Denizli şer’iyye sicili: (m.1775-1778 H. 1189-1192)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Halil İbrahim Çetin

Danışman: RECEP AHISHALI

Özet:

Hazırlamış olduğumuz Yüksek Lisans tezi, 671 numaralı ve 1775–1778 (H.1189–1192) tarihlerini ihtiva eden Denizli’ye ait Şer‘iyye Sicil Defteridir. Çalışmamız giriş ve metnin transkripsiyonundan oluşmaktadır. Giriş bölümünde Osmanlı Mahkemesi, Kadı ve Şer‘iyye Sicil defterlerinin tanıtımına teşebbüs edilmiş, özellikle defterlerin fiziki durumları, katalogları, toplam sayıları, hususiyetleri ve öbür yandan tarih yazıcılığı, kültür tarihi, hukuk tarihi, şehir tarihi incelemeleri ve askeri tarih vs. gibi sahaları bakımından ehemmiyetleri tasvir edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, defterlerin bugünkü durumu, önemi ve bunlara dayalı olarak çeşitli bilim disiplinlerine mensup araştırmacıların çalışmaları da kabaca ele alınmıştır. Yine giriş kısmında Denizli’ye ait Şer’iyye Sicil defterleri ve bunlar üzerinde yapılan çalışmalar belirtilmiş ve 671 numaralı Denizli Şer’iyye Sicil Defterinde geçen hükümlerin leri verilip defterin değerlendirilmesi yapılmıştır. Değerlendirmede Denizli’nin kazaları, köyleri, mahalleleri, iktisadî ve ictimaî vaziyetleri üzerinde durulmuş ve giriş bölümde kullanılan çalışmalar bibliyografyada belirtilerek asıl metnin çevriyazısına geçilmiştir. Metnin çevriyazısında basit transkripsiyon kaideleri dikkate alınmıştır. Son olarak kararların genel bir değerlendirilmesi yapılmış tez çalışmasına nihayet verilmiştir. ABSTRACT This postgraduate thesis that we prepared and is registered in no. 671, including between the dates 1775-1778 (A.H. 1189-1192) is the Shariyya Registration Book that belongs to the Court of Denizli. It's composed of a preface and the transcription of the text. The preface is divided into two. In the first part the Ottoman Court, Qadi and Shariyya Registration Books were attempted to be told, especially the physical condition of the books, their categories, total number and features; on the other hand the importance of the books from the history writing, history of culture, of law, studies of city history and military history etc. points of view were tried to be described. Also the recent condition of the books, their importance, and basing on these many studies from researchers of various disciplines were taken up roughly. In the introduction of the Shariyya Registration Books which belongs to Denizli and the studies made upon these were explained and the summaries of the judgments, which were written in the Shariyya Registration Books of Denizli, were given and interpreted. In the interpretition there is a stress upon the provinces, villages and quarters of Denizli and the things the people used, their clothings, what they lived on, their financial and social conditions, and after the expiations of works in the bibliography, which were used in this study, were made the transcription of the original text starts. At the end the decisions were interpreted roughly and the thesis has been finished. İÇİNDEKİLER ……………………………………………………….................. I ABSTRACT …………………………………………………………… II İÇİNDEKİLER ……………………………………………………….. III KISALTMALAR ……………………………………………………… V ÖNSÖZ ………………………………………………………………… VI GİRİŞ ………………………………………………………….. VIII I- ŞER‘İ MAHKEMELER …………………………………… VIII A. Osmanlı Öncesi ………………………………………………… VIII 1. İslamiyet’in İlk Yılları …………………………………… VIII 2. Emeviler Dönemi ………………………………………… IX 3. Abbasiler Dönemi ………………………………………… IX 4. Büyük Selçuklular Dönemi ………………………………. X 5. Anadolu Selçukluları Dönemi ……………………………. X 6. Anadolu Beylikleri ve İlhanlı Dönemi …………………… X B. Osmanlı Dönemi ………………………………………………... XI 1. Tanzimat Öncesi …………………………………………. XI 2. Tanzimat Sonrası ………………………………………… XVI II- ŞER‘İYYE SİCİLLERİ ………………………………………. XVI A. Sicilin Tarifi …………………………………………………….. XVI B. Şer‘iyye Sicillerinin Önemi …………………………………….. XV C. Şer‘iyye Sicillerinin Muhtevası ………………………………… XVIII D. Şer‘iyye Sicillerinin Genel Özellikleri …………………………. XXI E. Türkiye’deki Şer‘iyye Sicilleri …………………………………. XXII F. Türkiye Dışındaki Şer‘iyye Sicilleri ……………………………. XXIII III- DENİZLİ ŞER‘İYYE SİCİLLERİ …………………………… XXIII IV- ÇALIŞMAYA KONU OLAN 1775 YILINA AİT ŞER‘İYYE SİCİLİNİN TAHLİLİ ………………………………………… XXV A. Defterin Tanıtımı …..…………………………………………… XXV B. Metin Transkripsiyonunda Takip Edilen İmlâ………………….. XXVII C. Defterde Yer Alan Denizli Kazasına Ait Yerleşim Yerleri………XXVIII 1. Defterdeki Kayıtlara Göre Denizli Kazasının Mahalleleri. XXVIII 2. Defterdeki Kayıtlara Göre Denizli Kazasının Köyleri……XXVIII D Değerlendirme…………………………………………………… XXX V- DEFTERDE GEÇEN KAYITLARIN LERİ …………. XLIX VI- METNİN TRANSKRİPSİYONU…………………………………... 1 VII- BİBLİYOGRAFYA………………………………………………….205 VIII- ŞER’İYYESİCİLLERİ ÜZERİNE YAPILAN YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZLERİ………………………………………….209 X- 671 NUMARALI ŞER’İYYE SİCİLİNİN ORİJİNAL METNİ