İdare hukukunda kamu düzeni kavramı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özge Okay

Özet:

Toplumun maddi ve hukuki düzeninin korunması için sosyal, ekonomik ve siyasi koşullara ve neyin gerekli olduğu düşüncesine bağlı olarak içeriği değişen bir düzeni ifade eden kamu düzeni kavramı, yasakoyucuya, idareye ve hâkime özgürlükleri sınırlandırmak ve yürürlükteki kurallara istisna getirmek için yetki veren bir kavramdır. İdare hukukundaki klasik anlamıyla kamu düzeni, idarenin korumak ve sağlamakla görevli olduğu maddi düzendir ve idarenin kolluk faaliyetinin nihai amacını oluşturur. Tezimizin ilk bölümünün birinci kısmında kamu düzeni kavramının anlamına ve tanımlanmasına ilişkin öğretide mevcut bulunan yaklaşımları ortaya koyduktan sonra, ikinci kısmında idare hukukunda kamu düzeninin içeriğini, pozitif hukuk temelinde başlıca uygulama alanları yönünden belirlemeye çalıştık. Bu kısımda kamu düzeni, idare hukukunda söz konusu olan unsurlarının yasakoyucu tarafından somutlaştırılmış biçimi ile ele alınmıştır. Burada amaç, kamu düzenini somutlaştıran mevcut yasal düzenlemelerin tüketici bir biçimde belirlenmesi değildir; fakat kamu düzeninin unsurlarının niteliğini ve kapsamını göstermektir. Tezimizin ikinci bölümünde ise idare hâkiminin yargılama faaliyetinde somutlaşan haliyle, idare hukukunda kamu düzeninin ne olduğu, yani nasıl uygulandığı analiz edilmiştir. Bu bölümde idare hâkiminin kamu düzenini uygulaması, hem genel olarak yargılama faaliyeti açısından, hem de özel olarak idari yargıda hukuka uygunluk denetiminin özellikleri açısından değerlendirilmiştir. Ayrıca demokratik ve liberal bir hukuk devletinde kamu düzeninin rolü, idare hâkiminin fonksiyonu aracılığıyla belirlenmiştir. ABSTRACT La notion d’ordre public signifie un ordre dont le contenu est variable en fonction des conditions économiques, sociales, politiques et des idées reçues dans une société, dans une époque déterminée. C’est une notion qui habilite à la fois le législateur, l’administration et le juge pour limiter la liberté et écarter des règles applicables. En droit administratif au sens classique, l’ordre public est l’ordre matériel et extérieur que l’administration doit maintenir et protéger. Elle est le but des actes de la police administrative. Dans la première partie, d’abord, on a révélé des approches existantes dans la doctrine pour définir l’ordre public. La deuxième section de la première partie a été consacrée au contenu de l’ordre public en termes de domaines d’application sur la base du droit positif en droit administratif. Dans cette section on a essayé de voir la notion telle qu’elle est concrétisée par le législateur. Alors qu’il est impossible d’épuiser les règles juridiques applicables concernant l’ordre public, cela est intéressant pour montrer la nature et la portée de cette notion. Dans la seconde partie, on a étudié la concrétisation de la notion de l’ordre public par le juge administratif. L’application de la notion par le juge administratif a été analysée au point de vue de la théorie du droit ainsi que du caractère spécifique du contrôle de la légalité des actes administratifs. D’autre part, on a déterminé le rôle de l’ordre public dans un Etat libéral et démocratique, à travers de la fonction du juge administratif.