Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Kamu Hukuku Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2001
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: VAHDETTİN AYDIN
Danışman: BİHTERİN DİNÇKOL
Özet:Yükseköğretim, diğer eğitim aşamalarından hem içerik hem de teşkilat olarak farklılık taşıyan bir aşamadır. Okul kavramı içinde ayrıcalıklı bir yeri olan yükseköğretim kurumları, ‘evrensel’ değerlere uygun çalışma ve araştırmalar yanında doğal olarak meslek sahibi kişiler yetiştiren bir kurum olarak da görülmektedir. Yükseköğretim kurumlarının tüm dünyada yeni gelişmelere uyma çaba ve başarısı, bu kurumun evrensel niteliğini öne çıkarmaktadır. Dolayısıyla ülkemiz yükseköğretiminde de dünyada yaşanan gelişmelerden ayrı düşünülemeyecek gelişme ve dönüşümler yaşanmaktadır. Bu gelişmelerden birisi de 1982 Anayasasının 130.maddesi ile kurulmasına imkan tanınmış olan ‘Vakıf Yükseköğretim Kurumları’dır. Yükseköğretimin tüm dünyada ‘kitleselleşmesi’ ile birlikte ülkemizde de hızlı bir şekilde yükseköğretime olan talep artmış, çeşitli dönemlerde bu yöndeki taleplere cevap verilmeye çalışılmıştır. Vakıf yükseköğretim kurumları da bu yönde bir görevi yerine getirmektedir. Vakıf yükseköğretim kurumlarına ait hukuki düzenlemeler, Anayasanın 130.maddesinde, 2547 sayılı kanunun ek maddelerinde ve Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinde yer almaktadır. Bu düzenlemelere göre; kanunla kurulan ve kamu tüzel kişiliğine sahip olan vakıf yükseköğretim kurumları, hizmet yerinden yönetim kuruluşları içinde ‘kamu kurumu niteliğinde kuruluşlar’dan birisidir. Kurumun yönetimi, mütevelli heyetlerindedir. İdari ve mali hükümler dışında, eğitim-öğretim, akademik yapılanma ve güvenlik yönlerinden diğer devlet yükseköğretim kurumlarının tabi olduğu hükümlere tabidirler. Vakıf yükseköğretim kurumları devlet yardımı alabilmektedir. Bunun için gerekli şartlardan en önemlisi, öğrencilerinin % 15’ine burslu eğitim imkanı sunmasıdır. Bu şart gereği burslu eğitim gören öğrenciler dışında vakıf yükseköğretim kurumlarında paralı eğitim verilmektedir. Diğer ülke uygulamalarına bakıldığında; daha çok ‘özel yükseköğretim’ veya ‘özel üniversite’ adı altında pek çok ülkede benzer kurumların olduğu görülmektedir. Dolayısıyla Anglo-Sakson ülkelerindeki bu uygulama, başta kıta Avrupası ülkeleri olmak üzere diğer Latin ve Uzak Doğu ülkeleri tarafından da benimsenmiş durumdadır. ABSTRACT Higher education is a different phase of education in terms of content and organization when compared to other education phases. Institutions in this phase have privileged positions in the school concept, and they are considered to be institutions to educate people who have job skills and to conduct studies and researches according to universal values. The effort and success of higher education institutions to adopt new developments all around the world shows the universal characteristic of these institutions. There are also developments and transformations in Turkish higher education system in line with the global trend. One of these developments is “Foundational Higher Education Institutions” which are approved by the 1982 Constitution, Article No. 130. Demand to higher education has increased in Turkey, while it became more massive all around the world, and there have been some efforts to meet this demand. Foundational Universities are also performing the mission to meet this increasing demand. Legal regulations regarding Foundational Universities are held in The Constitution, Article No. 130, the additional articles of Law numbered 2547, and Directive of Higher Education Institutions. According to these regulations, foundational higher education institutions, which are founded by Law and having public identitiy, are ‘public institutions’ among other administrative institutions. These institutions are managed by the board of trustees. Except administrative and financial statements, they are subject to education, academic organization, and security regulations of other state higher education institutions. They are also eligible to receive state funds, and the most important criteria to be met for the institution in order to receive these funds is the %15 scholarship ratio for the students. Except this scholarship awarded students, the education in these institutions are fee based. In other country practices, there are many examples known as ‘private higher education’ or ‘private university’. As a result, Anglo-Saxon practice in this field is widely accepted by especially continental-Europe countries and other Latin and Far East countries. ANAHTAR KELİMELER VAKIF YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI, ÖZEL YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI, ÖZEL ÜNİVERSİTELER, TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİ, KAMU KURUMLARI, KAMU HİZMETİ, VAKIF MÜTEVELLİ HEYETLERİ. KEY WORDS FOUNDATIONAL HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS, PRIVATE HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS, PRIVATE UNIVERSITIES, TURKISH HIGHER EDUCATION SYSTEM, PUBLIC INSTITUTIONS, PUBLIC SERVİCE, BOARD OF TRUSTEES.