İbnü'l-Melâhimî el-Hârezmî'nin imâmet anlayışı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MİKAİL YAŞAR

Danışman: Mehmet Ümit

Özet:

İbnü'l-Melâhimî el-Hârezmî'nin imâmet anlayışı

İslâm düşünce tarihinde Şîa'nın elinde ilk şeklini alan ve onlar tarafından nübüvvetle ilişkili bir inanç ilkesi halinde sunulan imâmet meselesine, diğer mezhepler tarafından karşı tezlerin öne sürülmesi kaçınılmaz olmuştur. Mu'tezile'nin de içinde bulunduğu bu gruplar, Şîa'nın oluşturduğu bu sisteme karşı çıkmakla kalmamış özgün sistemler inşâ ederek imâmet düşüncesine ciddi katkılar sunmuştur. Döneminde Mu'tezile'nin Basra ekolünün Hüseyniyye kolunun en önemli temsilcisi olarak görülen İbnü'l-Melâhimî de imâmet düşüncesine ciddi katkılar sunmuş âlimler arasında yerini almıştır. Onun günümüze eksiksiz ulaşan el-Fâik adlı kelâm eserinde geniş bir yer ayırdığı imâmet bahsi, Hüseyniyye ekolünün imâmet anlayışını yansıtan tek kaynak olması sebebiyle son derece önemlidir. Bu bağlamda İbnü'l-Melâhimî imâmet meselesinde tartışılan birçok konuyu sistematik olarak ele almış ve eleştirilerini daha çok İmâmiyye üzerine yoğunlaştırmıştır. Biz de bu çalışmamızda İbnü'l-Melâhimî'nin; bazen Zeydîliğe, bazen Sünnîliğe yakın ancak daha çok özgün bir Mu'tezilî olarak ortaya koyduğu imâmet anlayışını inceledik.