Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KÜBRA USLU
Danışman: Aynur Can A.
Özet:Osmanlı’nın dibâcesi olarak nitelendirilen Bursa; pek çok kültürle hemhal olmuş medeniyet kurucu bir şehir tasavvuru sunması, imparatorluğa giden yolda Osmanlı Devleti’ne ilk payitaht olması ve kadim ipek yoluna ev sahipliği yapmasıyla şehir ve kültür tarihimizde önemli bir alan ihtiva etmektedir. 19.yy’da Osmanlı Devleti’nin çeşitli alanlarda ortaya çıkan sorunlara çözüm olarak farklı disiplinlerde başlattığı modernleşme hareketlerinin şehirlere yansıması kaçınılmazdı. Bu doğrultuda modernleşme adımlarının uygulanacağı ilk şehirlerden biri 19.yy’da deprem ve yangınlarla harap hale gelen imparatorluğun eski görkeminin simgelerinden olan Bursa şehri olarak belirlenmişti. İlme ve farklı dillere olan istidadı, Türk-Batı sentezi ile yoğrulmuş düşünceleriyle önemli görevler ifa etmiş bir devlet adamı olan Ahmed Vefik Paşa, 1863 yılında Anadolu Sağ Kol Ciheti Müfettişliği ve 1879 yılında Bursa valiliği görevleri ile şehrin yeniden imarında önemli bir rol oynamıştır. Çalışmada Tanzimat dönemi modernleşme çabalarının şehirleri yönetim, mimari ve sosyal alanlarda nasıl etkilediği tüm boyutlarıyla tanımlanarak Ahmed Vefik Paşa’nın Bursa şehrindeki uygulamaları dönem-mekân-şahsiyet ekseninde ele alınmıştır. Modern bir şehir tasavvurunun uygulamaya konmasıyla birlikte şehirde yeni yapılar, restorasyonlar ve ulaşım düzenlemeleri ile bu dönem Bursa şehir tarihinde hızlı bir mekânsal farklılaşmanın yaşandığı önemli bir aşamayı oluşturmaktadır. Ahmed Vefik Paşa’nın nevi şahsına münhasır karakteri ile klasik Osmanlı şehirlerinden biri olan Bursa’da meşruiyetini şehrin yeniden ihyası düşüncesi içinde üreten uygulamalarla, Bursa şehrinin modernleşmesinde önemli mekânsal değişimler meydana getirdiği sonucuna ulaşılmıştır. -------------------- Bursa, which is regarded as the preamble of the Ottoman Empire, has a great place in our cultural and urban history since it offers an urban concept that establishes a civilization intertwined with many cultures, it is the first capital city of Ottoman in the process of becoming an empire and it hosts the ancient Silk Road. It was inevitable that the modernization movements which the Ottoman Empire initiated in different fields as a solution for the problems emerging in various fields in the 19th century were reflected in the cities. In this regard, Bursa was determined to be the first city to implement the steps of modernization since it was devastated by the fires and earthquakes in the 19th century though it was one of the symbols of the Empire’s glory. Ahmed Vefik Pasha, who is a significant statesman and administered important duties with his capability for the wisdom and various languages and with his ideas shaped through the Turkish and Western synthesis, has a great role in reconstructing the city with the positions of an inspector of Right Direction of Anatolia in 1863 and of a governor of Bursa in 1879. In this study, it is described in detail how the modernization struggles in Tanzimat Reform Era affected the cities in terms of administration, architecture and social life. Besides, the administration of Ahmed Vefik Pasha over Bursa is addressed within the scope of period, space and personality. By putting the modern concept of city into practice, this period is an important stage in which a quick spatial differentiation was experienced in the urban history of Bursa with the new constructions, restorations and regulations of transportation in the city. It is concluded that Ahmed Vefik Pasha caused important spatial changes in the modernization of Bursa with his unique character and the legitimacy produced by the practices as a result of the idea of revival of the urban city in Bursa, which is one of the classical cities of Ottoman Empire.