Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Esra Dandin
Danışman: EBRU IŞIK ALTURFAN
Özet:Zebra Balıklarında Oluşturulan Tip 2 Diyabet Modelinde Stevia rebaudiana’nın Olası Etkilerinin İncelenmesi Öğrencinin Adı: Esra Dandin Danışman: Prof.Dr. Ebru Işık Alturfan Anabilim Dalı: Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı 1. ÖZET Amaç: Çalışmamızdaki amaç, zebra balığında fazla beslenme ile oluşturulan tip 2 diyabet modelinde Stevia rebaudiana’nınolası etkisinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Yetişkin zebra balıkları 15 gün boyunca fazla beslenmeye ve Stevia rebaudiana’nın düşük ve yüksek olmak üzere iki dozuna maruz bırakılmıştır. Buna göre Kontrol (K), Diyabet (D), Diyabet+Düşük Doz Stevia (D+DDS) ve Diyabet+Yüksek Doz Stevia (D+YDS) şeklinde gruplar oluşturulmuştur.15 günsonunda zebra balıklarında oral glukoz tolerans testi uygulanmış ve karaciğer- pankreas dokuları çıkarılarak homojenize edilmiştir.Deney başında ve sonunda hayvanların açlık kan glukoz düzeyleri, deney sonunda oral glukoz tolerans testi yapılmıştır. Biyokimyasal parametreler spektrofotometrik yöntemle, gen ekspresyonları RT-PCR yöntemi ile ölçülmüştür. Bulgular:D grubunda deney süresi sonundavücut ağırlıkları ile açlık kan glukoz düzeyleri hem kendi başlangıç değerlerine hem de K grubu 15.gün değerlerine göre artmıştır. D grubunda lipit peroksidasyon (LPO), nitrik oksit (NO) düzeyleri artmıştır, süperoksit dismutaz (SOD) ve glutatyon S-transferaz (GST) aktiviteleri ise azalmıştır. D grubunda leptin, fibroblast büyüme faktörü 21(fbf21), interlökin 21 (lL21) ile tümör nekroz faktörü alfanın (tnfα) gen ekspresyon düzeyleri artarkendnmt3a ekspresyon düzeyi azalmıştır. Sonuçlar: Stevia uygulaması D grubunda bozulan oksidan antioksidan dengeyi, gen ekspresyon düzeylerini ve kan glukoz düzeylerini düzeltmiştir. İÇİNDEKİLER BEYAN ........................................................................................................................i TEŞEKKÜR ...............................................................................................................ii İÇİNDEKİLER .........................................................................................................iii KISALTMALAR VE SİMGELER..........................................................................vi TABLO LİSTESİ .......................................................................................................x RESİM LİSTESİ .......................................................................................................xi ŞEKİL LİSTESİ ......................................................................................................xii 1- ÖZET ......................................................................................................................1 2- ABSTRACT ...........................................................................................................2 3- GİRİŞ VE AMAÇ .................................................................................................3 4- GENEL BİLGİLER...............................................................................................5 4.1. Diyabet Hastalığı………………………………………………………………...5 4.1.1. Diyabet hastalığının sınıflandırılması…………………………………….......7 4.1.1.1. Tip 1 diyabet………………………………………………………………...7 4.1.1.2. Tip 2 diyabet………………………………...………………………………8 4.1.1.3. Gestasyonel diyabet…………………………..……………………………10 4.1.1.4. Monogenik diyabet-gençlerde görülen T2DM (MODY, maturity diabetes onset of the young) …………………………………….………………………....…12 4.2. Diyabet Hastalığının Klinik Belirtileri…………….