Bilgi ve iletişim teknolojisinin tarihsel gelişimi çerçevesinde yeni ekonomi ve Türkiye


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Abdüllatif Çeviker

Danışman: TİĞİNÇE OKTAR

Özet:

Bilgi ve iletişim teknolojisinde gelişmelerin sonuçlarını, tarihsel gözlemlere dayalı geliştirilen Genel Amaçlı Teknoloji kavramıyla çözümlenebilir. Diğer GAT’ler gibi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin sağladığı maliyet tasarrufları yanında, uzun dönemli sonuçları daha önemlidir. GAT’ler, sahip olduğu yenilikçi tamamlayıcılık özelliği ile kapitalist ekonomik sistemin gelişme kaynağı olan yeniliklerin doğuşunu kolaylaştırarak uzun dönemli büyüme eğilimi üzerinde olumlu katkılarda bulunmaktadır. Amerikan ekonomisinin 1990’lı yıllarda sergilediği kişi başı GSYİH’da hızlı büyüme, yüksek yatırım oranı, düşük enflasyon ve işsizlik oranlarının eşlik ettiği genişleme, köklü bir dönüşümün habercisi sayılarak “Yeni Ekonomi” diye nitelendirilmiştir. Bir çok yazara göre bu dönüşüme kaynaklık eden iki unsur bilgi ve iletişim teknolojisinde gelişmeler ve küreselleşmedir. Enformasyonun dijitalleşmesi, iletimi için gerekli internet merkezli altyapının önemini artırmaktadır. Dijital teknoloji yeni bir büyüme dinamiği yaratarak gelişmiş ve gelişmemiş ülkeler arasındaki farkı gittikçe artırmaktadır. Ülkeler arasında bulunan gelir farklılaşmaları, enformasyona erişim konusunda eşitsizliği de beraberinde getirmektedir. Bu eşitsizliğin önemi, mevcut gelir farklılıklarını daha da artıracak olmasıdır. Bu çalışmada, ülkemizde bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanım ve sahiplik düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda, Türkiye’de bilgi ve iletişim teknolojisi harcamaları, kullanım, sahiplik ve alt yapı bakımından küresel boyutta konumu belirlenerek bazı ülkelerle karşılaştırmalarda bulunulmuştur. Genel olarak, sahip olunan telekomünikasyon alt yapısının bir çok Avrupa ülkesindekinden iyi durumda olduğu gözlenebilir. Bu, iletişimden kaynaklanacak yenilikler için uygun bir alt yapı sağlamaktadır. Diğer yandan, bilgi teknolojilerinin uzun dönemli büyüme performansı üzerinde olumlu etkilerinin görülebilmesi için gerekli yaygınlık düzeyine diğer ülkelerle yapılan karşılaştırmalar sonucunda ulaşılamadığı ifade edilebilir. The implications of development in the information and communication technologies are analyzed by General Purposes Technology concept which is developed on historical observation. Long term consequences of ICT, like other GPT’s, are more important then its cost minimizing effects. The GPTs contribute to the capitalist development process by comprising innovative complementary characteristics. In the 1990’s, the increase in GDP per capita, high investment rate, and low inflation and unemployment level in the USA were regarded as the harbinger of the concept “New Economy”. According to scholars the two important facts which contributed to this transformation are the development in the ICT’s and the finally globalization process. The digitalization of information increases importance compulsory Internet infrastructure. The gap between developed and developing countries increases due to new dynamic growth mechanism that is realised by digital information. As the gap widens, the inequality to reach the information extend and as a consequences GDP gaps between the countries emerge. In This study, the usage and owning tendencies were tried to be identified. In this regard ICT expenditures usage, ownership and infrastructure of the ICT were analyzed in a comparative perspective. Generally, it can be argued that the telecommunication infrastructure of turkey is better then many European countries. This enables for the suitable climates for the innovations to take place. On the other hand, according to the comparisons with other countries it can be said the contribution of information technologies to the long term growth performance will be adequate, because of inadequate usage level in turkey.