Yönetim aracı olarak işletme bütçeleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nurcan Çağıl

Danışman: SİNAN ASLAN

Özet:

İşletme bütçesi deyim sadece yıllık veya kısa dönemli işletme bütçelerini içermektedir. İşletme bütçesinin işletme bütçe sistemi kavramına dayandırılması gerekmektedir. Buda işletme bütçe sistemine ilişkin teknikleri ve prensipleri esas alarak kısa ve uzun dönemli işletme bütçelerinin planlanması, düzenlenmesi, uygulanması ve kontrolünü kapsamaktadır. Bütçe sisteminin işletmede etkili haberleşmenin sağlanmasına önemli katkıları bulunmaktadır. Yönetimin planlama, koordinasyon,örgütleme, harekete geçirme ve kontrol fonksiyonlarının etkin olanak yürütülmesini sağlamaktadır. Bütçenin başarısı ancak yöneticilerin desteğini alması inanması ve desteklemesi önemli bir sorun olarak görülmektedir.Bütçe sisteminin önceleri bütçe örgütü elemanları veya üst kademedeki yöneticiler tarafından düzenlenmesi esas iken bu ilkenin bütçenin başarısızlık nedenlerinden en önemlilerinden birini oluşturduğunun anlaşılmasıyla katılma prensibi geliştirilmiştir. Bu ilke bütçe düzenlemesine yöneticilerin katılmasını öngörmektedir.Planlama faaliyetine yöneticilerin katılmasını sağlayan bu prensiple işletme bütçesinin başarıyla uygulanması sağlanmaktadır.Bütçe ile saptanmış olan amaçların gerçekçi bir tutuma dayanması büyük önem taşımaktadır. Esneklik ve gerçeklik prensipleri bütçenin işletme içerisinde baskı aracı olmasını önlemektedir.Bütçeyle saptanan amaçların "beklenen fiili durum" esas olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bütçe amaçlarının mantık ölçüleri dahilinde ve ulaşılabilir hedefler olmasına önem verilmelidir. Esneklik prensibine göre değişen koşullara ve gerekli görülen durumlara göre bütçe amaçlarının yeniden saptanması öngörülmektedir. Etkili bütçe sistemi değişken gider bütçeleri ve sorumluluk muhasebesi kavramlarına dayanmaktadır. Statik ve sabit bütçe kavramlarına dayandırılmamalıdır. Dinamik bütçe kontrolünün fark analizlerine ve bütçe sorumluluk raporlarına dayandırılması gerekmektedir. Sorumluluk muhasebesi ile istisna yoluyla yönetim ilkelerini esas alan bu raporlar ile fark analizleri işletmelerde faaliyet öncesi kontrole olanak sağlamaktadır. İşletmelerde faaliyet sonrası kontrolde değer taşır ancak faaliyet öncesi kontrolü gerçekleştiremeyen işletmeler yaşamlarını sürdüremezler. The expression operating budget contains only annual or short-term operating budgets. The operating budget has to be backed by the concept of operating budget system. This concept includes the planning, arrangement, implementation and control of short and long-term operating budgets, taking the techniques and principles pertaining to the operating budget system as basis. The budget system makes significant contributions to effective communication within the establishment. It provides assistance to the management to effectively execute the planning, organization, operation and control functions. For the successful implementation of the budget, an important difficulty is observed at the point that the managers are supporting and believing in the budget. In the past, it was essential that the budget system was arranged by the budget department staff or upper level managers, yet it was recognised that such principle constituted one of the most important reasons of the failure of the budget, thus the principle of participation was developed. This principle anticipates that the managers are participating in the budget arrangements. With this principle, providing the participation of the managers in the planning process, the operating budget can be implemented successfully. It is of utmost importance that the goals defined by the budget are based on a realistic manner. The principles of flexibility and reality prevent that the budget will constitute an instrument of pressure within the establishment. It is required that the targets defined by the budget will determine the "estimated actual position". Care should be given to the fact that the budget targets are reasonable and attainable targets. It is anticipated that the targets shall be re-defined in line with the changing conditions and required aspects in accordance with the flexibility principle. The efficient budget system is based on the concepts of variable expenditure budgets and responsibility accounting. It should not depend on static and fixed budget concepts. Dynamic budget control has to be backed by analysis of differences and budget responsibility reports. Such reports, based on responsibility accounting and management principles through exemptions, together with the analysis of differences enable the management to perform pre-activity controls. Post-activity control is also of worth for establishments, yet establishments who fail to perform pre-activity control will not survive.