Kar amaçsız işletmelerde (Dernekler ve vakıflarda) bağımsız denetim


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DENİZ TURAN

Danışman: NURAN CÖMERT

Özet:

Günümüzde sosyal dayanışma, yardımlaşma, demokrasi, insan hakları ve kamu çıkarını koruma amacı ile faaliyette bulunan sivil toplum örgütleri, ülkelerin kalkınmasına katkıda bulunan en önemli unsurlar olarak kabul edilmektedir. Pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de mevcut olan bu örgütlerin daha çok vakıf ve dernek hukuki kimliğiyle örgütlendiğini görüyoruz. İşletmecilik yazınında kar amacı gütmeyen işletme olarak adlandırılan bu örgütlerin toplum çıkarına hizmet edecek şekilde faaliyette bulunmaları nedeniyle tabi oldukları mevzuat çerçevesinde hukuki, mali ve ekonomik denetimleri söz konusudur. Denetimin kapsamı ülkeden ülkeye farklılıklar göstermektedir. Ülkemizde faaliyette bulunan kar amaçsız örgütlerde denetimler vergisel avantajlara sahip olmaları nedeniyle mali nitelikte amaca uygunluk denetimleri şeklinde yapılmaktadır. Toplumsal hizmet vermelerine rağmen bu tip kuruluşlarda bağımsız denetim hiç bir mevzuatta öngörülmemektedir. Oysa bu kuruluşların düzenledikleri mali tabloların, güvenilirliği konusunda güvence verecek nitelikte bir denetimden geçirilmiş olarak kamuya açıklanması kurumsallaşma açısından oldukça önemli bir konudur. Kar amaçsız işletmelerin mali raporlarının düzenlenmesi kar amaçlı şirketlere göre farklılıklar gösterir. Şüphesiz bu farklılık bunların bağımsız denetiminde de söz konusudur. Bugüne kadar ülkemizde epey ihmal edilmiş bir konu olması sebebiyle tezimizde kar amaçsız örgüt tiplerinden vakıfların ve derneklerin bağımsız denetimi ele alınmış bu konudaki yasal düzenlemeler, teorik esaslar ve uygulamadaki eksiklikler birlikte değerlendirilerek; bağımsız denetimin nasıl olması gerektiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. ABSTRACT NONPROFIT ORGANIZATIONS’ (FOR FOUNDATIONS AND ASSOCIATIONS) AUDIT Non-Governmental Organizations which to be founded for purpose of social solidarity, democracy, human rights and protection of public interest were accepted as the most important items contributed to countries’ development. As in most of countries, there are lots of non-governmental organizations in Turkey and most of them was organized as foundation or association. These organizations known as nonprofit organizations in management literature were audited for economic, legal and financial according to legislation because of their establishing aim, to serve public interest. Audit scope become different for every countries. Audits of organizations working in our country were done for testing compliance with financial purpose because of these organizations have tax advantages. Altough these organizations serve to public interest, independent auditing for them was predicted in no law or arrangement. However, it is important subject for institutionalization, so these organizations’ financial statements should be audited by the independent auditors. Preparation of nonprofit organizations’ financial reports is different from other organizations’. This difference is effective in independent auditing too. Because of this situation was disregarded until now in Turkey, nonprofit organizations’ independent auditing has been undertaken in our thesis. Standard independent auditing for nonprofit organizations is explaned by appraising legal arrangement, theoretical basis and deficiency in practises.