Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerinde egemenlik sorunu


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT ALAKEL

Danışman: Armağan Emre Çakır

Özet:


Bu çalışmanın temel amacı Türkiye-AB ilişkilerinde egemenlik sorunukonusunda, uluslararası ilişkiler bağlamında, tarihî gelişim içerisinde teorik tartışmalaryapmaktır. Egemenlik, ulus devlet siyasasının iç ve dış ilişkilerini, ekonomik, hukuki vesosyal düzenini şekillendiren bir normdur. Egemenlik, ulus devlet sonrası süreçte,ulusüstü AB yapılanmasıyla da gündeme gelmiştir.Egemenlik kavramının teorik olarak çeşitli tanımları yapılmıştır. Westphaliasonrası ortaya çıkan egemen Avrupa devlet sisteminin hukuki, siyasal, ekonomik vesosyal yapısı, egemenlik boyutunda incelenmiştir. Modern uluslararası ilişkileringelişiminde önemli bir yer tutan egemenlik, Avrupa ulus devletler düzenini kuranönemli siyasi olay ve gelişmeler de tartışılır.Savaş sonrası Avrupa'sında Westphalia egemen ulus devlet sisteminin yerinialmakta olan AB; siyasal, ekonomik ve sosyal açıdan egemenlik bağlamında ele alınır.Ekonomik entegrasyon, siyasal birlik, ulusal egemenlik, federalizm, konfederalizm vb.AB'yi betimleyen siyasaların egemenlik söylemi vurgulanır. Ayrıca AB kurumlarınıntarihî gelişimi, anayasal yapılanma ve egemenlik tartışmalarını sürdürür.Türkiye'nin egemenlik anlayışı tarihî gelişim içinde ele alınmıştır. Türkiye,Kurtuluş Savaşı'yla birlikte, Batılılaşmak ve çağdaşlaşmak, muasır medeniyetseviyesine ulaşmak için siyasal, ekonomik ve kültürel reformlar yaparak Avrupamodern egemen ulus devlet sistemine geçmiştir. Türkiye, geleneksel toplum yapısınımodern, seküler, çağdaş, homojen bir ulus devlet siyasasına dönüştürürken; etnik, dinî,bölgesel ve ideolojik temelli sorunlar da ortaya çıkar. Türkiye'de siyasal iktidarı elegeçiren partilerin iktidarları süresince kendi çoğunlukçu ve fraksiyoncu millî egemenlikanlayışına, Rousseau'cu anlamda genel iradeyi temsil ettiğini düşünerek, Hobbes'cumutlak devlet egemenliğini topluma ulusal egemenlik anlayışı gibi sunması bu partilerinLock'cu anlamda demokratik, sivil, sınırlı ve çoğulcu bir toplumsal egemenlikanlayışını yansıtmasına engel olmaktadır. Dolayısıyla, Türkiye'nin siyasal sisteminindemokratik süreci darbeli olmakta, jeopolitik konumu da istikrarsızlığıkolaylaştırmaktadır.Türkiye AB ilişkilerinde egemenlik bağlamında; siyasal, ekonomik, sosyal,hukuk ve güvenlik sorunları vardır.Türkiye, AB'ye tam üyelik sürecinde, AB üyelerinden ve aday ülkelerdenfarklı olarak kendine has güçlü bir ulus devlet egemenlik kurgusuna sahiptir. Bu güçlüdevlet egemenliği anlayışı; jeopolitik, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel açıdanTürkiye'nin-AB ile ortak bir egemenlik inşasını, paylaşımını, transferinigüçleştirmektedir. Fakat Türkiye bu sorunları tek tek çözmektedir.