……………………………12 4.2.1. Diyabetin primer etkileri…………………………………………..…………12 4.2.1.1. Hipoglisemi………………………………………………………....………12 4.2.1.2. Diyabetik ketoasidoz……………………………………………….………13 4.2.1.3. Açlık hiperglisemisi…………………………………………………..……13 4.2.1.4. Hiperglisemik hiperosmolar durum………………………………….……14 4.2.1.5. Laktik asidoz………………………………………………………………14 4.2.2. Diyabetin sekonder etkileri……….....………………………………………14 4.2.2.1.Kardiyovasküler hastalıklar…………...........………………………………14 4.2.2.2. Nefropati……………………………………........…………………………15 4.2.2.3. Retinopati………………………………………….......……………………17 4.2.2.4. Nöropati……………………………………………….........………………18 4.2.2.5. Diyabetik ayak……………………………………………..…….…………18 4.2.2.6. Oral sağlık………………………………………………….....……………20 4.2.2.7. Hamilelikle ilişkili diyabetik komplikasyonlar……………………………20 4.3. Tip 2 Diyabet Gelişiminde Etkili Moleküler Mekanizmalar...............................21 4.4. Tip 2 Diyabet ve Obezite İlişkisi……………………………………………….23 4.4.1. Leptin…………………………………………………………………………25 4.5. Fibroblast Büyüme Faktörü 21 (FGF21)……………………………………….26 4.6. Diyabet Gelişimindeki Epigenetik Faktörler…………………………...............27 4.6.1. DNMT3A ……………………………………………………………….........28 4.7. Tip 2 Diyabet Gelişimde İnflamasyonun Rolü…………………........................31 4.7.1. İnterlökin-21…………………………………………………………….........32 4.7.2. Tümör nekroz faktörü alfa (Tnf-alfa, Tnf-α)…………………………….....32 4.8. Tip 2 Diyabette Oksidan-Antioksidan Durum …………………………………35 4.9. Tatlandırıcılar …………………………………………………………………..38 4.9.1. Stevia rebaudiana……………………………………………..........................41 4.10. Zebra Balıklarında Oluşturulan Diyabet Modelleri……………………...........43 4.10.1. Fazla beslenme ile oluşturulan tip 2 diyabet modeli……………………..45 5. GEREÇ ve YÖNTEM 5.1. Zebra Balıkları Bakım ve Beslenme Prosedürü………………………………...48 5.2. Kullanılan Cihazlar……………………………………………………………..49 5.3. Kullanılan Kimyasallar…………………………………………………………49 5.4. Maruziyet Grupları……………………………………………………………...51 5.5. Maruziyet Uygulaması…………………………………………………….........51 5.6. Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)………………………….………………..52 5.7. Oksidan ve Antioksidan Parametrelerinin İncelenmesi………………………...54 5.7.1. Parametreler için tayin yöntemleri……………………………………….......54 5.7.1.1. Total protein tayini ………………………………........................................54 5.7.1.2. Lipit peroksidasyon (LPO) tayini ………….................................................56 5.7.1.3. Total nitrik oksid tayini…………...........................…………………...........57 5.7.1.4. SOD aktivitesi tayini ……………………………........................................59 5.7.1.5. GST aktivitesi tayini......................................................................................60 5.8. Gen İfadesi Analizi (RT-PCR)…………………………….................................62 5.8.1. Delta delta Ct metodu ile veri analizi ……………………………...................62 5.9. İstatistiksel Analizi……………………………...................................................63 6. BULGULAR 6.1. Grupların 15.gün Vücut Ağırlıkları Karşılaştırması............................................64 6.2. Kan Glukoz Değerleri………………………………………………..…………65 6.2.1. Başlangıç (0.gün) açlık kan glukoz değerleri………………….…….……..65 6.2.2. 15. gün açlık kan glukoz değerleri……………………………...................66 6.2.3. Grupların 0-15. gün açlık kan glukoz değerleri karşılaştırması……….….67 6.2.4. Grupların oral glukoz test sonuçlarının karşılaştırılması………….…........68 6.3. Oksidan-Antioksidan Sistem Parametreleri ……………………………...........69 6.3.1. Grupların lipit peroksidasyon (LPO) analizi sonuçları…………………….