Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zuhal Dokur
Özet:
Bu araştırmanın temel amacı; 5-17 yaş arasındaki otizmli çocukların, beş temel duyguyu (mutlu, üzgün, kızgın, şaşkın ve korku) tanıma becerilerinin belirlenmesidir. Bu temel amaç doğrultusunda aşağıdaki alt amaçlara yanıt aranacaktır. 1. Otizmli çocukların beş temel duyguyu (mutlu, üzgün, kızgın, şaşkın ve korku) söyleme beceri düzeyleri nedir? 2. Otizmli çocuklar beş temel duyguyu (mutlu, üzgün, kızgın, şaşkın ve korku) yüzün hangi bölümlerinden tanımaktadırlar? 3. Otizmli çocukların başkalarının yaşadığı beş temel duyguyu (mutlu, üzgün, kızgın, şaşkın ve korku) resimli duygu hikayelerinden tanıyıp söyleme beceri düzeyleri nedir? 4. Otizmli çocukların başkalarının yaşadığı beş temel duygunun (mutlu, üzgün, kızgın, şaşkın ve korku) resimli duygu hikayelerindeki nedenlerini söyleme beceri düzeyleri nedir? 5. Annelere göre otizmli çocuklarının, resimlere bakarak beş temel duyguyu (mutlu, üzgün, kızgın, şaşkın ve korku) söyleme beceri düzeyleri nedir? 6. Annelere göre otizmli çocuğunun resimlere bakarak beş temel duyguyu söyleme beceri düzeyleri ile otizmli çocukların duyguları söyleme beceri düzeyleri arasında ilişki var mıdır? 7. Otizmli çocukların duyguları söyleme beceri düzeyleri ile çocuğun cinsiyeti ve okula gitme durumu arasında ilişki var mıdır? 8. Araştırmaya katılan otizmli çocukların, duyguları yüzün hangi bölümlerinden tanıma becerileri ile çocuğun cinsiyeti ve okula gitme durumu arasında ilişki var mıdır? 9. Araştırmaya katılan otizmli çocukların, resimli duygu hikayelerinden duyguları tanıyıp söyleme beceri düzeyleri, çocuğun cinsiyetine ve okula gitme durumu göre farklılaşmakta mıdır? 10. Otizmli çocukların resimli duygu hikayelerindeki nedenleri söyleme beceri düzeyleri, çocuğun cinsiyetine ve okula gitme durumuna göre farklılaşmakta mıdır? Araştırmanın çalışma grubu; Anadolu yakasında rehabilitasyon merkezlerine devam eden ve Rehberlik Araştırma Merkezlerinden (RAM) otizm tanısı almış 5-17 yaş aralığında 6 kız (%20), 24 erkek (%80) olan toplam 30 çocuktan oluşmaktadır. Otizmli çocuklarda otizm tanısı almış olmanın yanı sıra öğretmenleri tarafından ‘ifade edici dil’ becerilerine sahip (en az 5 dk anlamlı sohbet eden, resimleri anlatabilen, dinlediğini anlayabilen), aynı zamanda annelerden ve öğretmenlerden alınan bilgiler doğrultusunda resimlere % 100 bakabilen, karşısındakinin yüzüne, ağzına ve gözüne bakmada ise en az üçte ikisini yapabilen çocuklardan seçilmiştir. Yapılan bu çalışmada veri toplama araçları olarak; bilgi formu, yüz resimleri, resimli duygu hikayeleri kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular şunlardır; Araştırmanın birinci amacı ile ilgili analiz sonuçlarına göre; otizmli çocukların en çok mutlu duygu ifadesini, daha sonra üzgün ve kızgın duygu ifadesini tanıdıklarını, şaşkın ve korku duygu ifadelerini daha az tanıdıkları görülmüştür. Araştırmanın ikinci amacı ile ilgili analiz sonuçlarına göre; otizmli çocuklar mutlu, üzgün, şaşkın ve korku duygu ifadelerini en çok (%60) yüzün ağız bölgesinden tanıdıkları görülmüştür. Ancak çocukların çoğunluğu kızgın duygu ifadesini kaş bölgesinden tanıdıklarını söylemişlerdir. Araştırmanın üçüncü amacı ile ilgili analiz sonuçlarına göre; otizmli çocukların resimli duygu hikayelerindeki mutlu duygusunu çoğunlukla tanıdıkları, üzgün ve kızgın duygularını ise, şaşkın ve korku duygularından daha iyi tanıdıkları görülmüştür. Araştırmanın dördüncü amacı ile ilgili analiz sonuçlarına göre; otizmli çocukların çoğunun mutlu duygusunun nedenini söyleyebildiği, üzgün, kızgın, şaşkın ve korku duygularının nedenini söylemekte zorlandıkları görülmektedir. Araştırmanın beşinci alt amaçları ile ilgili analiz sonuçlarına göre; annelere göre çocuklarının en çok mutlu, daha sonra üzgün ve kızgın duygularını söyleyebildikleri, korku ve şaşkın duygularını daha az söyledikleri görülmüştür. Altıncı alt amaçta ise annelere göre çocuklarının temel duyguları söyleme ile çocukların gösterilen resimdeki duyguyu söyleme becerileri arasında mutlu, üzgün, kızgın arasında anlamlı bir fark çıkmamış ama şaşkın ve korku arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Araştırmanın yedi, sekiz, dokuz ve alt amaçları ile ilgili analiz sonuçlarına göre, otizmli çocukların duyguları söylemeleri, duyguları yüzün hangi bölümlerinden tanıdığı, resimli duygu hikayelerindeki duyguları tanıma ile cinsiyet ve okula gitme arasında ilişki bulunamamıştır. Araştırmanın onuncu alt amacı ile ilgili analiz sonucuna göre; resimli duygu hikayelerindeki duygunun nedenini söyleme ile cinsiyet arasında ilişki bulunamamıştır. Fakat okula gitme ile kızgının ve şaşkının nedenini söyleme arasında ilişki bulunmuştur. ABSTRACT The main purpose of the present study is to determine emotion recognition skills of children with autism who were between the ages of 5-17 in five basic emotions (happy, sad, angry, confused and fearful). Subsidiary questions included the following: 1) What are the expression skill levels of five basic emotions (happy, sad, angry, confused and fearful) in children with autism? 