Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Murat Anılır
Danışman: TURGAY BİÇER
Özet:Günümüz dünyasına yön veren ekonomik, sosyolojik ve politik gelişmelere ek olarak özellikle son elli yıllık süreç içerisinde çok büyük mesafe kat edilen spor alanında da söz edilmektedir. Spor, tüm yönleriyle insanları, ülkeleri, politikaları, ekonomiyi ve neredeyse tüm bilim dallarını etkilemeyi başarmış. Geniş bir perspektifte farklı tercihleri, beğenileri ve imkanları olan insanlara hitap edebilen pek çok forma girmiştir. En çok adından bahsettiren, küresel bir ekonomiyi ve sosyolojik etki gücünü bünyesinde barındıran branşlardan birisi de Basketbol dur. Bu araştırmada, Basketbol antrenörlerinin metaprogramları ile sporcuları tarafından algılanılan liderlik stilleri arasındaki ilişki düzeyinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte, antrenörlerin algılanılan liderlik stillerinin ve meta-programlarının demografik değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırmada iki değişik ölçek kullanılmıştır. Bu ölçeklerden "Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği" (Multifactor Leadership Questionnaire) antrenörlerini değerlendirmek üzere 45 basketbol takımının sporcularına uygulanmıştır. Çok faktörlü liderlik ölçeği toplam 36 soru ve 3 ana faktörden oluşmaktadır. 3 ana faktöre bağlı olarak "Dönüştürücü Liderlik" faktöründe; "Karizmatik/ilham verici lider", "Entelektüel Uyarım" ve "Bireysel Destek" faktörlerinden oluşan Üç alt faktör, "Sürdürümcü Lider" faktöründe; "Ödüle Bağlı", "Aktif" ve "Pasif olmak üzere 3 alt faktör ve "Serbestlik Tanıyan Liderlik" ana faktörlerinden oluşmaktadır. Uygulanan diğer ölçek “Metaprogram Ölçeği”dir. Metaprogram ölçeği toplam 42 soru ve 14 faktörden oluşmaktadır. Bu 14 faktör: Proaktif-Reaktif, Yaklaşan-Kaçan, İç Odaklı-Dış Odaklı, Kurallı-Kuralsız, Genel-Özel, Eşleşen-Eşleşmeyen, Süreç-Sonuç’dur. Metaprogram ölçeği 45 basketbol antrenörüne uygulanmıştır. Her iki ölçek sonuçları SPSS 13.0 programında analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda antrenörlerin; Algılanılan liderlik davranışı arasında "Ödüle Bağlı Liderlik" boyutu ile “İç Odaklı Metaprogramları” arasında negatif bir ilişki saptanırken, "Sonuç Odaklı Metaprogramları" ile “Dönüşümsel Liderlik” ve Karizmatik İlham Verici Liderlik pozitif ilişki bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Antrenör, Liderlik, Metaprogram, Karizmatik, Basketbol.SUMMARY Sports, which has progressed especially in the last fifty years, is considered as a distinctive element in shaping today’s world in addition to the economical, sociological, and political developments. Sports has managed to affect people, countries, politics, economics, and almost all branches of science with all its aspects. In a wide perspective, it has been into many forms which can address to people of different preferences, tastes, and possibilities. Basketball is one of the branches, which has the power of affecting global economy, and sociology in its body and talked most. In this study, it is intended to find the level of relationship between basketball coaches’ metaprograms and their leadership styles perceived by the players. At the same time, it is examined whether the leadership styles perceived by the players and metaprograms of coaches show diversity with respect to demographic variables. Two different surveys are used in the study. One of the surveys, Multifactor Leadership Questionnaire, has been asked 45 basketball teams’ players to evaluate their coaches. Multifactor leadership questionnaire ınclude 36 questions and three main factors. Depending on three main factors there are three sub-factors named as "Transformational Leadership"; there are three sub-factors named as "Charismatic-Inspirational Leadership", "Intellectual stimulation" and "Individualized Consideration". in the "Transactional Leadership" factor there are also three sub factor named as "Contingent Reward", "Management-by Exception-active", " Management-by Exception-passive" and main factor of "Laissez-faire leadership". The other type of survey is Metaprogram Questionnaire. It consists of 42 questions and 14 main elements. These 14 elements named; Proactive-Reactive, Towards-Away, Internal-External, Options-Procedures, General-Specific, Match-Mismatch, Process-Consequences. Metaprogram surveys are applied to 45 basketball coaches. Both surveys’ results have been analyzed through SPSS 13.0 software. The outcomes of the analysis established that there was a negative relation between “Contingent Reward” and “Internal Metaprograms” and there was positive relation between “Consequences Metaprogram” and "Transformational Leadership" and also "Charismatic-Inspirational Leadership" Key Words: Trainer, Leadership, Metaprogram, Charismatic, Basketball.