Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Satı Ceylan
Danışman: AHMET ŞÜKRÜ ÖZDEMİR
Özet:“NİHAYETU’L ELBAB” ADLI ESERDE DÖRT İŞLEM VE KESİR KAVRAMLARI ÖĞRETİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE ZİHİNDEN HESABA DAİR BİR UYGULAMA Satı CEYLAN Şimdiye kadar Osmanlı medreselerinde riyâzî bilimlerin eğitim ve öğretimi, bu eğitim ve öğretim sürecinde başvurulan yöntem ve teknikleri konu edinen hiçbir çalışmaya rastlanılmadığı gibi, Osmanlı medreselerinde yapılan matematik öğretiminin günümüz matematik öğretimi ile karşılaştırıldığı müstakil bir çalışma da yapılmamıştır. Bu çalışmada, Osmanlı Medreselerinde ders kitabı olarak en fazla kullanılan, 16. yy’da Muhammed Âmili tarafından Arapça olarak yazılıp, 19. Yy’da Kuyucaklızâde tarafından “Nihayetü’l-Elbab” adıyla Osmanlıca’ya tercümesi yapılan “Hülasâtu’l - Hisâb” adlı eserin dört işlem ve kesir kavramlarının anlatıldığı bölümler birebir Türkçeye çevrilecek ve günümüz müfredatı ile bir karşılaştırılması yapılacaktır. Aynı zamanda, geliştirilen Zihinden Hesap ve Tahmin Beceri Testi aracılığı ile, bu kitapta başvurulan zihinden hesap yöntemlerinden yararlanarak tespit edilen ve genel olarak Osmanlı Medreseleri’nde kullanılan zihinden hesap yöntemlerinin öğrencilerin zihinden hesap becerilerine etkisi ve öğrencilerin zihinden hesap becerileri ile tahmin becerileri arasındaki korelasyonu incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçları gerçekleştirmek için öncelikle bilim tarihi, eğitim tarihi ve matematik tarihi alanlarında okumalar yapılmış ve ardından bir devlet okulunda öğrenim gören 56 ilköğretim 6. sınıf öğrencisine 10 ders saatlik bir zihinden hesap teknikleri ders planı uygulanmıştır. Uygulama çalışmaları sonrasında, zihinden hesap teknikleri dersinin öğrencilerin zihinden hesap becerileri olumlu ve anlamlı bir etki yaptığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Matematik Eğitim Tarihi, Zihinden Hesap ve Nihâyetu’l-Elbâb ABSTRACT VALUATION OF THE EDUCATION OF OPERATIONS AND FRACTIONS IN “NIHAYATU’L ALBAB” AND A PRACTICE CONCERNING OF MENTAL COMPUTATION Satı CEYLAN Up to the present, no study that is about education of Mathematics in Ottoman Madrasas and methods and techiques referenced duration of this education has been met. And also any detached study in which comparison of the education of math in Ottoman Madrasas with recent math education is mantioned was not worked out. In this study, the section about operations and fractions of the book called “Hülasatu’l-Hisab”, most popular textbook, written by Muhammad Amili in Arabic on 16th century and than translated to Ottoman-language named “Nihâyatu’l- Elbâb” by Kuyucaklızâde on 19th century is going to be translated to Turkish and compared with recent curriculum. In addition, the significance of mental calculation in Ottoman Madrasas is going to be emphasized by utilizing the methods of mental calculation referenced typically in that book and the practice of that method is going to be implemented in a secondary school to insert it to current Turkish education curriculum. In order to achieve these aims, firstly, some sort of investigations on fields of history of science, history of mathematics and history of education in madrasas have been performed, and then pre-studies on these fields have been examined. Then to the 56 elementary school students and the 6.lesson student were applied to account the’from the mind to the 10th grade lesson plan techniques’. After practicing, in the minds of the students' minds from the account from the account the technical skills of course positive and significant effect was observed. Key Words: History of Mathematics Education, Mental Computation and Nihâyâtu’l-Albâb