Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sabri Özçınar
Danışman: UFUK GÜLSOY
Özet:Bu çalışmada, Köse lakabıyla bilinen, III. Selim dönemi devlet adamlarından Musa Paşa'nın hayatı ve siyasi faaliyetleri ele alınmıştır. Musa Paşa'nın yıllarca inişli çıkışlı devam eden taşra memuriyeti sonucunda kendisini yenilik, yani Nizâm-ı Cedîd taraftarı göstererek, merkezde kritik bir konumda görev almasının yarattığı infial tezimizin ana konusudur. I. Abdülhamid döneminde Kapıcıbaşı olan Musa Paşa, 1794'te Trablusşam'a vali olarak atanmış ve böylece vezirlik ünvanı almış, mahir bir kişi olduğunu düşünerek İstanbul'da büyük bir görev almayı beklemiştir. Bu sebeple bazı görevleri kendisine hakaret olarak algılamış ve görevi icra etme konusunda gönülsüz davranmıştır. Yalan söylemek konusunda hiçbir çekincesi olmayan Köse Musa Paşa, III. Selim'in sevgisini bu yolla kazanarak 1806-1812 Rus Harbi sırasında Ocak 1807'de, sadrazamın sefere çıkması ile sadaret kaymakamı olması için İstanbul'a çağrılmıştır. Padişahı birçok konuda yanıltmış, yenilik taraftarı görünerek de III. Selim'in taraftarlarına kendisini sevdirmiş, bu sayede devleti derinden etkileyecek faaliyetleri uzun bir süre tepki görmemiştir. Ancak yıllarca içinde biriktirdiği öfkeyi dışa vurmakta hiç zaman kaybetmeyen Paşa, III. Selim'in tahttan indirilmesi, IV. Mustafa'nın tahta çıkarılması gibi olaylarda Şeyhülislam Ataullah Efendi ve Yeniçeri Ocağı ile muazzam ilişkiler kurmuş, her defasında bu ilişkileri ilerletmeyi başarmıştır. IV. Mustafa tahta çıkınca da durum değişmemiş ve İstanbul'un kontrolü Köse Musa Paşa'nın elinde kalmıştır. Devletin içinde yarattığı kaos ve bunu gerçekleştirmek için kurduğu ilişkilerin sonrasında yakaladığı büyük servetle görevden istifa etmiş, sonrasında da İzmir'e sürgün edilmiştir. İzmir’deki yaşamı esnasında, hakkında idam kararı alınmış ve katledilmiştir. -------------------- In this study, life and political activities of Musa Pasha, known as Köse alias, a statesman of Selim III era are discussed. By showing himself as a supporter of progress, namely Nizâm-ı Cedîd, in the wake of a modest provincial service for years, unrest caused by Musa Pasha’s advance is the main subject of our thesis. Musa Paşa, who was Kapıcıbaşı in the Abdulhamid I era, appointed as the governor for the Trablusşam hence getting a vizier degree. In his peripheral service, Musa Pasha appreciated himself as a wise statesman and was looking for serving in the Istanbul. However, this thought led him not to perform certain duties deliberately, thinking that these duties were insult to his wisdom. Having no drawback for lying, Köse Musa Pasha win the Selim III’s affection by this way. While grand vizier were on the campaign during 1806-1812 Russo-Turkish War, Musa Pasha called upon Istanbul to be the deputy grand vizier on January 1807. Concealing himself as a supporther of progress and Nizâm-ı Cedîd, Musa Pasha had the support from the supporters of Selim III. In this way, his activities that will affect the state deeply, has not received reaction for a long period. Nevertheless, Musa Pasha, who immediately expressed the anger he accumulated over the years in periphery, has built magnific relations withh Ataulllah Efendi and Janissaries, and further advanced these relations in every possible case in the events such as dethroning of Selim II and enthroning of Mustafa IV. In the aftermath of the enthroning of Mustafa IV, Musa Pasha managed to grasp the control of Istanbul. Musa Pasha, left the duty leaving a chaos he formed within the state and a considerable wealth he accumulated thanks to his relations he established to form such a chaos. When he was in exile in İzmir, Köse Musa Pasha put the death in his home.