Düşünme eğitimi dersinin sosyal bilgiler dersi başarısına etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET TOKMAK

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ali Yılmaz

Eş Danışman: Mustafa Şeker

Özet:

Günümüzde en çok kabul gören tanımı ile düşünme; bir sonuca varmak amacıyla bilgileri, kavramları inceleme, karşılaştırma ve aralarında ilişkiler kurarak başka düşünceler üretmek işlemidir. Bu işlemlerin neticesinde ortaya çıkan zihinsel ürüne de "düşünce" denir. Yıllar içerisinde düşünme eğitiminin önemi anlaşılmış ve bu konuda seminerler ve konunun uzmanları tarafından konferanslar düzenlenmeye başlamış, düşünmenin önemi üzerine pek çok kitap yazılmıştır. Düşünme eğitimiyle ilgili yapılan pek çok çalışmanın sonucunda düşünme eğitimi çerçevesinde değerlendirilen problem çözme ve karar verme becerileriyle ilgili kısımların ilköğretim müfredatına katılmasıyla ilgili ortak karar alınmıştır. Eğitim sistemi içerisinde öğrencilerin maruz kaldığı çok fazla uyarıcı öğrencilerin düşünmek üzerine deneyim kazanmaları gerektiğini ortaya çıkarmıştır diyebiliriz. Sosyal bilgiler dersi fazlasıyla hayatın içinden konuları derse taşıdığı için düşünme eğitimi dersi içeriğiyle öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersindeki başarıları üzerinde etkisinin ne olacağı merak konusudur. Çalışmada, literatürde geçen 24 düşünme becerisinin kazandırılmaya çalışıldığı düşünme eğitimi dersini gören öğrencilerin bu dersin Sosyal Bilgiler başarılarını nasıl etkilediği araştırılacak ve elde edilen sonuçlar yorumlanarak iki ders arasındaki ilişki ve benzerlikler kazanım boyutunda incelenecektir. Araştırmada deneme modellerinden gerçek deneme modeli kullanılmış olup, gerçek deneme modellerinden "öntest – sontest kontrol gruplu desen" kullanılmıştır.Bu amaçla deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Bu bağlamda öğrencilerin akademik başarılarını ölçmek üzere hem deney grubu öğrencilerine hem de kontrol grubu öğrencilerine "Akademik Başarı Testi" öntest ve sontest olarak uygulanmıştır. Öğretim safhasında deney grubu öğrencilerinin bulunduğu sınıfta haftada 2 ders olmak üzere 12 hafta düşünme eğitimi dersi İlköğretim Düşünme Eğitimi Öğretmen Kılavuz Kitabı(Dombaycı, Ülger, Gürbüz, & Arıboyun, 2011) ile verilmiş ve yine aynı kitaptaki kazanım etkinlikleri kullanılmış, kontrol grubu öğrencilerinin bulunduğu sınıfta ise seçmeli halk kültürü dersi işlenmiş ve normal olarak haftalık 3 saat sosyal bilgiler dersine devam edilmiştir. Uygulamalar neticesinde öğrencilerden edinilen nicel verilerin analizinde SPSS 16 programından faydalanılacaktır. Deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin akademik başarı testine ait ön test puanları arasında ve son test puanları arasında anlamlı bir fark olup olmadığının belirlenmesinde "İlişkisiz Örneklemler T-Testi" kullanılacaktır. Her iki grubun kendi içerisinde ön test ve son test puanları arasındaki değişimi incelemek için ise "İlişkili Örneklemler T-Testi" kullanılacak olup elde edilen sonuçlar tablolaştırılıp ifadelendirilecektir. Elde edilen nitel ve nicel veriler ışığında düşünme eğitimi dersinin sosyal bilgiler başarısına etkisi ortaya konulmuştur. Sonuçlara yönelik olarak sosyal bilgiler programının düşünme eğitimi dersiyle nasıl ilişkilendirileceği ve derse katkısının nasıl sağlanabileceği konusunda öneriler geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Düşünme eğitimi, sosyal bilgiler, gerçek deneme, öntest-sontest