dad Harfine Kadar)

Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı

1992

Yüksek Lisans

Osmanlı Dönemi Müfessirleri

Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

C2 Ustalık

Arapça

B2 Orta Üstü

İngilizce

2024 - Devam Ediyor

Prof. Dr.

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü

2017 - 2024

Doç. Dr.

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü

2012 - 2017

Yrd. Doç. Dr.

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü

2003 - 2012

Öğretim Görevlisi Dr.

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü

1998 - 2003

Öğretim Görevlisi

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü

1998 - 1998

Araştırma Görevlisi

Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Meslek Yüksekokulu

1996 - 1998

Araştırma Görevlisi

Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri (Dr)

2012 - 2021

Dekan Yardımcısı

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi

2012 - 2013

Bölüm Başkan Yardımcısı

Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü

2021 - Devam Ediyor

Diyanet Meal Projesi Yazımı

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI, Diyanet Meal Projesi Yazımı

2025

Doktora

Kıraat ilminde şâzzın anlamsal seyri

Abay M. (Danışman)

M.BULUT(Öğrenci)

2025

Yüksek Lisans

Kur'an'da Renklerle İlgil Lafızlar: Dilsel Delaletler ile Kimyasal Verilerin Karşılaştırmalı Tahlili

Abay M. (Danışman)

N.SENA(Öğrenci)

2025

Yüksek Lisans

Münâsebâtü'l-Kur'ân'ın Tefsirdeki Rolü: Mefâtîhu'l-gayb ve Nazmü'd-dürer Arasında Mukayeseli Bir Tahlil

Abay M. (Danışman)

B.DEĞİRMENCİ(Öğrenci)

2025

Yüksek Lisans

Âl-i İmrân Sûresinin Tahlili ve Tarihlendirmesi

Abay M. (Danışman)

A.ÇİÇEK(Öğrenci)

2023

Yüksek Lisans

Mushaf imlâsı bağlamında Mehdevî ve Hicâu Mesâhifi'l-emsâr adlı eseri

Abay M. (Danışman)

M.AKIN(Öğrenci)

2023

Yüksek Lisans

Hattat Hafız Osman (Ö.1110/1698) mushafının imla özellikleri: 1097/1686 tarihli Türk ve İslam Eserleri Müzesi (Nr.405) nüshası

Abay M. (Danışman)

M.SURAL(Öğrenci)

2023

Doktora

İTİKADÎ AYETLERİN YORUMUNDA DÖNEMSEL İHTİLAFLARIN ARKA PLANI: ALLAH TASAVVURU

Abay M. (Danışman)

Y.KARATAY(Öğrenci)

2023

Doktora

Devrim sonrası İran'da Kur'an tefsiri ve Farsça tefsirler

Abay M. (Danışman)

A.DORDIPOOR(Öğrenci)

2022

Yüksek Lisans

Mushaf yazım geleneğinin kaynakları: Literatür araştırması ve ilgili edebiyatın incelenmesi

Abay M. (Danışman)

K.ÖZDEMİR(Öğrenci)

2022

Doktora

Delalet ve elfaz bahislerinin Kur'an'ı anlama ve yorumlamada metodik kullanımı: Taberî ve Cessâs örnekliğinde analitik bir çalışma

Abay M. (Danışman)

E.SEKME(Öğrenci)

2021

Doktora

Sistematik Teolojik Unsurların Kur'ân Yorumuna Etkileri

Abay M. (Danışman)

R.SOYAL(Öğrenci)

2021

Yüksek Lisans

Taberî tefsirinde kıssa-sîret ilişkisi: Bakara ve A'râf sûreleri örneği

Abay M. (Danışman)

A.REVAHA(Öğrenci)

2020

Yüksek Lisans

Derveze tefsirinde sîret-nüzûl ilişkisi

Abay M. (Danışman)

H.KÜBRA(Öğrenci)

2020

Yüksek Lisans

Muhammed Ali es-Sâyis ve Tefsîru Âyâti'l-Ahkâm adlı eseri

Abay M. (Danışman)