…69 6.3.2. Grupların süperoksit dismutaz (SOD) analizi sonuçları………………….…..70 6.3.3. Grupların glutatyon S-transferaz (GST) analizi sonuçları……………….…...71 6.3.4. Gruplarınnitrit oksit (NO) analizi sonuçları………………...........…….........72 6.4. RT-PCR Analizi Sonuçları……………………………………………….….....73 6.4.1. fgf21 mRNA ekspresyon analizi sonuçları……………………………...........73 6.4.2. dnmt3amRNA ekspresyon analizi sonuçları…………………………….........74 6.4.3. lepamRNA ifade analizi sonuçları……………………………........................75 6.4.4. IL21mRNA ifade analizi sonuçları…………………………….......................76 6.4.5. tnf αmRNA ifade analizi sonuçları…………………………….......................77 7. TARTIŞMA ve SONUÇ……………………………...........................................78 8. KAYNAKLAR…………………………….........................................................87 9.EKLER EK-1. Ulusalararası Kongre Bildiri Özeti…………………………….......................95 EK-2. Etik Kurul Onayı……………………………..................................................96 10. ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………………97 KISALTMALAR VE SİMGELER LİSTESİ (H2O2): Hidrojen peroksit (NO): Nitrik oksit (O2): Oksijen (O2.-): Superoksit anyone (OH.): Hidroksi radikali (ONOO-): Peroksinitrit α: Alfa actb1: Beta aktin ACR: Albumin/Kreatinin oranı ADA: Amerikan Diyabet Birliği ADP: Adenozin difosfat Ask1: Apoptoz sinyal düzenleyici kinaz 1 ATP: Adenozin trifosfat ATPaz: Adenozin trifosfatı, adenozin difosfat ve ortofosfata hidrolizleyen enzim β: Beta Ca2+: Kalsiyum iyonu CAT: Katalaz CDC: Hastalık kontrol ve önleme merkezleri DKA: Diyabetik Ketoasidoz DM: Diabetes Mellitus DMSO: Dimetil Sülfoksit cDNA: Kopya DNA Ct: Eşik döngü sayısı Cu-Zn-SOD: Cu/Zn superoksit dismutaz Cyp2D: Sitokrom P450 2D D:Diyabet D+DDS: Diyabet + Düşük Doz Stevia D+YDS:Diyabet + Yüksek Doz Stevia DNA:Deoksiribo nükleik asit ENU: N-Etil-N-Nitrosüre FADH2: Flavin adenin dinükleotid FDA: Besin ve İlaç Yönetimi FBG: Fazla beslenen grup FGF-21: Fibroblast büyüme faktörü 21 γ: Gama GDM: Gestasyonel Diyabet GLUT: Glukoz Taşıyıcı GRAS: Genel olarak kullanımı güvenli GSH:Glutatyon GSH: L-Glutatyon GST: Glutatyon S-transferaz HbA1c: Glikozile Hemoglobin HCl: Hidroklorik asit Hd: Periventriküler hipotalamus’un dorsal bölgesi HEPES: 4-(2-hidroksietil)-1-piperazineethansulfonik asit HGMD: İnsan Gen Mutasyon Veritabanı IDF: International Diabetes Federation IFN-γ: İnterferon-γ IRS: İnsülin reseptör substratı K: Kontrol K+: Potasyum iyonu K2HPO4: Dipotasyum hidrojen fosfat KH2PO4: Potasyum dihidrojen fosfat KoQ10: Koenzim Q10 LDL: Düşük yoğunluklu lipoprotein LNCS: Düşük ya da sıfır kalorili tatlandırıcı MDA: Malondialdehit mRNA: Mesajcı ribo nükleik asit Na2HPO4: Disodyum hidrojen fosfat Na+: Sodyum iyonu NaCl: Sodyum klorür NAD(P)H: Nikotinamid adenin dinukleotit fosfat NADH: Nikotinamit adenin dinükleotid Na-EDTA: Sodyum etilendiamin tetraasedik asit NaOH: Sodyum hidoksit NEDD: N-(1-Naftil)-etilendiamin dihidroklorür NOS: Nitrik oksit sentaz NTR: Nitroredüktaz OECD: Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü OGTT: Oral glukoz tolerans testi PBS: Fosfat tampon tuzu tablet pH: Hidrojenin gücü ROT: Reaktif oksijen türleri Ser/Thr: Serin/Threonin SOD: Superoksit dismutaz SULF: Sülfaniamid SVG: Steviol glukuronit TBA: Triklorasetik asit TCA: Tiyobarbürik asit TDD: Türkiye Diyabet Derneği TNF-α: Tümör nekroz faktör-α T1DM: Tip 1 diyabet T2DM: Tip 2 diyabet VCl3: Vanadyum (III) Klorür WHO: Dünya sağlık örgütü ZnSO4: Çinko sülfat TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1:Genel diyabet tanı kriterleri Tablo 2: Deneylerde kullanılan cihazlar Tablo 