Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ESER MORAY
Danışman: SİBEL ÇOBAN
Özet:Araştırma, üniversite müzik öğrencilerinin sahip oldukları çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarını belirlemek, çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarını etkileyen faktörlerin neler olduklarını ortaya çıkarmak ve bu yolla, eğitimcilere ve öğrencilerin kendilerine çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarını geliştirici önerilerde bulunabilmek amacıyla yapılmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için; 1. Yaş ve cinsiyet, 2. Okul, 3. Çalgı, 4. Çalgı öğretmeni, 5. Sosyo-ekonomik yapı, 6. Çalgıyla ilgili ileriye dönük hedefler, değişkenleri incelenmiştir. Araştırma tarama modeline uygun olarak düzenlenmiştir. Araştırmanın evreni, Türkiye'deki Devlet Konservatuvarları, Eğitim Fakülteleri Müzik Öğretmenliği Bölümleri ve Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümlerinde çalgı eğitimi alan tüm üniversite müzik öğrencileridir. Araştırmanın örneklem grubunu, İstanbul'daki Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı ve Kocaeli'ndeki Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümü'ndeki 2001-2002 eğitim-öğretim yılında çalgı (enstrüman) öğrenimi gören 201 müzik öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları iki bölümden oluşmuştur. Bunlar kişisel bilgi formu ve bu araştırma için geliştirilen "çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları tutum ölçeği"dir. Araştırmanın amacına uygun olarak elde edilen veriler üzerinde, istatistiksel çözümlemeler için frekans ve yüzdelik dağılımlar, örneklemin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının kişisel özelliklerine göre farklılaşma durumu ile ilgili olarak t- testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Çalgı Çalışma Tutum ve Alışkanlıkları Ölçeği'nin geliştirilmesi ile ilgili olarak aşağıdaki istatistiksel işlemler yapılmıştır: a) Cronbach Alpha Güvenirlik Katsayısı b) Guttman Split-Half c) Ayırt edicilik (t-testi kritik oran) hesaplamaları (alt çeyrek - üst çeyrek karşılaştırması) d) Item Total Correlation e) Item Remainder Correlation Araştırmadan elde edilen bulguları şu şekilde leyebiliriz: Üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının; cinsiyete ve yaşa göre farklılık göstermediği, fakat devam edilen sınıfa göre farklılaştığı sonucu elde edilmiştir. En yüksek çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarını 1. sınıf öğrencileri, en düşük çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarını ise diğer sınıf öğrencileri (dört yıllık eğitim dönemini, bu süre içinde tamamlayamayan öğrenciler) sergilemişlerdir. Gruplar arası farklılıklara bakıldığında ise sadece Kocaeli Üniversitesi 1. sınıf öğrencileri ile "diğer" seçeneğini belirten öğrenciler arasında çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları bakımından yukarıda sözü edilen farklılığa rastlanmıştır. Araştırmanın okul değişkeni ile ilgili bulgularına bakıldığında; Konservatuvar ve Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri'nden mezun olan öğrencilerin önceden aldıkları çalgı eğitimi ile Genel Liseler, Meslek Liseleri ve diğer liseler mezunu öğrencilerden daha olumlu çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarına sahip olabilecekleri düşünülürken, üniversite müzik öğrencilerinin, çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarında mezun olunan okula göre anlamlı bir farklılık çıkmamıştır. Araştırmanın okul değişkeni ile ilgili bir başka bulgusu da, üniversite müzik öğrencilerinin devam ettikleri okula göre, çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarında bir farklılık çıkmamasıdır. Çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarında devam edilen okula göre farklılık çıkmaması durumundan, çalgı eğitimine Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı ve Güzel Sanatlar Fakülteleri'nden amaç ve dolayısıyla öğretim programı bakımından daha çok yer veren Konservatuvarlar'ın, öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarında anlamlı farklılıklar yaratmadığı anlaşılmıştır. Araştırmanın çalgı değişkeni