Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşe Kacaroğlu Vicdan
Danışman: BİLGİ GÜLSEVEN KARABACAK
Özet:ROY ADAPTASYON MODELİNE GÖRE VERİLEN EĞİTİMİN HEMODİYALİZ TEDAVİSİ ALAN BİREYLERİN UYUMUNA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu araştırma, Roy’un Adaptasyon Modeli’ne göre verilen eğitimin hemodiyaliz tedavisi alan bireylerin fizyolojik, psikolojik ve sosyal uyumuna etkisini belirlemek amacıyla randomize kontrollü deneysel olarak yapıldı. Araştırma, bir diyaliz merkezinde, 1 Temmuz - 31 Aralık 2012 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini, 102 birey oluşturdu. Örneklemi ise 41 deney, 41 kontrol olmak üzere 82 birey oluşturdu. Araştırmada veriler; Hemodiyaliz Hasta Değerlendirme Formu, Fonksiyonel Performans Envanteri, Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri, Hastalığa Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeği ile toplandı. Deney grubundaki bireylere Roy Adaptasyon Modeli doğrultusunda araştırmacı tarafından hazırlanan “Hemodiyaliz ile Yaşamak” adlı eğitim kitapçığı ile eğitim verildi. Çalışma kapsamına alınan bireylerin sosyodemografik özellikleri ile ilgili veriler sayı, yüzdelik ve Pearson χ2 testi ile değerlendirildi. Deney ve kontrol grubunun ölçeklerden ve alt boyutlarından aldıkları puanlar arasındaki farkı tespit etmek için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanıldı. Fonksiyonel Performans Envanteri toplam ve alt boyut puan ortalamalarının ikinci görüşmede deney grubunda yükseldiği, bu yükselişin istatistiksel olarak anlamlı olduğu, kontrol grubundaki bireylerin ise ölçek puanlarında bir artış olmadığı belirlendi. Deney grubundaki bireylerin benlik saygılarının yükseldiği, kontrol grubundaki bireylerin ise benlik saygılarının düştüğü görüldü. Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeğine göre bireylerin rol fonksiyon alanı ve karşılıklı bağlılık alanı değerlendirildiğinde seksüel ilişki alt boyutu dışındaki tüm alt boyut puanlarının ve toplam puanlarının ikinci görüşmede istatistiksel olarak anlamlı derecede düştüğü dolasıyla psikososyal uyumlarının arttığı bulundu. Roy Adaptasyon Modeli’ne göre verilen eğitimin hemodiyaliz tedavisi alan bireylerin fizyolojik, psikolojik ve sosyal uyumunu arttırdığı sonucuna varıldı. Anahtar kelimeler: Roy Adaptasyon Modeli, Hasta eğitimi, Uyum, Hemodiyaliz SUMMARY EVALUATION OF THE EFFECT OF THE EDUCATION GIVEN IN ACCORDANCE WITH ROY ADAPTATION MODEL ON THE ADAPTATION OF INDIVIDUALS HAVING HEMODIALYSIS TREATMENT This research was conducted as randomized controlled experimental with the aim of determining the effect of the education given in accordance with Roy’s Adaptation Model on physiological, psychological and social adaptation of the individuals having hemodialysis treatment. The research was conducted in a dialysis center between the dates of 1st July – 31st December 2012. The population of the research is consisted of 102 individuals. 82 individuals consisted of 41 experimental, 41 control. In the research, the data were acquired with; Hemodialysis Patient Evaluation Form, Functional Performance Inventory, Coopersmith Self-Respect Inventory, PAIS-SR. The individuals in experimental group were trained with training manual named “Living with Hemodialysis”, prepared by researcher in accordance with Roy Adaptation Model. The data about the sociodemographic features of the individuals included in the scope of the research was evaluated with number, percentage and Pearson χ2 test. Wilcoxon Signed Ranks Test was used in order to determine the difference between the points taken in the measures and their sub-dimensions by the individuals of experimental and control group. It is determined that experimental group’s Functional Performance Inventory total and sub-dimension point averages increased in the second meeting and this increase is significant statistically, there is no increase in measure points of the individuals in control group. It is observed that self-respect of the individuals in experimental group increased while the self-respect of the individuals in control group decreased. When the individuals’ role function area and mutual attachment area are evaluated, it is determined that except for sexual relationship sub-dimension, their all sub-dimension points and total points significantly decreased statistically in the second meeting thus their psychosocial adaptations increased. It is concluded that the education given in accordance with Roy Adaptation Model increases the physiological, psychological and social adaptation of the individuals having hemodialysis treatment. Key words: Roy Adaptation Model, Patient Education, Adaptation, Hemodialysis