Prof. Dr. REFİKA BAKOĞLU

Biyografi

Prof. Dr. Refika BAKOĞLU

Sürdürülebilir Büyüme ve Kalite Yönetimi Bilim Başkanı, Marmara Üniversitesi

UNDP Uluslararası İstanbul Özel Sektör Gelişim Merkezi Danışma Kurulu üyesi

Çalışma odağında kendi geliştirdiği Çağdaş Stratejik Yönetim Modelinden hareketle yenilikçi sistem ve modeller kurma bulunmakta olan Bakoğlu, ağırlıkla  Stratejik liderlik becerileri, stratejik düşünme, sürdürülebilirlik odaklı entegre risk yönetimi, risk kültürü ve örgüt kütür- strateji- sürdürülebilirlik bütünlüğünün sağlanması, sosyal sermeye geliştirme, sürdürülebilir kalkınma modelleri, sanat- sürdürülebilirlik ilişkisi ve sürdürülebilir girişimcilik becerilerini  geliştirmeyi hedefleyen yeni teknikler üzerinde çok disiplinli  ve disiplinler üstü çalışarak, yeni modeller oluşturup uygulamaya geçirme yönünde çalışmalar yapmaktadır.

1991 yılında Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak akademik yaşamına başlamış, aynı Anabilim Dalında 1999 yılında “Orta Kademe Yönetiminin Stratejik Rollerini” ortaya çıkaran teziyle doktorasını tamamlamış, 2005 yılında Doçent olup 2012 yılında Profesörlük unvanını almıştır.  2000-2001 yıllarında Boğaziçi Üniversitesi’nde nitel ve nicel araştırma yöntemleri üzerine doktora sonrası çalışması yapmıştır. 2017’de İsviçre’de başladığı European Graduate School’da Dışavurumcu Sanatlar (ikinci) Doktora eğitimini sürdürmektedir. Sürekli öğrenme ve güncellenmeyi yaşam felsefesi olarak benimseyen Bakoğlu, en son Florida Üniversitesi’nde Sanat Psikoterapileri ve Michigan  Devlet Üniversitesinden Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının Ötesi eğitimlerini tamamlamasının yanında Çevik (Agile) Ekiplerin Yönetimi, Girişim Mentorluğu, Stres azalmaya yönelik MBST ve depresyon azaltmaya yönelik Oxford Üniversitesinin MBCT Bilinçli farkındalık  (Mindfulness) eğitimlerini tamamlamıştır.

Mevcut Kalite Yönetimi Yüksek Lisans Programını 2012 yılında Sürdürülebilir Büyüme ve Kalite Yönetimi Yüksek Lisans Programına dönüştürerek Marmara Üniversitesine kurulduğu dönem için Dünyada ilk ve halen çok az sayıda bulunup ülkemizde tek olan, özgün bir uzmanlık alanı gelişmesini sağlayan Bakoğlu, 2015 yılında çok disiplinli ekiple birlikte ICS Uluslararası Sürdürülebilirlik Araştırma ve Uygulama Merkezinin kurarak 2015- 2020 tarihleri arasında Yönetim Kurulu Üyesi ve Müdürü sıfatıyla ulusal ve uluslararası düzeyde sürdürülebilirlik bilincinin geliştirilmesinde ve öncü çalışmaların yapılmasında aktif rol almıştır. 

Marmara Üniversitesi 2017-2021 Stratejik Planı geliştirme çalışmalarının koordinatörü olduğu dönemde  kendi geliştirdiği "Çağdaş Stratejik Yönetim Modeli ve Yaklaşımını”  büyük, karmaşık ve bürokratik bir yapıda uygulayarak üniversitelerde strateji geliştirme sürecini değişim aracı olarak kullanılmasını sağlayan ilk uygulamayı yapmış, üniversite ve  diğer sektörlere öncülük edecek nitelikte strateji geliştirme sürecinde yenilikçi uygulama ve yaklaşımları gündeme getirmiştir. Bu çerçevede çok büyük bir ekiple Çağdaş stratejik yönetim modelinden hareketle Marmara Üniversitesinin strateji tanımı, strateji geliştirme yaklaşımı ve süreçlerini oluşturulan Marmara Üniversitesinin 2017-2021 Stratejik Planı, Avrupa Üniversiteler Birliği Komisyonu tarafından “üniversitenin gelişimi için mükemmel bir aksiyon çerçevesi” olarak değerlendirilmiş, katılımcı ve kapsamlı çalışılmasından dolayı etkileyici bulunduğu incelemeyi yapan ekipçe açıkça ifade edilmiştir. (kaynak: https://www.iep-qaa.org/downloads /publications /marmara%20final%20follow-up%20report%20may17.pdf)

Akademik kariyeri boyunca gerek Devlet Üniversiteleri (Marmara ve İstanbul Teknik Ünv.), gerek Vakıf Üniversiteleri (Maltepe, Okan ve Bahçeşehir Ünv.) gerekse de Yurtdışındaki Üniversitelerde (Kedge Business School, Marsilya/Fransa) lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde ağırlıkla Stratejik Yönetim, Kurumsal Sürdürülebilirlik Yönetimi, Uluslararası İşletmecilik ve Stratejik Liderlik alanında deneysel ve deneyimsel öğrenme yaklaşımları ile eleştirel eğitimler vererek akademide ve de sektörel düzeyde dönüşümü sağlamaya yönelik farklı ve özgün eğitim yaklaşım ve modellerini geliştirip uygulama odaklı çalışmaktadır.

