Fen bilimleri program ve ders kitabındaki hücre kavramının didaktiksel dönüşüm teorisi yaklaşımıyla karşılaştırmalı olarak incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HÜSEYİN KIRTMAN

Danışman: Mehtap Yıldırım

Özet:

Toplumun gelecek nesillerine okullarda aktarılmak istenen bilgiler öğretim programları ile düzenlenir. Öğretim programları toplumun ihtiyaçlarına göre güncellenebilir niteliktedir. Örneğin Fen Bilimleri dersi öğretim programları 2005, 2013 ve 2017 yıllarında güncellenerek tekrar yayınlanmıştır. Okullarda kullanılan ders kitapları da öğretim programlarına bağlı olarak değişmektedir. Bu çalışmada, Fen bilimleri dersi 2005, 2013 ve 2017 öğretim programları ve bu yıllara ait ders kitapları "hücre" konusunu işleme özellikleri bakımından incelenmiştir. Bunun için bilginin dönüşümü ile ilgilenen didaktiksel dönüşüm teorisinden yararlanılmıştır. Çalışma nitel analiz yöntemlerinden doküman analizi ile üç aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada, üniversitelerde kullanılan akademik kitap referans alınarak bilimsel bilgiye dair analiz yapılmış; ikinci aşamada 2005, 2013 ve 2017 yıllarına ait öğretim programlarında "hücre" konusu didaktiksel dönüşüm teorisi yaklaşımıyla incelenmiş ve bu konu bağlamında öğretim programları arasındaki farklılıklar ve benzerlikler ortaya konmuştur. Son aşamada ise incelenen öğretim programlarına ait MEB tarafından yayınlanan Fen Bilimleri ders kitapları içindeki "hücre" konusu didaktiksel dönüşüm teorisi yaklaşımıyla incelenmiştir. Konunun kitaplarda işlenmesindeki değişim, benzerlik ve farklılıklar tablolar halinde açıklanmıştır. Yapılan analizler sonucunda 2005, 2013 ve 2017 öğretim programlarının hücre konusuna ait kazanımlarında, kavram sayılarında farklılıklarının olduğu ve bazı kavramların sadece ilgili yılların öğretim programlarında yer aldığı görülmüştür. Örneğin DNA, gen kavramlarının hücre konusu içinde sadece 2017 öğretim programında yer aldığı tespit edilmiştir. İncelenen öğretim programlarına ait ders kitaplarında ise kavram, etkinlik sayılarının ve içeriklerinin farklılık gösterdiği tespit edilirken güncellenen son öğretim programı olan 2017 yılı öğretim programına ait ders kitabında etkinlik sayısının azaldığı, şekillerin kapladığı alan ve kavram sayısının artırıldığı sonucuna ulaşılmıştır.