Dürzilikte Kur'ân tasavvuru ve tefsir yöntemi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET BEŞİR ERGİN

Danışman: Muhammet Abay

Özet:

Hz. Peygamberin vefatından sonraki tarihsel süreçte, birçok farklı mezheb/fırka/grup, siyasi-sosyal amillerden dolayı Kur’ân âyetlerini kendi düşünce sistemlerine göre yorumlama çabası içine girmişlerdir. İşte bu fırkalardan biri olan Dürzi mezhebi de, Fâtımilerin altıncı halifesi Hâkim dönemi ile birlikte, İsmâiliyye fırkasından ayrılarak kendi doktrinlerini oluşturmuştur. Temel düşünceleri Resâilü’l-Hikme’ye dayanan bu fırka, söz konusu eserin birçok bölümünde Kur’ân âyetlerini kendi inançları doğrultusunda te’vîl etmiştir. Çalışmada, başta Resâilü’l-Hikme olmak üzere diğer Dürzi kaynaklardan yola çıkılarak, Dürzilerin genel olarak hangi âyetleri te’vîl ettikleri, söz konusu bu âyetleri “zâhir-bâtın” ayrımında nasıl bir yöntem ile yorumladıkları, ele alınan kaynaklar bağlamında Kur’ân kudsiyeti ve tasavvurları irdelenmektedir. Öte taraftan Dürzilerin Kur’ân âyetlerini yorumlama faaliyetlerinde, bâtınî hüviyetli Şii ve İsmâiliyye fırkalarından ayrışan ve benzeşen yönleri üzerinde de durulmaktadır. -------------------- In the historical process after the life of the Prophet Muhammad, various denominatons/sects/groups have attempted to interpret the Qur’anic verses according to their own thoughts because of their social and political ideologies. The Druze sect, which is one of these sects, have created their own doctrines seperating from the sect of Ismailiyah at the time of Fatimids’ sixth caliph Hâkim. This sect, that their main ideas are based on Rasail al-Hikmah, have interpreted the Qur’anic verses according to their own ideologies in many parts of the book. In this study, their Qur’anic thoughts and its holliness are examined by analysing which Qur'anic verses they interpreted and which methodologies they followed while interpreting the verses in which are seperated as "zahir" and "batin” in their sources specifically in Rasail al-Hikmah. Moreover, the study also focuses on the similarities and differences of the Druze with the Shi’i and Ismailiyah sects which are close to Batiniyyah.