2) Which facial parts do children with autism recognize five basic emotions (happy, sadi angry, confused and fearful) from? 3) What are the expression skill levels of children with autism who recognize five basic emotions (happy, sad, angry, confused and fearful) from illustrated emotions stories in which others experience these feelings? 4) What are the skill levels of children with autism in expressing reasons of five basic emotions (happy, sad, angry, confused and fearful) in the illustrated emotion stories in which others experience these feelings? 5) According to mothers of children with autism what are the expression skill levels of their children in five basic emotions by looking at pictures? 6) According to mothers of children with autism is there a relationship between the expression skill levels in five basic emotions of their children and other children with autism? 7) Is there a relationship between the emotional expression skills of children with autism and the gender and going to school circumstance of the child ? 8) Is there a relationship between which facial part children with autism, who have participated in the research, recognize emotions and the gender and going to school circumstance of the child and? 9) Do the emotion expression skill levels of children with autism who have participated in the research by recognizing emotions from illustrated emotion stories differentiate according to the gender and going to school circumstance of the child ? 10) Do the skill levels of children with autism in expressing reasons in the illustrateal emotion stories differientiate according to the gender and going to school circumstance of the child? The study group of the research consists of a total of 30 children, 6 girls (20%) and 24 boys ( 80%) between the ages of 5-17- who were diagnosed with autism by Guidance Research Centers (RAM) and still attended rehabilitation centers in Anatolian side. They were selected among the children who were described by their teacher as having “ expressive language ” skills ( who can have a meaningful chat at least for 5 minutes, describe pictures, understand from what they listen to ) also who can look at the pictures 100% and who are capable of at least two-third of looking at the face, mouth and eyes of a person they face according to reports perceived by mothers and teachers, as well as having been diagnosed with autism. In this study, information form-family and teacher, face pictures, illustrated emotion stories have been used as data collection instruments. The findings obtained in this research are as follows : According to the analysis results related to the first purpose of the research, it has been observed that children with autism most frequently recognize the happy emotion expression, then secondly sad and angry emotion expressions and least frequently confused and fearful emotion expressions. According to the analysis results related to the second purpose of the research, it has been referred that children with autism most frequently (60%) recognize happy, sad and fearful emotion expressions from the mouth area of the face. Yet, the majority of the children have reported that they recognize angry emotion expression from the eyebrow area. According to the analysis results related to the third purpose of the research, it has been stated that children with autism most frequently recognize happy emotion from the illustrated emotion stories and they recognize sad and angry emotions better than they recognize confused and fearful emotions. According to the analysis results related to the fourth purpose of the research, it has occured that the majority of children with autism can explain the reason behind happy emotion but they have difficulties in explaining reasons of sad, angry, confused and fearful emotions. According to the analysis results related to the fifth purpose of the research, mothers have remarked that their children with autism have expressed happy feelings most frequently, then sad and angry feelings and least frequently fearful and confused emotions. According to mothers in the sixth sub-purpose of the research, there has not been any significant difference between happy, sad and angry emotions but between fearful and confused emotions in their children’s expression skills of basic emotions and their skills in expressing emotions within the pictures shown to them. According to the analysis results related to seventh, eigth and ninth sub-purpose of the research, no relationship has been found between emotion expressions of children with autism, which facial parts they recognize emotions from, emotion recognition in the illustrated emotion stories and the gender and going to school. According to the analysis results related to tenth sub-purpose of the research, no relationship has been found between expressing the reason behind the illustrated emotion stories and the gender. Yet, there has been found a relationship between the circumstance of going to school and expressing the resaon behind angry and confused emotion.