Toplumsal rıza üretimi bağlamında 2010 anayasa referandumu ve yazılı basının bu süreçteki rolü bir içerik analizi uygulaması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Osman Çalışkan

Danışman: EMEL POYRAZ

Özet:

TOPLUMSAL RIZA ÜRETİMİ BAĞLAMINDA 2010 ANAYASA REFERANDUMU VE YAZILI BASININ BU SÜREÇTEKİ ROLÜ -BİR İÇERİK ANAKLİZİ UYGULAMASI- Medya araçlarının, neo-liberal politikalar çerçevesinde şekillenen yeni ekonomik dünya düzeninde nasıl bir işleve sahip oldukları ve bu araçlara yüklenen toplumsal sorumlulukları ne oranda yerine getirdikleri iletişim çalışmalarına esas teşkil eden konulardandır. Kitle iletişim araçlarının siyasi erkin meşruiyetini sağlamak adına toplumsal rıza ürettiği yönündeki eleştiriler göz ardı edilemeyecek derecede yoğunluk kazanmıştır. İşte bu hassasiyet içerisinde, toplumsal rıza üretimi bağlamında yazılı Türk basınının rolü araştırılmış; 12 Eylül 2010 Anayasa Referandum’u üzerinden basının yayın politikası incelenmiştir. Zaman, Hürriyet ve Sabah gazeteleri örneklem olarak seçilmiş ve ilgili konu bazında içerik analizi yapılmıştır. Türkiye’de medya sektöründeki tekelleşme eğilimleri, sektör dışı iş bağlantıları ve siyasi kurumlarla karşılıklı yarara dayanan ilişkiler, basının “toplumsal rızayı sağlayan bir araç” olarak öne çıktığı yönündeki eleştirileri destekler niteliktedir. Özellikle 1980’li yıllarda başlayan ve 2000’li yıllarda yoğunluk kazanarak günümüze kadar devlet eliyle uygulamaya konulan neo-liberal politikalar, Türkiye’deki medya sektörünü de derinden etkilemiştir. Çoğulculuğu sağlayacak farklı seslerin sektörde yer alması zorlaşırken, ana akım medyanın belli ticari gruplar elinde toplandığı ve giderek güçlendiği gözlemlenmektedir. İşte bu şartlar altında medya kurumlarının kamusal yayın anlayışından uzaklaşarak, hakim siyasi erk ve ekonomik yapı adına toplumsal rızayı imal eden araçlara dönüşmekte olduğu bu çalışma kapsamında ulaşılan en önemli sonuç olmuştur. Anahtar Kelimeler: Toplumsal Rıza Üretimi, 2010 Anayasa Referandumu, İçerik Analizi, Siyasal İletişim, Propaganda Modeli, Eleştirel Medya Kuramları, Medyada Tekelleşme. ABSTRACT TURKISH CONSTITUTIONAL REFERENDUM OF 2010 IN THE CONTEXT OF MANUFACTURING CONSENT AND THE ROLE OF PRINT MEDIA IN THE PROCESS -A CONTENT ANALYSIS APPLICATION- What kind of functions does the media have within the neoliberal politics in the new international economic order and how good it is about taking social responsibilities is one of the basic topics in communication studies. The mass media criticism has increased on the issue that the media is manufacturing consent for the political power to secure its legitimacy. Considering the fact that, the role of Turkish media was studied in the context of manufacturing consent and the broadcasting policy of the media through Turkish Constitutional Referendum of 2010. Zaman, Hürriyet and Sabah (Turkish national newspapers) were chosen as sample for the research and practiced a content analysis on the study. Monopolization trends in the media sector, non-sector business contacts and the symbiotic relationship with the political power in Turkey supports the idea that the media has become as a power which manufactures consent. Especially, beginning in 1980’s and intensify in 2000’s neoliberal policies have being practiced by the state therefore the policy has deeply affected the media system in Turkey. While getting tough being in the sector to provide pluralism, it is observed that the mainstream media is controlled by the certain commercial groups. Under these circumstances, two important results were concluded from the research that the media corporations have been losing the understanding of public broadcasting. In addition to this, mainstream media has transformed into the device which manufactures consent for the dominant political and economical power in the country. Key Words: Manufacturing Consent, Turkish Constitutional Referendum of 2010, Content Analysis, Political Communication, The Propaganda Model, Critical Media Theories, Monopoly in Media.