E.BÜŞRA(Öğrenci)

2019

Yüksek Lisans

Şeyh Muhsin-i Fâni'nin Nûru'l-Beyân adlı Kur'ân tercümesi

Abay M. (Danışman)

S.AKÇIL(Öğrenci)

2019

Yüksek Lisans

Dürzilikte Kur'ân tasavvuru ve tefsir yöntemi

Abay M. (Danışman)

M.BEŞİR(Öğrenci)

2019

Yüksek Lisans

Kur'ân'da sûre bütünlüğü ve simetrik anlatım yaklaşımının değerlendirilmesi

Abay M. (Danışman)

A.ARA(Öğrenci)

2019

Doktora

Senâullah Pânîpatî ve et-Tefsîru'l-Mazharî isimli tefsirindeki metodu

Abay M. (Danışman)

B.SARBAGYSHOV(Öğrenci)

2016

Yüksek Lisans

Kur'an-ı Kerim'de hüküm kavramı

Abay M. (Danışman)

V.YETKİN(Öğrenci)

2014

Yüksek Lisans

Molla Cîven ve Et-Tefsîrâtü'l-Ahmediyye adlı ahkâm âyetleri tefsîri

Abay M. (Danışman)

M.CHOMAEV(Öğrenci)

2014

Yüksek Lisans

Elmalılı ve Muhammed Esed'in tefsirlerinde mu'cize ile ilgili ayetlerin mukayesesi

Abay M. (Danışman)

B.ARSLANOĞLU(Öğrenci)

2021

ABAY M.

Meallerde Geliştirmeye Açık Alanlar, Ankara, Türkiye, 17 Mart 2021, ss.327-342, (Tam Metin Bildiri)

2018

ABAY M.

Uluslararası İbnü’l-Cezerî Sempozyumu, Bursa, Türkiye, 1 - 04 Kasım 2018, (Tam Metin Bildiri)

2017

ABAY M.

Uluslararası II. Kıraat Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 3 - 05 Kasım 2017, cilt.0, ss.1-11, (Tam Metin Bildiri)

2017

ABAY M.

Sahn-ı Seman’dan Darulfünun’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: 18. Yüzyıl, İstanbul, Türkiye, 22 - 23 Aralık 2017, cilt.0, ss.47-49, (Tam Metin Bildiri)

2013

ABAY M.

Osmanlı’dan Günümüze Kur’an ve Hüsn-i Hat Sempozyumu, Amasya, Türkiye, 1 - 02 Kasım 2013, cilt.0, ss.91-132, (Tam Metin Bildiri)

2014

ABAY M.

Müftü ve Müderris Ömer Nasuhi Bilmen, İstanbul, Türkiye, 7 - 09 Kasım 2014, cilt.0, ss.143-162, (Tam Metin Bildiri)

2017

ABAY M.

Kur’an Araştırmalarında Akademik Tezler: Batı ve İslam Dünyası Mukayesesi, İstanbul, Türkiye, 24 - 26 Kasım 2017, cilt.0, ss.36, (Tam Metin Bildiri)

2016

ABAY M.

Uluslararası Erzincan Sempozyumu, Erzincan, Türkiye, 28 Eylül - 01 Ekim 2016, cilt.0, ss.781-793, (Tam Metin Bildiri)

2016

ABAY M.

Osmanlı’da Tefsir Dersi Gelenekleri, İstanbul, Türkiye, 7 - 09 Ekim 2016, (Tam Metin Bildiri)

2016

ABAY M.

Akademik Tefsir Çalışmaları Sempozyumu: XIII. Tefsir Akademisyenleri Koordinasyon Toplantısı, Ankara, Türkiye, 27 - 29 Mayıs 2016, (Tam Metin Bildiri)

2014

ABAY M.

Tefsir Tarihi Yazımı (Dünü, Bugünü, Yarını) Sempozyumu, Kayseri, Türkiye, 23 - 24 Ekim 2014, cilt.0, ss.357-378, (Tam Metin Bildiri)

2014

ABAY M.

