Lise yöneticilerinin liderlik ve yöneticilik davranışlarına ilişkin özdeğerlendirmeleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATİH DURMUŞ

Danışman: AYŞEN BAKİOĞLU

Özet:

Bu araştırmanın amacı ; İstanbul ilindeki resmî ve özel liselerde görev yapan lise yöneticilerinin liderlik ve yöneticilik davranışlarını betimlemek, lise yöneticilerinin görev yaptıkları okul türüne, kişisel özelliklerine ve okul mevcuduna göre liderlik ve yöneticilik davranışlarının farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen 50 maddelik beşli likert tipi ölçek uygulanmıştır. Ölçeğin geçerliği uzman görüşleriyle, güvenirliği bölünmüş test çözümlemeleriyle sağlanmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ilindeki resmî ve özel liselerde çalışan yöneticiler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini random yoluyla seçilmiş 88 lisede görev yapan 172 lise yöneticisi - 39 okul müdürü ve 133 müdür yardımcısı oluşturmuştur. Genel olarak araştırma sonuçlarına bakıldığında okul yöneticileri liderlik davranışlarını "çok sık", yöneticilik davranışlarını "çoğu zaman" gösterdiklerini ifade etmişlerdir. Lise yöneticilerinin görev yapılan okul türüne göre liderlik davranışları boyutunda anlamlı bir farklılık olmadığı ancak, yöneticilik boyutunda (Anadolu) İmam Hatip Liseleri lehine anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Özel ve resmî lise yöneticilerinin liderlik ve yöneticilik davranışlarını gösterme boyutuna yönelik görüşlerinin puan ortalamalarına bakıldığında, liderlik boyutunda anlamlı bir farklılık bulunmamakta ancak, yöneticilik boyutunda resmî lise yöneticileri lehine anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Lise yöneticilerinin cinsiyet değişkenine göre yöneticilik boyutunda bay yöneticiler lehine anlamlı bir farklılık vardır. Yaş değişkenine göre liderlik ve yöneticilik boyutlarının her ikisinde de 51-60 yaş arası yöneticiler lehine anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Öğretmenlik ve yöneticilik kıdem değişkenlerine göre liderlik boyutunda tecrübeli yöneticiler lehine anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Hizmetiçi eğitim değişkenine göre liderlik boyutunda 2 ve daha fazla hizmetiçi eğitim alan yöneticilerle hiç hizmetiçi eğitim almayan yöneticiler arasında önceki grup lehine anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. SUMMARY The aim of this study is; to depict leadership and management behavior of public and private high school administrators in Istanbul; to search for the differences between leadership and management behavior of the administrators according to their personal traits, type of school and school population. Survey method has been used in this research. A survey comprised of 50 items of Likert scale was developed and applied by the researcher. Validity attained with expert opinions and reliability obtained with split-half analysis. The universe of this study consists of the principals and vice principals working at public and private high schools in Istanbul. Sample was randomly chosen and consists of 172 high school administrators; 39 principals and 133 vice principals from 88 different high schools. The results have generally indicated that administrators "very often" perform leadership behavior and they "often" perform management behavior. According to the type of school variable, there are no significant differences between perceptions of school administrators about their leadership behavior. However, there has been a meaningful difference about their management behavior in favor of "Anadolu Imam Hatip" high schools. Comparing public and private high school administrators, we see a meaningful difference for management behavior in favor of the former. According to the gender variable, male administrators are much more using management behavior than female administrators. According to the age variable, the oldest group (51-60) performs the most leadership and management behavior. There have been significant differences about leadership behavior with respect to teaching and administrative experience variables in favor of the most experienced groups. According to the number of in-service training attended variable, a significant difference has been found about leadership behavior between the groups having two and more in-service training and having no in-service training in favor of the former.