3: Kullanılan kimyasallar listesi Tablo 4: Total protein tayini yöntemi Tablo 5: Lipit peroksidasyon tayin yöntemi Tablo 6: Nitrik oksit tayin yöntemi Tablo 7: Superoksit dismutaz tayin yöntemi Tablo 8: GST tayin yöntemi RESİM LİSTESİ Resim 1: Stevia rebaudiana Resim 2: ZEBTEC Mini Akvaryum sistemi Resim3:Çalışmamızda gerçekleştirilen kan alımı uygulamasına ait görüntü Resim4:Çalışmamızda mikropipet yardımıyla yapılan gavaj uygulamasına ait görüntü ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1:DNA metiltransferazların (DNMT) replikasyonda (A) ve De Nova Metilasyonda İşlevleri Şekil 2: Steviol glikozitlerin iskeleti (A), Stevioside (B), Rebaudioside A (C) Şekil 3:Kan alımı yapılan dorsal aort damarının konumu Şekil 4:Grupların 15.gün vücut ağırlıkları karşılaştırması grafiği Şekil 5:Grupların başlangıç (0.gün) açlık kan glukoz değerlerikarşılaştırılması grafiği Şekil 6:Grupların başlangıç (0.gün) açlık kan glukoz değerlerikarşılaştırılması grafiği Şekil7:Grupların başlangıç (0.gün) ve 15. gün açlık kan glukoz değerlerikarşılaştırılması grafiği Şekil 8:Grupların başlangıç oral glukoz tolerans test sonuçları grafiği (15.gün) Şekil 9: Grupların lipit peroksidasyon değerlerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 10: Grupların süperoksit dismutaz aktivitelerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 11: Grupların glutatyon S-transferaz aktivitelerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 12: Grupların nitrik oksit değerlerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 13:Grupların fgf21mRNA ekspresyon analizi grafiği Şekil 14:Grupların dnmt3amRNA ekspresyon analizigrafiği Şekil 15: Grupların lepamRNA ekspresyon analizigrafiği Şekil 16: K ve maruziyet gruplarının IL21mRNA ifade analizi grafiği Şekil 17: K ve maruziyet gruplarının tnfαmRNA ifade analizi grafiğİ -------------------- Investigation of the Possible Effects of Stevia rebaudiana on Type 2 Diabetes Model in Zebrafish Name of the Student: Esra Dandin Adviser: Prof.Dr. Ebru Işık Alturfan Department:Department of Biochemistry, Faculty of Pharmacy 2. ABSTRACT Objective: The aim of this study was to investigate the possible effects of Stevia rebaudiana in a model of type 2 diabetes mellitus induced by overnutrition in zebrafish. Materials and Methods: Adult zebrafish were exposed to overfeeding and low and high doses ofStevia rebaudianafor 15 days. Accordingly, Control (K), Diabetes (D), Diabetes + Low Dose Stevia (D + DDS) and Diabetes + High Dose Stevia (D + YDS) groups were formed. At the end of 15 days, oral glucose tolerance test was performed and liver-pancreas tissues were removed and homogenized. Fasting blood glucose levels of the animals at the beginning and end of the experiment and oral glucose tolerance test were performed at the end of the experiment. Biochemical parameters were measured by spectrophotometric method and gene expression was measured by RT-PCR method. Results: At the end of the experimental period, body weight and fasting blood glucose levels increased in D group when compared with both their initial values and the 15th day of the K group. In group D, lipid peroxidation (LPO), nitric oxide (NO) levels increased, superoxide dismutase (SOD) and glutathione S-transferase (GST) activities decreased. In group D, gene expression levels of leptin, fibroblast growth factor 21 (fbf21), interleukin 21 (1L21) and tumor necrosis factor alpha (tnfα) increased while dnmt3a expression level decreased. Conclusion: Stevia treatment corrected impaired oxidant antioxidant balance, gene expression levels and blood glucose