Ortaöğretim tarih derslerinde öğrencilerin kullandıkları öğrenme stratejileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELİN SARIBAYRAKDAR

Danışman: ORHAN AKINOĞLU

Özet:

Öğretme sürecine bakıldığında hedefe, konuya ve duruma uygun öğretim yöntem ve tekniklerinin doğru seçilmesi, öğrencinin ilgisini arttıracağı gibi güdülenmeyi de sağlar, sınıf içi etkinlikleri etkili ve anlamlı kılar. Oysa öğrenmenin kendi iç dinamiğine bakıldığında, öğrenme sürecine aktif olarak katılmayla ilgili zihinsel faydaları da göz önüne alırsak eğitimin hedeflerine ve başarıya daha iyi ulaşılması muhtemel gözükmektedir. Sınıf ortamından uzaklaşıp bağımsız olarak evde tek başına kaldığında öğrenci, öğrenme süreciyle karşı karşıyadır. Bu süreçteki performansı da onun başarısını etkileyecektir. Bilgiyi işleme modeline göre anlamlı sözel öğrenme iyi bir bilgi akışıyla gerçekleşir. Bu süreçte önemli olan noktalar, bilginin duyusal kayıta gelmesi, depolanması, işlenmesi ve gerektiğinde hatırlanmasıdır. Bu durumun etkili bir biçimde gerçekleşmesi yani bilgilerin alınıp uzun süreli belleğe işlenmesi sürecinde “dikkat, tekrar, anlamlandırma, zihne yerleştirme, hatırlama, bilişi yönetme ve duyuşsal stratejiler” önemli rol oynar. Bu öğrenme stratejilerinin doğru kullanılması da öğrenmeyi anlamlı kılar. Bu araştırmanın amacı, orta öğretime devam eden öğrencilerin tarih derslerinde kullandığı öğrenme stratejilerinin belirlenmesidir. Araştırmamız Üsküdar sınırları içinde bulunan ve isimleri Cumhuriyet, Halide Edip Adıvar ve Burhan Felek Lisesi olan üç lise de yapılmıştır. Tarih derslerinde öğrenme stratejilerinin kullanılmasıyla ilişkili durumu saptamak için hazırlanan “anket formu” tesadüfî olarak seçilen 346 öğrenci üzerinde uygulanmış ve tarih derslerinde kullanılan verimli olduğuna inanılan stratejileri belirlemek, öğrencilerden daha net sonuçlar alabilmek için de hazırlanan “görüşme soruları” tesadüfî olarak seçilen 13 öğrenciye uygulanmıştır. Araştırmadan çıkan sonuçlara göre; öğrencilerin tarih çalışırken “oldukça sık” düzeyde (her zaman+çoğu zaman) %54,63 ile tekrar stratejisini kullanmaktadırlar, tekrar stratejisi içinde %74,41 ile “oldukça sık” olarak önemli bilgilerin kenarına not alma, %71,13 ile önemli noktaları yazma ve zihinde tekrar davranışlarını kullanmaktadır, kullanılma durumu en az olan strateji %39,75 ile anlamlandırma stratejisidir, başarılı öğrenciler zihinde tekrar, not alma, bilgileri küçülterek şemalaştırma ve hikâyeleştirme tekniklerinin verimine inanmaktadırlar, aile bireylerinin ve öğretmenlerin öğrenciye rehberlik etme durumları oldukça düşüktür. Öğrencilerin oldukça sık olarak %73,13’ ünün kendi kendilerine teknikler deneyerek tarih öğrenmekte, öğrencilerin nerdeyse beşte biri (%19,7) nasıl çalışması gerektiğini bilmediği için tarih derslerinden sıkılmaktadır. Bu sonuçlara göre, aile bireyleriyle beraber öğretmenlerinde aslında bu alanda yetersiz olduklarını ve öğrenme ortamlarında öğrencinin yalnız bırakıldığını, bilgi eksikliği ile birlikte öğrencilerin bu stratejileri istenilen nitelikte kullanmadıklarını söyleyebilmekteyiz. ABSTRACT When we look at the learning process we see that selection of true teaching methods and tecniques which are suitable for aim, subject and attitude increases the students interest; it also motivates them, therefore it makes the activities in the class effective and meaningful. Whereas when we look at the learnings own inner dynamic and when we join on the mental advantages about being active in the learning process, it is probably seen that we can reach the learning aims and success better. The student who studies at home lonely and far away from the school environment is face to face with learning process. His performance in this process will effect the success. According to the information processing model, meaningful learning occurs through the flow of information. The important points in this process are selection, storage, processing and retrievaling of information when it is neccessary. The effectiveness of these functions, and therefore learning depends on knowledge and appropriate use of such learning strategies as “attention, rehearsal, elaboration, storage, retrieval, metacognition and affective.” Using these learning strategies provide learning to be meaningful. The purpose of this research is to identify the learning strategies of the high school students which are used in the history lessons. Our research comprises three high school in Üsküdar. Theirs names are Cumhuriyet high school, Halide Edip Adıvar high school ve Burhan Felek high school. A questionnaire was used to identify the extent that students use learning strategies in history lessons and the situations that are related to the use of these strategies. The sample was comparised of 346 students and interview questions were asked 13 students who were chosen at radom to find out produtive strategies in history lessons and to get certain results. The major findings indicated that; %54,63 of students have been useing rehearsal strategies in their studies at a “moderate” level, (always + mostly), in the rehearsal strategy % 74,41 of students have been taking notes at a “moderate” level; % 71,13 of students have been writing important points and repeating them in their minds, the elabaration strategy have been used less with % 39,75, successful students have been believing in the productivity of rehearsal in the mind, taking notes, planing the information by minimizing and storying, families seldom quided their children in their studies, %73,13 of students have been trying new techniques by themselves at a “moderate” level in learning history, %19,7 of students have been boring of the history lesson because of they didn’t know how to study lesson. According to these results teachers and family members are insufficient in learning strategies and this lack of knowledge has been negatively effecting students learning and useing these straregies in their studies at a desired level of quality.