Erzurum İspirli Kadızade Mehmed Arif Efendi ve Ömer Efendi Sempozyumu, Erzurum, Türkiye, 2 - 04 Mayıs 2014, cilt.0, ss.615-629, (Tam Metin Bildiri)

2013

ABAY M.

Geçmişten Günümüze Mushaf-ı Şerif, İstanbul, Türkiye, 20 - 22 Aralık 2013, (Tam Metin Bildiri)

2012

ABAY M.

el-Mushafu’ş-Şerif Abra’t-Tarih, Amman, Ürdün, 06 Kasım 2012, (Tam Metin Bildiri)

2011

ABAY M.

Başlangıçtan Günümüze Türklerin Kur’an Tefsirine Hizmetleri, İstanbul, Türkiye, 21 - 22 Ekim 2011, cilt.0, ss.167-194, (Tam Metin Bildiri)

2010

ABAY M.

Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru: Tefsir ve Toplum, İstanbul, Türkiye, 3 - 04 Aralık 2010, cilt.0, ss.203-209, (Tam Metin Bildiri)

2011

ABAY M.

Kur’an’ın Anlaşılmasına Katkısı Açısından Kur’an Öncesi Mekke Toplumu: 8. Tefsir Akademisyenleri Buluşması, İstanbul, Türkiye, 1 - 03 Temmuz 2011, cilt.0, ss.79-90, (Tam Metin Bildiri)

2011

ABAY M.

Kur’xxan ve Kıraat Eğitimi Müfredat Çalıştayı, İstanbul, Türkiye, 15 - 16 Haziran 2011, (Tam Metin Bildiri)

2011

ABAY M.

Kur’ân-ı Kerîm’in Nüzûlünün 1400. Yılı Münasebetiyle Türk Dili’nde Kur’an Edebiyatı, İstanbul, Türkiye, 27 - 28 Mayıs 2011, (Tam Metin Bildiri)

2007

ABAY M.

Uluslararası Katılımlı İbn Hazm Sempozyumu, Bursa, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2007, cilt.0, ss.823-827, (Tam Metin Bildiri)

2010

ABAY M.

Osmanlı Toplumunda Kur’an Kültürü ve Tefsir Çalışmaları: 13-18. Yüzyıllar, İstanbul, Türkiye, 2 - 06 Ağustos 2010, (Tam Metin Bildiri)

2008

ABAY M.

Tarihten Günümüze Kur’an İlimleri ve Tefsir Tarihi, İstanbul, Türkiye, 4 - 06 Temmuz 2008, cilt.0, ss.275-288, (Tam Metin Bildiri)

2008

ABAY M.

İlahiyat Fakülteleri Tefsir Anabilim Dalı V. Koordinasyon Toplantısı, İstanbul, Türkiye, 7 - 09 Haziran 2008, (Tam Metin Bildiri)

2003

ABAY M.

İmam Hatip Liselerinde Eğitim ve Öğretim, İstanbul, Türkiye, 07 Aralık 2003, cilt.0, ss.166-171, (Tam Metin Bildiri)

2023

ABAY M.

Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 2023

2022

ÇEKER O., ÖZKÖSE K., ABAY M.

Server Yayınları, Ankara, 2022

2021

ABAY M.

Hayat Rehberi Kur'an-ı Kerim'in Konulu Tefsiri, , Editör, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, ss.395-406, 2021

2015

ABAY M.

M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 2015

2007

ABAY M.

Ensar Neşriyat, İstanbul, 2007

2002

ABAY M., SÜLÜN M.

Kur’an ve Tefsir Araştırmaları IV, , Editör, Ensar Neşriyat, İstanbul, ss.477-540, 2002

2002

SÜLÜN M., ABAY M.

”. Kur’ân ve Tefsîr Araştırmaları 4 (Kırâat İlmi ve Problemleri) Tartışmalı İlmi Toplantı Kitabı, Bedrettin Çetiner, Editör, Ensar, İstanbul, ss.477-540, 2002

2021

ABAY M.

TÜBİTAK, ss.335-336, 2021