Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FATMA ZEHRA KARIŞMAN
Danışman: Mehmet Safa Yeprem
Özet:“Din” ve “müzik” pek çok kişinin yaşamında her an var olabilmelerine rağmen, yan yana telaffuz edildiğinde ilk anda birbirinden uzak iki kavram olarak algılanabilir. Ancak insanlık tarihine göz gezdirildiğinde müziğin kimi zaman dini duygu ve düşüncelerin ifadesinde kimi zaman da dini öğretilerin geniş kitlelere yayılmasında önemli bir vasıta olduğu görülebilir. Öyle ki iki ilahi dinin (Hıristiyanlık, Yahudilik), kutsal kitap metinlerinin ezberlenmesinde etkili olduğu için mabedlerinde müziğe yer verdiklerinin bilgisi bizi bu araştırmayı yapmaya sevk etmiştir. Araştırmanın amacı; “İslam dini kutsal kitabı olan Kur’an-ı Kerim’in ayetlerinin ezberlenmesinde makamsal okuyuşun etkisi var mıdır?” sorusunun cevabını aramaktır. Bu amaç doğrultusunda gönüllü katılımcılardan oluşturulan deney ve kontrol grupları ile dört haftalık süreçte deneysel bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ikinci sınıf öğrencilerden 62 kişinin katıldığı bu çalışmada rastgele oluşturulan iki gruptan deney grubuna makamlı bir şekilde gerçekleştirilen Kur’an tilaveti dinletilerek belirlenen ayetlerin ezberlenmesi kendilerinden istenmiştir. Kontrol grubundan ise aynı ayetlerin makamsız bir şekilde gerçekleştirilen tilavetini dinleyerek ezber yapmaları talep edilmiştir. Katılımcıların uygulama sonunda ezberlerini okumaları esnasında izinleri dahilinde alınan ses kayıtları araştırmacı tarafından dinlenmiş ve uzman okuyuşundan yola çıkılarak belirlenen kıstaslar çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerden elde edilen veriler ve katılımcıların doldurduğu bilgi formlarındaki veriler istatistik testlere tabi tutularak analiz edilmiştir. Analizler neticesinde iki grubun yapısal uyumunu ortaya çıkaran ve makamsal okuyuş dinlemek suretiyle ezber yapan grubun diğerine göre daha başarılı olduğuna işaret eden bulgulara ulaşılmıştır. Bu bulgulardan yola çıkarak; makamsal okuyuşun, Kur’an ayetlerinin ezberlenmesi üzerinde olumlu etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. ABSTRACT Although “Religion” and “Music” can take part in the lives of many people at every moment, when pronounced together, they may be perceived as discint two concepts. However, it can be seen that music has been a significant means of expression of the feelings and thoughts related to religion and sometimes spreading the religious doctrines to large masses throughout the history. The fact that the two divine religions (Christianity and Judaism) included music in their shrines, since it has been understood that music is effective in memorisation of holy writ texts, has prompted us to conduct this study. The purpose of this research is to seek the answer to the question “does recitation with maqam have an effect on memorisation of the verses of the Quran the holy writ of Islamic religion?” An experimental study of four weeks, was performed experimental and control groups constituted from sixty two voluntary second grade students in Marmara University Faculty of Theology. The experimental group was asked to listen to the Quran recitation which was performed with maqam and to memorise the specified verses. Whereas the control group was asked to listen to the recitation of the same verses without any maqam and to memorise the verses. Participants’ sound were tape recorded within their permissions while they were reading the memorised verses. The tape records were listened by the researcher and these were evaluated within the frame of criteria determined based on expert’s reading. The codings were analyzed statistically. The findings indicate the structural harmony of the two groups and pointed that the group which memorised by listening the recitation with maqam, is more successful in memorising compared to the control group. Based on these findings; it was concluded that the recitation with maqam has a positive effect in the memorisation of verses of the Quran.