Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mahmut Recep Keleş
Özet:
Ö Z E T Bu araştırmada Meraga Rasathanesi’nin kurucusu Nasîrüddin Tûsî’nin öğrencisi, meşhur alim, matematikçi, astronom ve İşrâkî filozof Kutbüddin Şîrâzî’nin hayatı, eserleri, öğrencileri ile XIII. Yüzyılın son çeyreğinde İlhanlı nüfuzu altında bulunan Selçuklu Türkiye’sindeki faaliyetleri incelenmiştir. Şirâzî, Sivas’ta kadılık ve Gök Medrese’de müderrislik yapmış, daha sonra İslamı kabul eden ilk İlhanlı hükümdarı Ahmed Tekudar tarafından elçi olarak Memluk sultanı Kalavun’a gönderilmiştir. Siyasi görevleri bununla sınırlı olmayan Şirazî, Argun Han tarafından Yakın-Doğu haritasını çizmekle vazifelendirilmiş, o da bu görevi başarıyla ifa ederek İlhanlı Devletinde önemli bir konuma yükselmiştir. Ancak Şirazî bu siyasî görevleriyle pek anılmamaktadır. Nitekim onun ilim adamı sıfatı daha önde olmuş, siyaseti bazı nedenlerle tercih etmiştir. Şirazî Anadolu’da aklî ilimler sahasında dersler vererek Meraga matematik ve astronomi ekolunun buraya taşınmasını sağlamıştır. Daha sonra Tebriz’e giderek yetiştirmiş olduğu öğrenciler ve telif ettiği eserleriyle Anadolu, İran ve Türkistan coğrafyasında ilmî ve fikrî bir birliktelik oluşturmuştur. Daha sonra Semerkant matematik astronomi okulu mensuplarının Osmanlı ülkesine göçmeleriyle, Şirazî’nin astronomi ve matematik sahasındaki eserleri Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuştur ABSTRACT This study contains the activities of famous scientist, mathematician, astronomer and philosopher of Ishrâq and the disciple of Nasîruddîn Tûsî, Qutbuddîn Shîrâzî in Turkey Seljuks State during the last quarter of Thirteenth century. Shirâzî was a judge (qâdî) in Sivas and the professor in Gokmedrese before being sent as an envoy to the Qalaun, the sultan of Mamluks by Ahmad Takudar who is the first Muslim Khan of Ilkhanides. Shîrâzî at the same time had other political duties. It can be cited that he was employed for drawing the Near East map by Argun Khan. By accomplishing successfully this duty he arrived at high level position in Ilkhanids. However since Shîrâzî’s scientific identity is more important than the political, and since he accomplished the political duties because of some personal reasons, his political duties are not mentioned very much. Shîrâzî, by giving the positive science lectures, catered the transfer of the mathematic school of Meraga to Anatolia. After that he went to Tabriz. By educating the students there, he realized a intellectual and scientific unity in Anatolia, Iran and Turkistan geographies. After the migration of the scholars of Samarqand mathematic and astronomy school to the lands of Ottoman State, the works of Shîrâzî were studied in the Ottoman madrasas.