Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUHAMMED MUHDİ GÜNDÜZ
Danışman: EMİNE KESKİNER
Özet:Niyet, eylemin değerini doğrudan tayin ettiğinden İslâm düşünce geleneğinde farklı anlamlarıyla ele alınmıştır. Ancak modern dönemlerde bu anlamların daralıp niyetin bazı disiplinlere münhasır kaldığı görülmektedir. Bunun sonucunda niyet kavramının bugüne kadar Din Eğitimi alanında hak ettiği ilgiyi görmediğini düşünmekteyiz. Bu çalışma, İslâm düşüncesinin önemli şahsiyetlerinden biri olan Gazzâlî’nin görüşleri esas alınarak niyetin anlamlarını Din Eğitimi açısından yeniden gündeme getirmeyi amaçlamaktadır. Gazzâlî, niyetin eylemleri birbirinden ayırma anlamında temyiz, eylemin niçin yapıldığı manasında gaye ve bilinçli olarak eyleme yönelerek onun sorumluluğunu üstlenme kavrayışlarını harmanlayarak kendine özgü bir niyet anlayışı geliştirmiştir. Bu niyet anlayışında, Din Eğitimi açısından, bilinçlilik, amaç, yönelim ve sorumluk anlamları ön plana çıkmaktadır. Ona göre kişi bilinçli olarak bir gaye ile yöneldiği eylemlerin sorumluluğunu üstlenmektedir ve niyet bu süreci bütünüyle kapsamaktadır. Gazzâlî, kişinin yaratılış gayesi olan ma’rifetullaha dair bilinçli olmasının gerekliliğini, bunu gaye edinmesini ve buna ulaştıracak eylemlere yönelmesinin zorunluluğunu vurgulamaktadır. Bunun için öncelikle kişinin niyetinin eğitilmesi gerektiğini söylemektedir. Ona göre niyet eğitimi: insanı tanıma, kalp eğitimi ve niyetin ihlâsa dönüştürülmesi aşamalarından oluşmaktadır. İhlasın, sadece Allah rızası gayesi ile eylemi gerçekleştirmenin yanı sıra doğru eylemin tercih edilmesi anlamına geldiğini ifade etmektedir. Böylece Gazzâlî’nin düşüncesinde niyet eğitimi, eylemin gayesine dair bilincin yanında hangi eylemin tercih edilmesi gerektiğini de kapsamaktadır. Elinizdeki metin, Gazzâlî’nin niyet anlayışının özellikle niyetin eğitilebilirliği bağlamında Din Eğitimi’ne yeni bir perspektif sunduğunu savunmaktadır. ABSTRACT Since intention (niyyah) directly supplies the value of action, it is taken to have different meanings and accordingly approached in different ways in the tradition of Islamic thought. However, in the modern era it seems the amount of different meanings attached to intention has narrowed and the concept has become exclusive to certain disciplines only. As a result, we think that the concept of intention has not received the attention it deserves in the field of Religious Education. This study aims to discuss and raise the subject of the meanings of intention from the point of view of Religious Education based on the views of al-Ghazzâlî one of the most important figures of Islamic thought. al-Ghazzâlî developed an understanding of intent by distinguishing various acts of intention from each other, blending purpose (ghaye) as the intention of why the action is done with responsibility as the intention of consciously undertaking an action, and thereby developed an original body of thought on the issue. In this body of thought, consciousness, aim, direction and responsibility come to prominence from the view of Religious Education. According to him, the person consciously assumes the responsibility for the actions he/she is undertakes alongside an aim, and the concept of intention encompasses this process completely. The Ghazzâlî emphasizes the need of being conscious of the ma'rifat Allah (knowledge of God) behind the individual’s creation and the necessity to make this a goal by undertaking those actions needed to achieve it. First of all the person should be trained to make valid intentions. Accordingly, the training of one’s intention is made up of the following stages: understanding the human being, training of the heart and changing ones intention with v sincerity (ikhlas). Ikhlas denotes the realization of an action with the purpose of seeking Gods pleasure as well as the moral validity of the action. Thus, for Gazzali, intent education includes not only consciousness of action but also which action should be preferred. This study argues that al-Ghazzâlî’s vision of intention offers a new perspective to Religious Education, especially in terms of the conditions to properly choose ones intention.