Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ersen Yıldızoğlu
Danışman: Metin Erkan Kafkas
Özet:Kalem işi tezyini, Osmanlı devletinde özellikle 16. yy’a denk gelen klasik dönemde önemli bir bezeme öğesi olmuş ancak hat, tezhip, çini, minyatür gibi geleneksel sanatlarla ilgili, klasik dönem eserlerine ait pek çok araştırma bulunmasına rağmen, kalem işi tezyini hakkında çok fazla yayın bulunmamaktadır. Rüstem Paşa Camii’sinden çeşitli kaynaklarda sınırlı sayıda ve başka yapılarla beraber bahseden çalışmalara rastlanmıştır. Özellikle çini süslemeleriyle tanınan yapının kalem işi çalışmaları da son derece önemlidir. Ancak yapının kalem işi süslemelerine değinen sınırlı sayıda kaynak mevcuttur. Bu tez çalışmasının esas konusunu Rüstem Paşa Camii’sinin iç mekân kalem işi süslemelerinin incelenmesi oluşturmaktadır. Bu kapsamda 16.yy Osmanlı cami mimarisinin temel özelliklilerinden ve Mimar Sinan’ın tezyinat anlayışından bahsedilmiş, Rüstem Paşa Camii’sinin plan ve mimari özellikleri üzerinde durulmuştur. Ardından yapının iç mekân kalem işi süslemeleri bölümlere ayrılarak, motif, renk ve kompozisyon açısından incelenmiştir. Bu çalışma, Rüstem Paşa Camii’sinin kalem işi süslemelerini tek ve ana konu olarak ele alan ilk çalışma olması bakımından önemlidir. Çalışmanın sonuç kısmında klasik dönem kalem işi süslemeleri ile Rüstem Paşa Camii’sinin kalem işi süslemeleri karşılaştırılarak anlatılmış, yapının kalem işi süslemelerinin devrinin özelliklerini ne derece yansıttığı tespit edilmeye çalışılmıştır. -------------------- The wall decoration ornament was an major element of decoration in the Ottoman period, especially in the classical era which corresponded to the 16th century. There were many publications about the traditional art of calligraphy, illumination, tile and miniature but there is a few publications about the wall decoration ornament. There is a limited number of other sources mentioning the Rüstem Pasha Mosque. The wall decoration ornament of the building, which especially known for its tile decorations, is also very important. However, there are a limited number of sources referring to the walla decoration ornament of the building. The main theme of this thesis is to examine the interior wall decoration ornaments of Rüstem Pasha Mosque. In this context, the main features of 16th century Ottoman mosque architecture and Mimar Sinan's decoration concept were mentioned. The plan and architectural features of Rüstem Pasha Mosque were emphasized. Afterwards, the interior waa decoration ornaments of the building were divided into sections and examined in terms of motif, color and composition. This study is important in that it is the first study that deals with the wall decoration ornaments of Rüstem Paşa Mosque as the only and main subject. In the conclusion part of the study, the wall decoration ornaments of Rüstem Pasha Mosque were compared with classical period wall decoration ornament and it was tried to determine to what extent the structure reflects the characteristics of the period of wall decoration ornaments.