Al-Ahlâku'l 'Adûdiyye şerhleri : mukayese ve değerlendirme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nurefşan İlhan

Danışman: HİKMET YAMAN

Özet:

Adûduddîn el-Îcî'nin kaleme almış olduğu el-Ahlâku'l-'Adûdiyye risalesine tespit edebildiğimiz kadarıyla dokuz tane şerh yazılmıştır. Îcî'nin muhtasar olarak ele aldığı ahlâkın temel meseleleri şerhlerde tafsilatlı bir şekilde ele alınmıştır. Şerhler temelde felsefî ahlâk çizgisinde yazılmış olmakla beraber tasavvuf, kelam ve fıkıh alanlarından da ilmî olarak istifade edilmiştir. Tezin birinci bölümünde, şârihler risaleye katkıları bağlamında üç döneme ayrılmış, şârihlerin hayatları ve şerhlerinin ayırıcı özellikleri ele alınmıştır. İkinci bölümde, ahlâkın nazarî meseleleri olan ahlâk nedir, ahlâkın değişmesi, nefsin tanımı ve kuvveleri, fazîletler-rezîletler ve nefsin hastalıkları konuları şerhler üzerinden mukayeseli olarak ele alınmıştır. Şerhler arasında bir irtibat olup olmadığı ve şârihlerin özgün fikirleri konu bağlamında tespit edilmiştir. -------------------- Nine commentaries were written as far as we could identify in the treatise of al-Akhlaq al-‘Adûdiyyah written by ‘Adud al-Dīn al-Ījī. The basic issues of morality which Ījī considers as concise are studied in details in the commentaries. Although commentaries were written mainly on the line of philosophical morality, they also benefited scientifically from the fields of Sufism, Kalam and Fiqh. In the first part of the thesis, the commentators are divided into three periods in terms of their contributions to the treatise of al-Akhlaq al-‘Adûdiyyah. Also the life of the commentators and the distinctive features of their commentaries are discussed in this part. In the second part, the theoretical issues of morality, what is morality, the change of morality, the definition and forces of the self, virtues-rezalats and the diseases of the self are discussed in comparison with the commentary. Whether there is a connection between the commentaries and the original ideas of the commentators have been determined in the context of the subject.