Zihin engelli ve otistik çocuğa sahip ailelerin toplumsal hayata katılmada yaşadıkları güçlüklerin karşılaştırılması

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BEGÜM ÇAPA

Danışman: FATMA NUR AKÇİN

Özet:

ZİHİN ENGELLİ VE OTİSTİK ÇOCUĞA SAHİP AİLELERİN TOPLUMSAL HAYATA KATILMADA YAŞADIKLARI GÜÇLÜKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Bu araştırmada, zihin engelli çocuğa sahip aileler ile otistik çocuğa sahip ailelerin toplumsal hayata katılmada yaşadıkları güçlüklerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmaya 11 yaşından büyük zihin engelli çocuğa sahip 21 anne, otistik çocuğa sahip 20 anne ve 1 baba olmak üzere toplam 42 aile katılmıştır. Bu araştırma nitel araştırma tekniklerinden biri olan yarı-yapılandırılmış görüşmeler kullanılarak yürütülmüştür. Aileler bu araştırmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Araştırma sonucunda zihin engelli ve otistik çocuğa sahip ailelerin, çocukları ile birlikte yaya olarak bir yerden başka bir yere giderken; toplu taşıma araçlarında; komşu ve akraba ziyaretlerinde; düğün, nişan gibi yerlerde; parklarda; sinema, tiyatro ya da konserlerde; maçlarda; spor yaparken; otel, pansiyon, plaj, havuz gibi yerlerde; süpermarketlerde, küçük dükkanlarda, giyim mağazalarında; dışarıda yemek yediklerinde; umumi tuvaletlerde; hastanelerde; berber ya da kuaförlerde güçlüklerle karşılaştıkları belirlenmiştir. Sonuçlar “Yaya Olarak Bir Yerden Başka Bir Yere Gitme”, “Toplu Taşıma Araçlarını Kullanma”, “Kişisel Gelişim ve Toplum Yaşamı”, “Kamu Olanaklarından Yararlanma”, “Kültürel Etkinliklere Katılma”, “Spor Etkinliklerine Katılma”, “Alış-Veriş Yapma”, “Dışarıda Yemek Yeme”, “Kamu Kurumlarından Hizmet Alma” olarak belirlenen temalara göre sınıflandırılarak yorumlanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre ailelerin görüşleri karşılaştırıldığında toplumsal hayata katılmada otistik çocuğa sahip ailelerin, zihin engelli çocuğa sahip ailelerden daha fazla güçlük yaşadıkları belirlenmiştir. Zihin engelli çocuğa sahip aileler ev gezmelerine gittiklerinde daha fazla güçlükle karşılaştıklarını belirtirken, otistik çocuk sahibi aileler yürüyerek bir yerden başka bir yere gittiklerinde daha fazla güçlükle karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Bildirilen görüşlerin tamamı incelendiğinde, “insanların bakışlarından rahatsız olma” her iki grup tarafından en çok tekrarlanan sorun olduğu görülmüştür. Dikkat çeken diğer bir bulgu ise çocuğun davranışlarından dolayı yaşanan sorunlardır Anahtar sözcükler: Toplumsal Yaşam Becerileri, Zihin Engelli, Otistik, Aile, Yarı-yapılandırılmış Görüşme. ABSTRACT COMPARISON OF DIFFICULTIES IN PARTICIPATION TO THE COMMUNITY LIFE OF FAMILIES WHO HAVE MENTALLY RETARDED AND AUTISTIC CHILD In this study, comparing of meeting challenges in participation to community life of families with mentally retarded and autistic child is purposed. Totally 42 families which are 21 mothers having mentally retarded child, 20 mothers and one father having autistic child whose age over 11 have attended to this research. This study was conducted by using semi-structured interviews which is one of qualitative research techniques. Families joined to this study as a volunteer. The result of the study indicated that the families having mentally retarded or autistic child meet challenges with their child in going somewhere on foot; in using public transportation; in visiting neighbor or close relatives; at weddings ceremonies, playgrounds or funfairs, cinemas, theatres or concerts, matches; during making sports; at places such as hotels, pensions, beaches and pools; at supermarkets, groceries or clotting shops; in dining out; at public toilets, hospitals, hairdressers. The results were described by categorizing according to defined themes: “Going to Somewhere From Another Place on Foot”, “Using Public Transportation”, “Personal Development and Community Life”, “Using Community Facilities”, “Join the Cultural Activities”, “Join the Sports Activities”, “Shopping”, “Dine Out”, “Using Public Services”. According to the findings of this study, it is defined that the families having autistic child had more difficulties in participating to the community life than the families having mentally retarded child while their opinion have been compared. While the families having mentally retarded child declared that they live most difficulties at visiting of their neighbors or close relatives, the families having autistic child declared that they live most difficulties in going to somewhere from another place on foot. When the declared opinions are analyzed, it is observed that “caused to feel unwell by people’s overlook” is repeated challenge for both groups. Another remarkable finding is a challenge caused by behavior of children. Key words: Community Life Skills, Mentally Retarded, Autistic, Family, Semi-structured interview