ile ilgili bulgular; üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının, çalgılarının türüne, çalgılarını isteyerek (severek) seçmiş olmalarına ve çalgılarının niteliklerinden memnun olma durumlarına göre farklılaşmadığı yönündedir. Üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının, çalgılarının türüne göre farklılaşmaması durumu; yaylı, nefesli, tuşlu ve diğer çalgıları çalan öğrenciler arasında çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları açısından anlamlı bir farklılık olmadığını ortaya koymuştur. Araştırmanın çalgı değişkeni ile ilgili bir başka bulgusu, üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının, günlük çalgı çalışma süresine göre farklılaşmasıdır. Üniversite müzik öğrencilerinden çalgılarını günde 3-4 saat çalışanlar en yüksek, çalgılarını günde 1-2 saat çalışanlar ise en düşük çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarına sahiptirler. Üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları, çalgılarını günlük çalışma süresine göre, okul değişkeni açısından incelendiğinde, Kocaeli Üniversitesi'nde günde 4 saat ve üzeri çalgı çalışan öğrenciler ve Marmara Üniversitesi'nde günde 3-4 saat çalgı çalışan öğrenciler en yüksek çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları, her iki okulda da günde 1-2 saat çalgı çalışan öğrenciler ise en düşük çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları sergilemişlerdir. Gruplar arası farklılıklarda, sadece Mimar Sinan Üniversitesi öğrencileri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Bu sonuç, öğrencilerin günlük çalgı çalışma sürelerinin arttıkça ya da azaldıkça, birbirine yakın çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları sergilediklerini ve Mimar Sinan Üniversitesi'nde okuyan öğrencilerin günlük çalgı çalışma süresi açısından standart tutum ve alışkanlığı edinmiş olduklarını gösterir. Araştırmanın çalgı öğretmeni değişkeni ile ilgili bulgularına göre; üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının; çalgı öğretmeninden yeterince yararlanabilme durumuna göre farklılaştığı sonucu elde edilmiştir. Bulgulardan elde edilen sonuca göre, yüksek çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları sergileyen öğrenciler, çalgı öğretmenlerinden çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları kazanmada yeterince yararlandıklarını düşünmektedirler. Gruplar arasında ise anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Araştırmanın sosyo-ekonomik yapı değişkeni ile ilgili bulgularına göre; üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının; geçimin öğrencinin kendisi tarafından sağlanması, ailenin çalgı çalışmayı desteklemesi, babanın ve annenin eğitim durumlarına göre farklılık göstermediği, ancak ailenin aylık gelirine göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. En yüksek çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları, ailelerinin aylık gelir düzeyi "751 milyon ve üstü" olan üniversite müzik öğrencilerinde, en düşük çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları ise ailelerinin aylık gelir düzeyi "300 milyon ve altı" olan üniversite müzik öğrencilerinde görülmüştür. Gruplar arasında anlamlı bir fark görülmemiştir. Araştırmanın çalgı ile ilgili ileriye dönük hedefler değişkeni açısından elde edilen bulgularına göre; üniversite müzik öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarının; ileriye dönük hedeflerine göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Üniversite müzik öğrencilerinden çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları en yüksek olan öğrenciler, çalgısıyla ileriye dönük hedefini "yurt dışında eğitim almak", en düşük olan öğrenciler ise çalgısıyla ileriye dönük hedefini "çalgıyı kullanmamak" şeklinde ifade edenlerdir. Gruplar arası farklılığa bakıldığında sadece Mimar Sinan Üniversitesi öğrencilerinin çalgı çalışma tutum ve alışkanlıklarında, çalgılarıyla ilgili ileriye dönük hedeflerine göre anlamlı bir farklılık çıkmaması, öğrencilerin geleceğe yönelik farklı amaçları olmasına rağmen, birbirlerine yakın çalgı çalışma tutum ve alışkanlıkları sergilemelerindendir.