İnterferon yolağı ile ilişkili hücresel proteinlerin influenza a virüsü konak özgüllüğüne etkilerinin araştırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyokimya Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELİF ÇAĞLAYAN

Danışman: Kadir Turan

Özet:

İnterferon Yolağı İle İlişkili Hücresel Proteinlerin İnfluenza A Virüsü Konak Özgüllüğüne Etkilerinin Araştırılması

Öğrenci Adı    : Elif ÇAĞLAYAN

Danışman Adı : Prof. Dr. Kadir TURAN

Amaç: Bu çalışmada İnfluenza A virüsleriyle enfekte ya da viral RNA polimeraz enzimini kodlayan plazmitler ile transfekte edilen HEK293 hücrelerinde interferonlarla ilişkili genlerin transkript düzeylerinin saptanması ve virüsler ile konak interferon savunma mekanizmaları arasındaki ilişkinin ve viral patogenezin aydınlatılmasına ışık tutacak verilerin elde edilmesi amaçlandı.

Gereç ve yöntem: Çalışmada HEK293 hücreleri kullanıldı. Hücreler İnfluenza A/WSN/33/H1N1 (WSN) veya A/Duck/Pennsylvania/10,218/84/H5N2 (DkPen) virüsleriyle enfekte edildi ya da viral protein kodlayan plazmitlerle transfekte edildi. Hücrelerde interferonlar ile ilişkili genlerin transkript düzeyleri gerçek zamanlı PZR ile saptandı. Deneylerde 89 farklı gen için tasarlanan plakalar (PAHS-016ZD-6/Qiagen) kullanıldı. Genler için belirlenen rölatif transkript değerleri STAT3 geni değerleriyle normalize edildi ve farklı gruplarda transkript düzeyleri karşılaştırdı. Belirlenen bazı genler tarafından kodlanan proteinlerinin viral RNA polimeraz enzimine etkileri araştırıldı.

Bulgular: Virüs enfeksiyonunun HEK293 hücrelerinde interferonlarla ilişkili genlerin transkript düzeylerinde büyük değişime neden olduğu görüldü. DkPen virüsleriyle enfekte hücrelerde WSN virüslerine göre daha fazla sayıda genin down-regüle olduğu saptandı (DkPen: 32 gen down-regüle, 18 gen up-regüle / WSN: 19 gen down-regüle, 32 genin up-regüle). Transfekte HEK293 hücrelerinde sentez edilen viral RNA polimeraz enzimi PA alt ünitesinin farklı yönlerde de olsa transkript düzeylerinde dramatik değişmelere neden olduğu görüldü. İnterferonlarla ilişkili seçilen proteinlerin çoğunun viral RNA polimeraz enzimini inhibe ettiği saptandı.

Sonuç: İnsanlarda enfeksiyon yapan WSN virüsleri ile karşılaştırıldığında, kuş tipi DkPen virüslerinin HEK293 hücrelerinde daha fazla sayıda geni down-regüle ettiği saptandı.  Özellikle viral polimeraz enzimi PA alt biriminin, hücrelerdeki genlerinin ekspresyonunu etkileyen önemli faktörlerden biri olduğu belirlendi. İnterferonlar ile ilişkili proteinlerin de virüs-konak spesifikliğini belirleyen etkenler arasında olduğu sonucuna varıldı.

Anahtar kelimeler: İnfluenza A virüsleri, İnterferonlar, Viral RNA polimeraz, PA proteini, Gen ekspresyonu