El-Fetava‟S-Siraciyye adlı eseri çerçevesinde ali b. Osman el-Uşi‟nin fıkıh ilmindeki yeri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zharkynbai Sebetov

Danışman: KEMAL YILDIZ

Özet:

EL-FETÂVA’S-SİRACİYYE ADLI ESERİ ÇERÇEVESİNDE ALİ B. OSMAN EL-ÛŞÎ’NİN FIKIH İLMİNDEKİ YERİ Sirâceddin Ali b. Osmân el-Ûşî 6/12. yüzyılda yaşamış Hanefî mezhebine mensup bir âlimdir. Farklı ilim dallarında eserler yazan Ûşî, Hanefî fürû-i fıkhına dair el-Fetâva’s-Sirâciyye adlı bir eser kaleme almıştır. Müellif eserini 569/1173’te günümüzde Kırgızistan toprakları içerisinde bulunan Oş şehrinde tamamlamıştır. Araştırmamız Sirâceddin Ali b. Osmân el-Ûşî’nin hayatı, ilmî kişiliği, eserleri ve el-Fetâva’s-Sirâciyye’deki görüşleri çerçevesinde onun fıkıh ilmindeki yerini konu edinmektedir. Çalışmamız bir giriş ve dört esas bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmamızın amacı, önemi, yöntemi ve kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. İlk bölümde Sirâceddin el-Ûşî’nin hayatı, yaşadığı mekân ve dönem, hocaları, talebeleri, ilmî kişiliği ve eserleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde el-Fetâva’s-Sirâciyye’nin genel tanıtımı yapılmış ve Ûşî’nin eserinde atıfta bulunduğu âlimler ve eserler tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde ise el-Fetâva’s-Sirâciyye’nin muhtevasına yönelik bir çalışma yapılmıştır. Dördüncü bölümde ise el-Fetâva’s-Sirâciyye’nin Hanefî fıkıh literatüründeki yeri tespit edilmeye çalışılmış ve Sirâceddin Ali b. Osmân el-Ûşî’yi Hanefî mezhebi içinde farklı kılan görüşleri değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ûşî, el-Fetâva’s-Sirâciyye, Fıkıh, Hanefî mezhebi, Fetva, Fıkhî görüşler. ABSTRACT IN THE CONTEXT OF HIS WORK EL-FETAVA’S-SİRACİYYE POSİTİON OF ALİ B. OSMAN EL-UŞÎ ON THE SCIENCE OF FIQH Sirâceddin Ali b. Osmân el-Ûşî is a Hanafite scholar who lived in the 6th/12th century. Ûşî, who composed works in different sciences, compiled a work named el-Fetâva’s-Sirâciyye on Hanafite jurisprudence. He completed his work in 569/1173 in the city of Osh, which is currently located within the borders of Kirgizistan. This research investigates Sirâceddin Ali b. Osmân el-Ûşî’s life, his scholarly method, his works and his position within the science of jurisprudence based on his views in el-Fetâva’s-Sirâciyye. This dissertation consists of an introduction and four main chapters. The aim, importance, method and the sources of our research are given in the introduction. The first chapter deals with Sirâceddin el-Ûşî’s biography, his teachers and pupils, his scholarly method and his other works. The second chapter consists of a general review of el-Fetâva’s-Sirâciyye, including more information about all of the scholars and works that are mentioned by el-Ûşî. The third chapter is a detailed investigation on el-Fetâva’s-Sirâciyye’s contents. Finally, the fourth chapter tries to determine the position and importance of el-Fetâva’s-Sirâciyye within the Hanafite jurisprudence literature, furthermore Sirâceddin Ali b. Osmân el-Ûşî’s that distinguish him within the Hanafite tradition are summarized. Keywords: Uşî, el-Fetâva’s-Sirâciyye, Fiqh, Hanafite School of law, Fatva.