levels in group D. İÇİNDEKİLER BEYAN ........................................................................................................................i TEŞEKKÜR ...............................................................................................................ii İÇİNDEKİLER .........................................................................................................iii KISALTMALAR VE SİMGELER..........................................................................vi TABLO LİSTESİ .......................................................................................................x RESİM LİSTESİ .......................................................................................................xi ŞEKİL LİSTESİ ......................................................................................................xii 1- ÖZET ......................................................................................................................1 2- ABSTRACT ...........................................................................................................2 3- GİRİŞ VE AMAÇ .................................................................................................3 4- GENEL BİLGİLER...............................................................................................5 4.1. Diyabet Hastalığı………………………………………………………………...5 4.1.1. Diyabet hastalığının sınıflandırılması…………………………………….......7 4.1.1.1. Tip 1 diyabet………………………………………………………………...7 4.1.1.2. Tip 2 diyabet………………………………...………………………………8 4.1.1.3. Gestasyonel diyabet…………………………..……………………………10 4.1.1.4. Monogenik diyabet-gençlerde görülen T2DM (MODY, maturity diabetes onset of the young) …………………………………….………………………....…12 4.2. Diyabet Hastalığının Klinik Belirtileri…………….……………………………12 4.2.1. Diyabetin primer etkileri…………………………………………..…………12 4.2.1.1. Hipoglisemi………………………………………………………....………12 4.2.1.2. Diyabetik ketoasidoz……………………………………………….………13 4.2.1.3. Açlık hiperglisemisi…………………………………………………..……13 4.2.1.4. Hiperglisemik hiperosmolar durum………………………………….……14 4.2.1.5. Laktik asidoz………………………………………………………………14 4.2.2. Diyabetin sekonder etkileri……….....………………………………………14 4.2.2.1.Kardiyovasküler hastalıklar…………...........………………………………14 4.2.2.2. Nefropati……………………………………........…………………………15 4.2.2.3. Retinopati………………………………………….......……………………17 4.2.2.4. Nöropati……………………………………………….........………………18 4.2.2.5. Diyabetik ayak……………………………………………..…….…………18 4.2.2.6. Oral sağlık………………………………………………….....……………20 4.2.2.7. Hamilelikle ilişkili diyabetik komplikasyonlar……………………………20 4.3. Tip 2 Diyabet Gelişiminde Etkili Moleküler Mekanizmalar...............................21 4.4. Tip 2 Diyabet ve Obezite İlişkisi……………………………………………….23 4.4.1. Leptin…………………………………………………………………………25 4.5. Fibroblast Büyüme Faktörü 21 (FGF21)……………………………………….26 4.6. Diyabet Gelişimindeki Epigenetik Faktörler…………………………...............27 4.6.1. DNMT3A ……………………………………………………………….........28 4.7. Tip 2 Diyabet Gelişimde İnflamasyonun Rolü…………………........................31 4.7.1. İnterlökin-21…………………………………………………………….........32 4.7.2. Tümör nekroz faktörü alfa (Tnf-alfa, Tnf-α)…………………………….....32 4.8. Tip 2 Diyabette Oksidan-Antioksidan Durum …………………………………35 4.9. Tatlandırıcılar …………………………………………………………………..38 4.9.1. Stevia rebaudiana……………………………………………..........................41 4.10. Zebra Balıklarında Oluşturulan Diyabet Modelleri……………………...........43 4.10.1. Fazla beslenme ile oluşturulan tip 2 diyabet modeli……………………..45 5. GEREÇ ve YÖNTEM 5.1. Zebra Balıkları Bakım ve Beslenme Prosedürü………………………………...48 5.2. Kullanılan Cihazlar……………………………………………………………..49 5.3. Kullanılan Kimyasallar…………………………………………………………49 5.4. Maruziyet Grupları……………………………………………………………...51 5.5. Maruziyet Uygulaması…………………………………………………….........51 5.6. Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)………………………….………………..52 5.7. Oksidan ve Antioksidan Parametrelerinin İncelenmesi………………………...54 5.7.1. Parametreler için tayin yöntemleri……………………………………….......54 5.7.1.1. Total protein tayini ………………………………........................................54 5.7.1.2. Lipit peroksidasyon (LPO) tayini ………….................................................56 5.7.1.3. Total nitrik oksid tayini…………...........................…………………...........57 5.7.1.4. SOD aktivitesi tayini ……………………………........................................59 5.7.1.5. GST aktivitesi tayini......................................................................................60 5.8. Gen İfadesi Analizi (RT-PCR)…………………………….................................62 5.8.1. Delta delta Ct metodu ile veri analizi ……………………………...................62 5.9. İstatistiksel Analizi……………………………...................................................63 6. BULGULAR 6.1. Grupların 15.gün Vücut Ağırlıkları Karşılaştırması............................................64 6.2. Kan Glukoz Değerleri………………………………………………..…………65 6.2.1. Başlangıç (0.gün) açlık kan glukoz değerleri………………….…….……..65 6.2.2. 15. gün açlık kan glukoz değerleri……………………………...................66 6.2.3. Grupların 0-15. gün açlık kan glukoz değerleri karşılaştırması……….….67 6.2.4. Grupların oral glukoz test sonuçlarının karşılaştırılması………….…........68 6.3. Oksidan-Antioksidan Sistem Parametreleri ……………………………...........69 6.3.1. Grupların lipit peroksidasyon (LPO) analizi sonuçları…………………….…69 6.3.2. Grupların süperoksit dismutaz (SOD) analizi sonuçları………………….…..70 6.3.3. Grupların glutatyon S-transferaz (GST) analizi sonuçları……………….…...71 6.3.4. Gruplarınnitrit oksit (NO) analizi sonuçları………………...........…….........72 6.4. RT-PCR Analizi Sonuçları……………………………………………….….....73 6.4.1. fgf21 mRNA ekspresyon analizi sonuçları……………………………...........73 6.4.2. dnmt3amRNA ekspresyon analizi sonuçları…………………………….........74 6.4.3. lepamRNA ifade analizi sonuçları……………………………........................75 6.4.4. IL21mRNA ifade analizi sonuçları…………………………….......................76 6.4.5. tnf αmRNA ifade analizi sonuçları…………………………….......................77 7. TARTIŞMA ve SONUÇ……………………………...........................................78 8. KAYNAKLAR…………………………….........................................................87 9.EKLER EK-1. Ulusalararası Kongre Bildiri Özeti…………………………….......................95 EK-2. Etik Kurul Onayı……………………………..................................................96 10. ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………………97 KISALTMALAR VE SİMGELER LİSTESİ (H2O2): Hidrojen peroksit (NO): Nitrik oksit (O2): Oksijen (O2.-): Superoksit anyone (OH.): Hidroksi radikali (ONOO-): Peroksinitrit α: Alfa actb1: Beta aktin ACR: Albumin/Kreatinin oranı ADA: Amerikan Diyabet Birliği ADP: Adenozin difosfat Ask1: Apoptoz sinyal düzenleyici kinaz 1 ATP: Adenozin trifosfat ATPaz: Adenozin trifosfatı, adenozin difosfat ve ortofosfata hidrolizleyen enzim β: Beta Ca2+: Kalsiyum iyonu CAT: Katalaz CDC: Hastalık kontrol ve önleme merkezleri DKA: Diyabetik Ketoasidoz DM: Diabetes Mellitus DMSO: Dimetil Sülfoksit cDNA: Kopya DNA Ct: Eşik döngü sayısı Cu-Zn-SOD: Cu/Zn superoksit dismutaz Cyp2D: Sitokrom P450 2D D:Diyabet D+DDS: Diyabet + Düşük Doz Stevia D+YDS:Diyabet + Yüksek Doz Stevia DNA:Deoksiribo