Mûr Ali Baba ve Tenbîhü’s-sâlikîn isimli eseri (metin ve inceleme)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mücahit Kıbrıs

Danışman: NECDET TOSUN

Özet:

MÛR ALİ BABA ve TENBÎHÜ’S-SÂLİKÎN İSİMLİ ESERİ Metin ve İnceleme Mûr Ali Baba (ö.1884) ve eseri Tenbîhü’s-Sâlikîn ile ilgili hazırladığımız bu çalışma Kâdîrî – Hâlisî tarîkatının Anadolu’daki etkilerini ortaya koymak amacıyla kaleme alınmıştır. Kerküklü meşhur Kâdirî mutasavvıfı Abdurrahmân Hâlis Tâlebânî’nin (ö. 1859) Anadolu’ya gönderdiği halîfelerinden olan Mûr Ali Baba, Sivas ve civârında derin etkiler bırakmış önemli bir sûfîdir. Sivâs’a geldikten hemen sonra Hâlisî dergâhını kuran ve Tenbîhü’s-Sâlikîn’i kaleme alan Mûr Ali Baba bir anlamda Kerkük’ün tasavvufî mirasını da beraberinde getirmiştir. Tasavvufa getirilen eleştirilere karşı bir reddiye ve tasavvufun lüzûmunu ortaya koyan bir savunu olarak Tenbîhü’s-Sâlikîn, bilhassa seyr u sülûk esnasında sâliklerin karşılaşabileceği maddî ve manevî problemlere de ışık tutmaktadır. Kâdirî tarîkatının pîri Abdülkâdir Geylanî (ö.1165-66) ve tarîkatın Hâlisiyye şubesinin bânîsi Abdurrahmân Hâlis Talebânî (ö. 1858) eserde önemli bir yer tutar. Çalışmamızda Mûr Ali Baba’nın hayatı Tenbîhü’s-Sâlikîn’deki veriler ışığı altında değerlendirilmiş, eserin genel özellikleri, muhtevası ve kaynakları ele alınmıştır. Eserde yer alan tasavvufî konular incelenerek son bölümde Tenbîhü’s-Sâlikîn metninin çeviri yazımı yapılmıştır. Anahtar Kelimeler : Mûr Ali Baba, Tenbîhü’s-Sâlikîn, Seyr u Sülûk, Kâdirîlik, Tarîkat, Tasavvuf ABSTRACT MŪR ALĪ BĀBĀ AND HIS WORK TANBĪH AL-SĀLİKĪN Text and Study This work prepared about Mūr Alī Bābā (d. 1884) and his work Tanbīh al-Sālikīn, has been written for presenting the effects of Kādirī – Hālisī tariqah in Anatolia. Mūr Alī Bābā, who was sent to Anatolia by the famous sūfī of Kādiriyya Abdurrahmān Hālis Tālebānī (d.1859) from Kerkūk, is one the prominent sūfī leaving an indelible impression on Sivas and around it. Right after he came to Sivas, Mūr Alī Bābā found Hālisī dargāh and wrote Tanbīh al-Sālikīn. In one sense he brought sūfizm of Kerkūk his wake. Tanbīh al-Sālikīn, is a kind of argument which rejects to critics to sūfizm and presents importance of sūfizm, shed light on material and moral problems that disciple / sālik can face with them while processing on sūfizm [seyr va sulūk]. Abdulkādir Geylānī (d. 1165-66), founder of Kādiriyya tariqah, and Abdurrahmān Hālis (d. 1858), founder of Hālisiyya branch of Kādiriyya take an important place in this work. In our work, Mūr Alī Bābā was evaluated in the light of information in his Tanbīh al-Sālikīn and general features of work, subject, its sources were dealed. By analyzing the subject sūfizm in the work transliteration of Tanbīh al-Sālikīn was written in the last part. Keywords : Mūr Alī Bābā , Tanbīh al-Sālikīn, Sayr va Sulūk, Qadiriyya, Tarīqah, Sūfism