Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAŞAK DÖNERTAŞ
Danışman: AHMET AKICI
Özet:Parenteral yolla uygulanan ilaçların akılcı olmayan kullanımları dünya genelinde çeşitli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye’nin 32 ilindeki aile sağlığı merkezlerinde çalışan hekimlerin, 2010 yılında yazdıkları parenteral ilaç içeren reçeteler (P.İ.İ.R) incelenerek parenteral ilaç kullanımının araştırılması amaçlandı. Hekimlerin “Aile Hekimliği Bilgi Sistemi” yoluyla elektronik veri tabanına girdiği, toplam 2 428 246 P.İ.İ.R çeşitli ilaç kullanımı göstergelerine göre incelendi. Reçete başına düşen (R.B.D) parenteral ilaç sayısının 1.23±0.49, R.B.D parenteral ilaç maliyetinin 65.05±206.08 TL olduğu ve bu değerlerin illere göre değişkenlik gösterdiği saptandı. P.İ.İ.R’lerin %28.1’inin parenteral antibiyotik, %25.2’sinin parenteral analjezik içerdiği saptandı. Reçetelere en sık yazılan parenteral ilacın diklofenak olduğu, parenteral ilaç maliyetinin büyük kısmını (%57.2) insülin preparatlarının oluşturduğu saptandı. Linkomisin’in parenteral antibiyotik sıralamasında 8. sırada yer aldığı, metamizol’ün ise en sık reçetelenen 2. parenteral analjezik olduğu görüldü. Hekimlerin daha çok 2000 yılı öncesi ruhsat tarihli parenteral ilaçları (%42.8) reçetelediği saptandı. Türkiye’de parenteral ilaç kullanımına ilişkin tartışmalar zaman zaman yapılmakla birlikte bugüne kadar konu ilk kez bu şekilde ayrıntılı olarak ele alındı. Türkiye genelinde yüksek örneklemle yapılan bu çalışmayla parenteral ilaçların kullanımı hakkında önemli ipuçları elde edildi. Buna göre parenteral ilaç kullanımının illere göre farklılık gösterdiği, parenteral ilaç maliyetini daha çok insülin preparatlarının oluşturduğu, güvenlilikleri tartışma konusu olan metamizol ve linkomisin gibi bazı ilaçların sık reçetelenen parenteral ilaçlar arasında olduğu ve hekimlerin yeni sayılabilecek parenteral ilaçları daha az oranda reçetelediği bu araştırmayla ortaya konmuş oldu. Tespit edilen bulguların, parenteral ilaç kullanımına yönelik girişimlerde yol gösterici olacağı düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler: Hekim, Parenteral ilaç, Reçete SUMMARY Examination of Parenteral Drug Use in Turkey Irrational use of parenteral drugs (P.D) can cause several healthcare problems throughout the world. In this study, it was aimed to investigate the P.D use by analyzing the prescriptions including P.D which were written during 2010 by physicians practicing in family healthcare centers in 32 provinces across Turkey. A total of 2 428 246 prescriptions, which were entered via “Family Medicine Information System” into electronic database, were analyzed by some drug use indicators. P.D per prescription was 1.23±0.49 and P.D cost per prescription was 65.05±206.08 TLs and these showed differences by provinces. Twenty-eight percent of the prescriptions was for parenteral antibiotics (P.AB) while 25.2% was for parenteral analgesics (P.AN). Diclofenac was the most frequently prescribed P.D and insulin preparations constituted most of the P.D cost (57.2%) on prescriptions. Lincomycin was the most frequently prescribed 8th P.AB and metamizole was 2nd P.AN. On prescriptions, P.D whose date of license was before 2000 was mostly prescribed (42.8%). Although, some discussions related to P.D use may occasionally occur in Turkey, this is the first study that takes this topic in detail. Considering the high sample size and its extent, important findings related to P.D use were revealed with this study. Accordingly, P.D use showed differences by provinces; insulin preparations constituted most of the P.D cost; lincomycin and metamizole whose use mostly debated were frequently written and relatively new P.D was less prescribed. All these findings are expected to guide for attempts regarding P.D use. Key Words: Physician, Parenteral drug, Prescription