nükleik asit ENU: N-Etil-N-Nitrosüre FADH2: Flavin adenin dinükleotid FDA: Besin ve İlaç Yönetimi FBG: Fazla beslenen grup FGF-21: Fibroblast büyüme faktörü 21 γ: Gama GDM: Gestasyonel Diyabet GLUT: Glukoz Taşıyıcı GRAS: Genel olarak kullanımı güvenli GSH:Glutatyon GSH: L-Glutatyon GST: Glutatyon S-transferaz HbA1c: Glikozile Hemoglobin HCl: Hidroklorik asit Hd: Periventriküler hipotalamus’un dorsal bölgesi HEPES: 4-(2-hidroksietil)-1-piperazineethansulfonik asit HGMD: İnsan Gen Mutasyon Veritabanı IDF: International Diabetes Federation IFN-γ: İnterferon-γ IRS: İnsülin reseptör substratı K: Kontrol K+: Potasyum iyonu K2HPO4: Dipotasyum hidrojen fosfat KH2PO4: Potasyum dihidrojen fosfat KoQ10: Koenzim Q10 LDL: Düşük yoğunluklu lipoprotein LNCS: Düşük ya da sıfır kalorili tatlandırıcı MDA: Malondialdehit mRNA: Mesajcı ribo nükleik asit Na2HPO4: Disodyum hidrojen fosfat Na+: Sodyum iyonu NaCl: Sodyum klorür NAD(P)H: Nikotinamid adenin dinukleotit fosfat NADH: Nikotinamit adenin dinükleotid Na-EDTA: Sodyum etilendiamin tetraasedik asit NaOH: Sodyum hidoksit NEDD: N-(1-Naftil)-etilendiamin dihidroklorür NOS: Nitrik oksit sentaz NTR: Nitroredüktaz OECD: Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü OGTT: Oral glukoz tolerans testi PBS: Fosfat tampon tuzu tablet pH: Hidrojenin gücü ROT: Reaktif oksijen türleri Ser/Thr: Serin/Threonin SOD: Superoksit dismutaz SULF: Sülfaniamid SVG: Steviol glukuronit TBA: Triklorasetik asit TCA: Tiyobarbürik asit TDD: Türkiye Diyabet Derneği TNF-α: Tümör nekroz faktör-α T1DM: Tip 1 diyabet T2DM: Tip 2 diyabet VCl3: Vanadyum (III) Klorür WHO: Dünya sağlık örgütü ZnSO4: Çinko sülfat TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1:Genel diyabet tanı kriterleri Tablo 2: Deneylerde kullanılan cihazlar Tablo 3: Kullanılan kimyasallar listesi Tablo 4: Total protein tayini yöntemi Tablo 5: Lipit peroksidasyon tayin yöntemi Tablo 6: Nitrik oksit tayin yöntemi Tablo 7: Superoksit dismutaz tayin yöntemi Tablo 8: GST tayin yöntemi RESİM LİSTESİ Resim 1: Stevia rebaudiana Resim 2: ZEBTEC Mini Akvaryum sistemi Resim3:Çalışmamızda gerçekleştirilen kan alımı uygulamasına ait görüntü Resim4:Çalışmamızda mikropipet yardımıyla yapılan gavaj uygulamasına ait görüntü ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1:DNA metiltransferazların (DNMT) replikasyonda (A) ve De Nova Metilasyonda İşlevleri Şekil 2: Steviol glikozitlerin iskeleti (A), Stevioside (B), Rebaudioside A (C) Şekil 3:Kan alımı yapılan dorsal aort damarının konumu Şekil 4:Grupların 15.gün vücut ağırlıkları karşılaştırması grafiği Şekil 5:Grupların başlangıç (0.gün) açlık kan glukoz değerlerikarşılaştırılması grafiği Şekil 6:Grupların başlangıç (0.gün) açlık kan glukoz değerlerikarşılaştırılması grafiği Şekil7:Grupların başlangıç (0.gün) ve 15. gün açlık kan glukoz değerlerikarşılaştırılması grafiği Şekil 8:Grupların başlangıç oral glukoz tolerans test sonuçları grafiği (15.gün) Şekil 9: Grupların lipit peroksidasyon değerlerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 10: Grupların süperoksit dismutaz aktivitelerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 11: Grupların glutatyon S-transferaz aktivitelerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 12: Grupların nitrik oksit değerlerinin karşılaştırılması grafiği Şekil 13:Grupların fgf21mRNA ekspresyon analizi grafiği Şekil 14:Grupların dnmt3amRNA ekspresyon analizigrafiği Şekil 15: Grupların lepamRNA ekspresyon analizigrafiği Şekil 16: K ve maruziyet gruplarının IL21mRNA ifade analizi grafiği Şekil 17: K ve maruziyet gruplarının tnfαmRNA ifade analizi grafiği