19. YY’ın ikinci yarısından Cumhuriyet’e fındığın ekonomik ve sosyal tarihi : (Orta Karadeniz Bölgesi)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İhsan Seddar Kaynar

Danışman: TİĞİNÇE OKTAR

Özet:

Anahtar Kelimeler : Fındık, Ordu, Giresun, Ticari Tarım, 19. yy 19. YY’IN İKİNCİ YARISINDAN CUMHURİYET’E FINDIĞIN EKONOMİK VE SOSYAL TARİHİ (ORTA KARADENİZ BÖLGESİ) Bu çalışma on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından başlayarak Karadeniz’in Anadolu kıyılarında yer alan Ordu ve Giresun dolaylarında fındığın ekonomik ve sosyal tarihini anlatmaktadır. Yüz yıllık bir tarihsel süreçte, iç ve dış olmak üzere bütün dinamikler tartışılarak; fındık üzerinden bölgedeki tarımsal yapıdaki değişim ve kırsal dönüşüm aktarılmıştır. Tarımı yapıldığı ilk günden bu yana doğrudan ihracata konu olduğu ve bölgede hiçbir zaman geçimlik üretim için üretilmediğinden hareketle, değişimin öznesi olarak fındık ürünü seçilmiştir. Fındık dikili alanların ve ilişkili nüfusun, devletin hiçbir teşvik ya da desteğini almadan sürekli artmış olmasına dikkat çekilerek, Osmanlı döneminde bölgedeki hâkim üretim tarzı çözümlenmeye çalışılmıştır. Bir bitki olarak fındık tanıtılırken, fındığın iktisadi coğrafyası ve maddi dünyası ayrıntılı olarak anlatılmıştır. İktisat tarihi alanında yapılan çalışmalarda devletin rolünün abartılmasının karşısında; iklimin, göçlerin, yeryüzü şekillerinin, akarsuların, yolların, doğal afetlerin ve en önemlisi insanların da etken bir unsur olarak dâhil edilmesine katkı sağlanırsa, bu çalışma amacına ulaşacaktır. Keywords : Hazelnut, Ordu, Giresun, Commercial Agriculture, 19th century ABSTRACT FROM THE SECOND HALF OF THE 19TH CENTURY TO THE REPUBLICAN PERIOD, ECONOMIC AND SOCIAL HISTORY OF HAZELNUT (MIDDLE BLACK SEA REGION) Starting from the second half of the 19th century, the thesis explains the economic and social history of hazelnut cultivation in Ordu and Giresun, which are located in the Anatolian cost of the Black Sea. While both external and internal dynamics which had been influential during a century are being discussed; evolution of agricultural structure and rural transformation of the region are narrated over the hazelnut cultivation. Hazelnut has been chosen as the parameter of this transformation, because it has never been a part of subsistence agriculture; on the contrary, it has been an export commodity starting from the first day of its cultivation. The cultivated area and the population involved in hazelnut agriculture have grown steadily despite the fact that they never supported by the state or received governmental incentives of any kind. Focusing on this fact, dominant form of production in the region in the Ottoman period is analyzed. Beside, particularities of hazelnut as a plant are introduced, and a detailed research is conducted on the economic geography and material world of it. In most of the studies of economic history discipline, the role of the state is exaggerated. However, the thesis would achieve its objective if it will underline the involvement of climate, migrations, land forms, rivers, water sources, roads, natural disasters, epidemics, and most importantly of the people as the active factors of an analysis on agricultural structures.