La situation de classe des travailleures du secteur informel en Turquie: le cas de İkitelli


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Fransızca

Öğrenci: K. Cem Özatalay

Danışman: AYŞEGÜL YARAMAN

Özet:

GENEL BİLGİLER İsim ve Soyadı : Kamil Cem Özatalay Anabilim Dalı : Kamu Yönetimi Programı : Fransızca Siyaset ve Sosyal Bilimler Tez Danışmanı : Doç. Dr. Ayşegül Yaraman Tez Türü ve Tarihi : Yüksek Lisans – Ağustos 2003 Anahtar Kelimeler : Sınıf, İşçi Sınıfı, Küreselleşme, Enformel Sektör, İkitelli, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler, Çalışma Sosyolojisi TÜRKİYE'DE ENFORMEL SEKTÖR İŞÇİLERİNİN SINIFSAL KONUMU : İKİTELLİ ÖRNEĞİ 1970'lerden bu yana uygulanan küreselleşme politikalarının emek süreci üzerindeki etkileri sorunsalından yola çıkan bu araştırma, yeni bir emekçi kesimi olan enformel sektör işçileri üzerinde bir sınıf analizi yapmayı hedeflemiştir. Ekonominin enformelleşmesi ve önceki dönemde işçi sınıfının merkezinde kabul edilen sanayi işçilerinin toplumsal aktörler olarak etkinliğini yitirmesi gibi gelişmeler, küreselleşme sürecine bağlı olarak ortaya çıkan yeni çalışan kesimlerinin sınıfsal konumlarının tespiti meselesini bir ihtiyaç haline getirmiştir. Araştırma, küreselleşme politikalarının toplumsal sonuçları sorunsalı çerçevesinde enformel sektör işçilerini eksen alan bir sınıf analizine dayanmaktadır. Ancak, toplumsal sınıfların aynı zamanda hem iktisadi, hem toplumsal ve hem de politik karaktere sahip olmaları nedeniyle, analiz yapısal ve konjontürel olmak üzere iki farklı düzeyde gerçekleştirilmiştir. Bir saha araştırmasına dayanan konjonktür analizinin gerçekleştirileceği bölge olarak İkitelli seçilmiştir. İstanbul'un varoşunda yer alan bir meskun mekan olan İkitelli'nin, aynı zamanda 150 bini aşkın istihdam hacmine sahip -ki bu çalışanların yaklaşık üçte ikisi sosyal güvenceden mahrum biçimde istihdam edilmektedir, organize sanayi bölgesiyle araştırma için son derece elverişli olduğu düşünülmüştür. Yürütülen sınıf analizinin sonucunda, enformel sektörün Türkiye ekonomisine entegre olduğu ve önümüzdeki dönemde de büyüme seyri izleyeceği, bu alanda istihdam edilen çalışan kesimlerin heterojen özellik gösteren bir proto-proletarya olarak tanımlanması gerektiği ve bu çalışan grubunun Latin Amerika'da birçok örnekte gözlemlendiği gibi kolektif bir mücadele pratiği ortaya koymaları halinde ortak bir sınıf kimliğine ulaşma potansiyelini taşıdıkları tespit edilmiştir. GENERAL KNOWLEDGE Name and Surname : Kamil Cem Özatalay Field : Public Administration Programme : Political and Social Sciences (Lectured in French) Supervisor : Doç. Dr. Ayşegül Yaraman Degree Awarded and Date : Master – August 2003 Keywords : Class, Working Class, Globalization, Informal Sector, İkitelli, Small and Medium Scale Firms, Sociology of Work SUMMARY CLASS SITUATIONS OF INFORMAL SECTOR WORKERS IN TURKEY : CASE OF IKITELLI This research concerns the effects of globalization politics put into force since the years 1970 on labor process and aims to precise the class situation of new labor strata composed of informal sector workers. The factors like the informalization of the economy or the loss of power of the classes as social actors; all theses facts, have emerged as the results of the process of globalization. Around the problematic of globalization and its social effects, this research is prepared by operating a class analysis in the field of the informal sector workers. As the social classes have economic, social and political characters, this class analysis is practiced in different levels as structural and conjuncturel. Ikitelli, a peripheral district of Istanbul, including at the same time a great industrial zone with its current capacity of employment of around 150 thousand people, of whom approximately 100 thousand are employed without any social security, seemed as a very suitable field to carry out such an analysis. At the end of the class analysis, we have fixed that the informal sector is integrated to the economic structure of Turkey and has a tendency of growth in the future, and that the employees of informal sector must be defined as a heterogenic proto-proletariat that has a potential to achieve a class identity, on condition that it practices a collective struggle, such as in Latin-American example.