Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜLÇİN GÜVEN
Danışman: Müslimat Oya Ramazan
Özet:OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARININ İNSAN VE AİLE RESMİ ÇİZİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Çocuklar resim yapmayı keşfetmek, problem çözmek ya da fikir ve gözlemlere görsel bir biçim vermek amacıyla kullanmaktadırlar. Çocuk resimlerinde hem bilinçli hem de bilinçsiz anlamlar taşıyan çocuğa özgü ifadeler bulunmaktadır. Bu ifadeler çocukların birçok farklı yönünü temsil ederler. Çocuk resimlerinin; çocukların psikolojik du¬rumlarını, kişilerarası ilişkilerini ve çeşitli duyguları sergileyerek iç dünyalarını yansıttıkları düşünülmektedir. Bu araştırmada, ailesinin yanında ve kurumda kalan okul öncesi çocuklarının (4–6 yaş) insan ve aile resmi çizimlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu değerlendirmenin yapılabilmesi için çocuklara Goodenough-Harris İnsan Çiz Testi uygulanmış ve çocuklardan aile resmi yapmaları istenmiştir. Çocukların demografik özelliklerine (yaş, cinsiyet, anne-baba öğrenim durumu, ailedeki çocuk sayısı, kaçıncı çocuk olduğu vb.) ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen olan 19 soruluk Kişisel Bilgi Formu; çocuk ile ilgili detaylı bilgi alabilmek için de Yavuzer tarafından geliştirilen Anamnez Formu araştırmacı tarafından ebeveyn ile yapılan yüzyüze görüşme yoluyla doldurulmuştur. Ailesinin yanında yaşayan çocuklara ait Okul Öncesi Davranış Ölçeği (ODÖ) öğretmenler; Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nda yaşayan çocukların Okul Öncesi Davranış Ölçeği (ODÖ) de eğitimci/psikolog/bakıcı anneleri tarafından doldurulmuştur. İstanbul ve Sakarya illerindeki devlet ve özel okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4, 5 ve 6 yaş grubu 1421 çocuk; İstanbul Bahçelievler ile Göztepe Semiha Şakir Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumlarında, İstanbul Bolluca Çocuk Köyü, İzmir Urla Barbaros Çocuk Sitesi’nde yaşayan 4, 5 ve 6 yaş grubu 99 çocuk olmak üzere toplam 1520 çocuk araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Yapılan araştırmada elde edilen bulgulardan genel olarak aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır; • Çocukların çizim becerileri bilişsel gelişimlerine paralel olarak gelişmektedirler. • Çocuklar çizimlerinde duygu, düşünce, istek ve özlemlerini ifade etmektedirler. • Cinsiyet çocuk çizimleri üzerinde önemli bir etkendir ve kız çocuklarının çizim becerileri erkek çocuklara göre daha gelişmiştir. • 4 yaş grubu çocuklarının kelemle tanışma heyecanı üst seviyededir ve bu yaş grubundaki çocuklar çizimlerini pekiştirmek için çabalamaktadırlar. • 5 -6 yaş grubu çocuklarının çevreyle etkileşiminin oldukça yoğun olduğu bir dönemdir ve bu dönemde çizime olan ilgi azalmaktadırlar. • Daha az hareketli çocuklar kendilerini çizim yoluyla diğer çocuklara göre daha fazla ifade etmektedir ve enerjilerini çizim yoluyla boşlatmaktadırlar. • Duygusal olarak bazen zedelenen ve bazen hayal kuran çocukların çizim becerileri diğer çocuklara göre daha çok gelişmiştir. • Kurumda kalan çocuklarla aile yanında kalan çocuklar arasında çok büyük farklılıklar olmamakla birlikte kurumda kalan çocuklar çizim becerileriyle ilişkili olarak literatürün aksine cinsiyet faktöründen etkilenmemektedir. • Kurumda kalan çocuklar, aile özlemlerini resimlerine yansıtmaktadırlar. Bu araştırmanın konuyla ilgili yapılacak diğer araştırmalara ışık tutması beklenmektedir. Anahtar Sözcükler: Okul öncesi, çizim, insan resmi çizimi, aile resmi çizimi, resim ABSTRACT EVALUATION OF THE HUMAN AND FAMILY DRAWINGS OF PRESCHOOL CHILDREN Children draw pictures in order to discover, solve problems or to illustrate their ideas and observations. In child drawings, there are expressions, which have both conscious and subconscious meanings, peculiar to child. Those expressions represent various different sides of children. It is thought that child drawings reflect children's inner world by displaying their psychological moods, interpersonal relationships and various emotions. In this research, evaluation of human and family related drawings of pre-school children (4-6 years old), who are living with family and living in the dorms of social services has been aimed. To be able to do this evaluation Goodenough-Harris Human Drawing Test has applied to children and they are asked to draw family picture. 19-question Personal Information Form, which is developed by the researcher to obtain the information about children's demographic characteristics (age, gender, academic background of parents, the number of children in family, which child is s/he in the order etc.), and Anamnez form, which is developed by Yavuzer to obtain information about child in details have been filled by the researcher through face-to-face interview with parent. Pre-school Attitude Test has been filled by teachers for children, who are living with their family, and by educators/psychologists/caretakers for children, who are living in Social Services and Society for the Protection of Children (SSSPC) foundation's dorms. Gathering 4-5-6-year age-group 1421 children going to state and private pre-school education foundations in İstanbul and Sakarya with 4-5-6-year age-group 99 children living in İstanbul Bahçelievler and Göztepe Semiha Şakir Social Services and Society for the Protection of Children foundations, İstanbul Bolluca Child Village and İzmir Urla Barbaros Child Complex, in total 1520 children have constituted the sample of the research. The results are as follows: • Children's drawing skills develop parallel to their cognitive development. • Children express their feelings, ideas, wills and longings in their drawings. • Gender is an important factor on child drawings, and female children's drawing skills are more developed than male childrens. • 4-year age-group children's excitement of becoming acquainted with pencil is at very high levels and children in that age group are trying to reinforce their drawings. • 5-6-year age-group is a period that children are in a considerably intensive interaction with environment and in that period, the interest on drawing decreases. • Less active children express themselves via drawing to the other children and discharge their energy through drawing. • Drawing skills of children, who are sometimes hurt emotionally and who sometimes dream are more developed than the other children. • As well as there are not big differences between the children living in SSSPC's dorms and children living with family, in terms of their drawing skills, children living in SSSPC's dorms are not affected by the gender factor on the contrary to the literature. • Children, who live in SSSPC's dorms, reflect their family longings to their drawings. This research is expected to enlighten the other researches which will be done about the subject. Key Words: pre-school, drawing, human drawing, family drawing, picture