Van Ulupabir Kırgız Ağzı Üzerine Derleme Çalışması (İnceleme-Metin-Sözlük) cilt:1


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayşe Nur Kırgız

Danışman: GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK

Özet:

Bu tez, giriş, inceleme, metinler, sonuç, dizin, kaynakça kısımlarından oluşmaktadır. Giriş bölümünde Pamir Kırgızlarının da konuşuru olduğu İçkilik ağzının Kırgız dili içerisindeki yeri hakkında bilgi verilmiş, Pamir Kırgızlarının kısa tarihinden, bugünkü durumlarından, bu çalışmanın amacı, metodundan bahsedilmiştir. Giriş bölümünden sonra derlenen metinlerden yaralanılarak bir inceleme yapılmıştır. Karşılaştırmalı yapılan bu incelemede Dr. Filiz Kılıç’ın İçkilik ağzını Standart Özbek ve Standart Kırgız ağzı ile karşılaştırdığı çalışması esas alınmıştır. Pamir Kırgızlarının konuştuğu İçkilik ağzı ses, şekil ve sözlük bilgisi bakımından Standart Özbek, Standart Kırgız Türkçesi ve Kırgızistan’da yaşayan Tölös ve Teyit boylarının konuştuğu İçkilik ağzı ile karşılaştırılmıştır. Sonuç bölümünde Pamir Kırgızlarının konuştuğu İçkilik ağzının Standart Kırgız Türkçesi ve Kırgızistan sınırları içerisinde konuşulan İçkilik ağzı ile olan benzer ve farklı noktaları ifade edilmiştir. Dizin kısmında Arapça ve Farsça, Rusça kökenli kelimelerin kökenleri ve asıl şekilleri gösterilmiş ancak Kırgızcaya daha erken dönemde girmiş olan veya Kırgızca olan kelimelerin kökenleri belirtilmemiştir. Metinlerde aynı kelime değişik sebeplerle farklı şekillerde telaffuz edilebildiğinden bu farklı söyleyişler dizinde olduğu gibi verilmiş ve bu tür kelimelerde farklı söyleyişler arasında birbirine gönderme yapılmıştır. Kaynakça bölümünde çalışma sırasında faydalanılan kaynaklar yer almıştır. Anahtar Kelimeler: Kırgız Türkçesi, Van Ulupamir Kırgız ağzı, İçkilik ağzı, ağız çalışması, derleme. ABSTRACT This dissertation is composed of introduction, analysis, texts, conclusion, index and bibliography parts. In the Introduction, detailed information is given on the position of the Ichkilik dialect, which is spoken by the Pamir Kirghiz, within the Kirghiz language and a brief history of the Pamir Kirghiz, their current situation, the aim and the method of this study are mentioned.. After the Introduction, an analysis is made by making use of the texts compiled. This analysis is based on a study by Dr. Filiz KILIÇ on the comparison between the Ichkilik dialect, and Standard Uzbek and Standard Kirghiz dialects. Ichkilik dialect that is spoken by the Pamir Kirghiz is compared with Standard Uzbek, Standard Kirghiz dialects and Ichkilik dialect that is spoken by Tölös and Tejit tribes in terms of sound, form and lexicon as well. In the Conclusion, similarities and differences between Ichkilik dialect spoken by the Pamir Khirgiz, Standard Kirghiz Turkish language and Ichkilik dialect spoken within the boundaries of Kyrgyzstan are described. In the Index, roots and original forms of Arabic, Persian and Russian words are indicated, but the roots of words from Kirghiz language and words which has become a part of Kirghiz language in earlier periods are not mentioned. Since the same word can be pronounced in different forms in texts due to various reasons, all of these prononciations are given in the Index and some references are made in such words as well. In the biblioghrapy, the sources used during studies take place. Key words : Kirghiz Turkish, Van Ulupamir Kirghiz dialect, Ichkilik dialect, study of dialect, compilation.