Tespit edilebildiği kadarı ile Türkiye'de ilk kez yüksek eğitimde uygulamaya dönük olan (oyunla, yaparak yaşayarak öğrenme yöntemi olan yaratıcı drama, dışavurumcu sanat teknikleriyle)  "İşletme Oyunları" dersini 2006 yılında  geliştirip işletme eğitiminde uygulamaya başlamıştır. Dünyada ve Türkiye'de teorik ve akademik derslerde dışavurumcu sanatlarla eğitimi uygulayan çok az sayıda akademisyenden biridir. Bu kapsamda, 2017-2018 güz döneminden itibaren Kurumsal Sürdürülebilir Büyüme (Marmara Üniversitesi Sürdürülebilir Büyüme ve Kalite Yüksek Lisans programında), Stratejik Yönetim (İşletme Fakültesi lisans ve yüksek lisans düzeyinde) ve Uluslararası İşletmecilik (Kedge Business School'da) derslerinde ve liderlik eğitiminde dışavurumcu sanatları akademide kullanan dünyadaki çok az sayıda kişiden biridir.

Yukarıda değinilen konularda birçok uluslararası ve ulusal yayını olan Bakoğlu, 2004 yılında Aile İşletmeciliği Kongresi’nde yayınladığı "Geçmişten Günümüze Kapalı Çarşı Kuyumcularının İş Gelenekleri ve Büyüme Mekanizmaları: Sözlü Tarih Çalışması" ile  ulusal düzeyde sözlü tarih çalışmasını işletme tarihi ve sektörel stratejik tarih alanında kullanan ilk akademisyendir. Ayrıca kendi bireysel sosyal sorumluluk çalışması olarak 2013'de Yaratıcı Sürdürülebilir Girişim Yarışması  hayata ülkemizde sürdürülebilir kalkınma girişimciliğine dikkati çeken ilk çalışması gerçekleştirmiştir.

Bir çok akademik araştırma ve sektörel araştırma ve geliştirme projesi üretmiş, son dönemde üniversite- sanayi işbirliği çerçevesinde Çağdaş stratejik Yönetim Modelinden hareketle OPET firmasına  Sürdürülebilirlik Odaklı Entegre Risk Yönetim Modeli geliştirmiş ve Marmara Üniversitesinden meslektaşlarıyla oluşturduğu ekiple birlikte detaylı bir Risk Kültürü ve Değer Zinciri analiz ve raporu oluşturmuştur.  En son Türk Havayolları şirketine Sürdürülebilir Büyüme ve Kalite Yönetimi Sertifika Programı geliştirmiş ve halen eğitimleri sürmektedir.    

Ulusal ve uluslararası birçok projede akademik danışmanlık ve yürütücülük görevi yapmasının yanında birçok ulusal ve uluslararası kongre, konferans ve çalıştay düzenlemiştir. İşletme Tarihi Konferansı Danışma Kurulu üyesi olup  en son Uluslararası Sürdürülebilir İşletmecilik ve Ekonomi Stratejileri Kongresi (ISBES) 2021 yılı danışmanı ve dönem başkanı olarak sürdürülebilirlik ve strateji alanının gelişimine katkılarını devam ettirmektedir. Ayrıca 2016 ve 2017 yıllarında kurucusu ve başkanı olduğu dönemde Uluslararası Sürdürülebilirlik Araştırma ve Uygulama Merkezinin Uluslararası Sürdürülebilirlik Kongresi organize ederek Türkiye’de alanın gelişimine ekibiyle birlikte öncülük etmiştir. 2. Ulusal İşletme Tarihi Konferansı organize etmiş sürdürülebilirlik ve strateji alanında tarihsel çalışmaları teşvik etmiş ve etmektedir. 2. Uluslararası Sürdürülebilirlik Kongresinde, dışavurumcu sanatlarla kongre açılış ve kapanışını yaparak farklı bir bilimsel kongre uygulamasını hayata geçiren ilk uygulamayı yapmıştır. Donanım ve deneyimlerini paylaşmak üzere Üniversite dışında ulusal ve uluslararası firmalar ve sendikalar, sivil toplum örgütleri, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara da eğitim ve danışmanlık hizmeti vermeye devam etmektedir. Halen Türkiye Kalite Yönetimi Derneği (KALDER), Erenköy Kız Lisesi Derneği, Sanat Psikoterapileri Derneği üyesidir ve bir kız çocuğu sahibidir