Erken cumhuriyet dönemi aydını Sabiha Zekeriya Sertel’ in fikir yazılarında modernleşme bağlamında kadın , toplum ve siyaset


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Burcu Ertuna Biçer

Danışman: AYŞEGÜL YARAMAN

Özet:

: Bu çalışmada, erken Cumhuriyet döneminde gazetecilik yapan Sabiha Zekeriya Sertel’in fikir yazıları üzerinden kadın, toplum ve siyasetin yazar tarafından değerlendirilişi ele alınmış ve bu değerlendirmeler dönemin modernizasyon süreciyle ve bu sürecin bir uzantısı olan ulus-devlet yapılanmasıyla ilişkilendirilmiştir. Amaç, söz konusu irdelemeyle ülkenin o dönemdeki toplumsal, siyasal ve düşünsel tartışmaları ortaya konarak dönemin yeni bir okumasının yapılmasıdır. Yazarın kadınlık durumuyla ilgili düşüncelerini incelemek için, modernleşme bağlamında kadınlık imgesinin birinci dalga feminist hareketle etkileşim içinde nasıl tanımlandığı ele alınmaktadır. Yazarın kadın konusundaki düşünceleri, modernleşmenin toplumsal cinsiyet tanımlamalarının, dolayısıyla yer yer modern ataerkilliğin yer yer sosyalist duyarlılığın etkisinin ve etkilenilen çeşitli düşünsel süreçlerin yol açtığı zihinsel gel-gitlerin veya çelişkilerin hissedildiği düşüncelerdir. Kadınların yurttaşlığının annelik üzerinden tanımlanması, kadınların modern ama iffetli ve mütevazı olmalarına yapılan ataerkil olarak nitelendirilebilecek olan vurgu, modern kadın-erkek ilişkileri, kadınların çalışma hayatlarına ilişkin sorunlar ve Türkiye’deki feminist hareketin değerlendirmesi bu çerçevede incelenmektedir. Yazarın siyasal görüşleri ise, yine modernleşme çerçevesinde toplumsal ve siyasal sorunları ele aldığı bağlamı ile irdelenmektedir. Yazarın düşüncesini ve dönemi anlamlandırmak açısından önemli olan demokrasi, milliyetçilik, erken Cumhuriyet dönemi reformları ve kadrosu ile ilgili görüşleri değerlendirilmektedir. Döneminin modernleşme süreci içinde oluşmakta olan “çağdaş” toplum düzeni yazarın idealindeki toplum düzeniyle de, en azından ideal düzeyinde, uyuşmakta ve söz konusu düzeni kendi “insancıl” idealine uygun bir biçimde iyileştirmeye dönük yazılarına konu olmaktadır. Résumé: Dans ce travail, on analyse les écrits de la journaliste Sabiha Sertel qui a écrit ses rubriques durant la période de la fondation et de la consolidation de la République turque concernant les femmes, la société et le politique. On essaie de mettre en évidence les liens entre l’évaluation de ces sujets par la journaliste et le processus de la modernisation qui se manifeste également par les politiques conçues durant la construction de l’Etat-nation. L’analyse tend également à mettre en évidence les débats intellectuels, sociaux et politiques de l’époque afin de procéder à une relecture de celle-ci et d’approfondir la connaissance sur la période en question. Pour analyser les idées de la journaliste sur les femmes, on essaie de voir comment l’image de la femme est construite dans le processus de la modernisation en relation avec la première vague du mouvement féministe qui est lui-même le produit de ce processus. Les idées de la journaliste sur le statut et l’image des femmes sont imprégnées par des contradictions résultant du fait qu’elle est influencée par divers courants de pensée et de processus intellectuels, à savoir les idées issues de la modernisation reflétées par les politiques du genre, le socialisme et les diverses idées liées à l’émancipation des femmes. Pour évaluer ses idées politiques et pour mieux comprendre la période dont il est question, on analyse ses idées sur la démocratie, le nationalisme, les réformes et les dirigeants de cette époque.