Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nur Aslan
Danışman: Alaeddin Yalçınkaya
Özet:
Tarihten bu yana
enerji kaynaklarına ulaşım özellikle sanayileşmiş ülkeler olmak üzere tüm dünya
ülkelerinin temel devlet politikalarından biri haline gelmiştir. Ülkeler iç ve
dış politikalarını bu doğrultuda şekillendirmiş ve şekillendirmeye devam
etmektedir. Suudi Arabistan ve Venezuela da sahip oldukları petrol kaynakları
sayesinde çok kısa sürede ekonomik gelişme sağlamış ve uluslararası ilişkiler
literatüründe önemli bir hale gelmişlerdir.
Uluslararası ilişkilerin geniş kapsamında
gittikçe önem kazanan enerji politikaları incelemeleri ışığında kaynak zengini
ülkelerin devletsel yapılanmalarının nasıl olduğu ve sahip oldukları kaynak
zenginliğine bağlı bir lanete maruz kalıp kalmadıkları en önemli tartışma
konularından bir tanesi haline gelmiştir. Bu çalışma petrol keşfi sonrası Suudi
Arabistan ve Venezeula’ya siyasal, ekonomik ve dış politika boyutlarından
bakarak bu boyutların her birinde petrolün etkisini anlamaya çalışmaktadır. Çalışmanın
teorik çerçevesi kaynak zengini ülkeler hakkında ortaya koyduğu araştırmalar ile
literatürde yer bulmuş Rantiyer Devlet Teorisi kullanılarak kurgulanmıştır. Söz
konusu iki ülkenin iç dinamiklerde benzer özellikler taşımalarına rağmen
yaşadıkları farklı tecrübeleri göz önünde bulundurularak Rantiyer Devlet Teorisinin
bu ülkelerin analizlerinde belirli noktalarda yetersiz kaldığı ortaya
konulmuştur. Çalışmanın sağlam bir zemine oturtulması adına uluslararası
ilişkilerin dinamik yapısı göz önünde bulundurularak ülkelerin incelemelerinin,
özellikle 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren dünya ekonomik sisteminin
şekillenmesinde önemi yadsınamayan ve enerji stratejileri doğrultusunda
özellikle petrol politikalarında denklemlere dahil edilmesinin gerekli
görüldüğü ABD’yi dahil ederek yapılmasının gerekliliği bu çalışmada göz önüne
serilmektedir. Bunun yanı sıra iki ülkenin ABD ile olan aktif ilişkileri yine
ABD’yi bu incelemede kayıt dışı bırakmanın eksik bir analize neden olacağını
ortaya çıkarmaktadır. Özetle, bu çalışmada ABD enerji stratejileri kapsamında
Suudi Arabistan ve Venezuela’nın ekonomik ve politik analizi yapılacak ve
rantiyer devlet olarak iki ülkenin yaşadıkları farklı tecrübeler mercek altına
alınacaktır.