Türkiye'de kamu bankalarında görev zararı olgusunun 2001 krizi üzerindeki etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Maliye Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MAHMUT PEHLİVANLI

Danışman: ENGİN CAN

Özet:

Ekonomik kalkınmaya öncülük başta olmak üzere, bankacılık ve reel sektörde yaşanacak finansal engelleri gidermek, kırsal kesimin bankacılık hizmetlerinden faydalanmasını sağlamak, tarım kesimi, küçük esnaf ve sanatkarlar, tekstil, madencilik, denizcilik ile ülke imarı konusunda önemli bir sektör olan inşaat gibi sektörlere destek vermek, finansal ve ekonomik istikrara katkıda bulunmak gibi amaçlarla kurulmuş olan Kamu Bankaları, ülkede girişimci sınıfın oluşmasına, endüstrileşmeye, özel sektör tarafından çekici bulunmayan projelerin finanse edilmesine katkıda bulunmuşlardır. Ancak 1980 yılından sonra Kamu Bankalarının ekonomideki yeri ve işlevi şekil değiştirmiştir. Ülkemiz 1984 yılında alınan 233 sayılı KHK ile Görev Zararı ile tanıştır. Bunun sonucunda Kamu Bankaları, 1990 yıllarda özellikle dönemin hükümetleri tarafından TBMM yetkisini kullanmanın bir yöntemi olan KHK ile Bütçe dışı harcamaların bir yolu olarak başvurulan kurumlar olmuştur. Bu uygulamanın Kamu Bankalarına ve Bankacılık sektörüne yüklediği maliyet ancak 2001 yılında yaşanan kriz sonrasında hesaplanabilmiştir. Şubat 2001 krizine giden süreçte tek neden Kamu Bankalarının Görev Zararı alacakları olmamasına karşın, Görev Zararı alacakları yıllar içerisinde Kamu Bankalarının mali yapısını, verimliliğini ve piyasadaki moralite yapısını etkileyerek, zaten kırılgan olan Bankacılık sektörünün risk primini yükselterek maliyetlerini olumsuz yönde etkilemiştir. Ayrıca kamu maliyesi açısından bütçe tekliği ve Meclis denetiminin dışında harcama imkanı sunması nedeniyle Kamu borç stoğu hakkında tam bilgi sağlanması imkansız hale gelmiştir. Anahtar Kelimeler : Kamu Bankaları, Görev Zararı, 2001 Krizi ABSTRACT The public banks established for the purpose of solving the financial problems in banking and real sector, helping the rural side of public to get the banking services, supporting agriculture sector, small business and craftmen, textile, mining, maritime and construction sector, an important sector relating to building a country etc., especially to lead economic development contribute to emerge an entrepreneur class, industrialize and finance the project not attractive to private banking sector. Unluckly, the public banks have become to change in position and function in economy after 1980. Our country has been introduced in duty loss with the decree law numbered 233 enacted in 1984. So, the public banks returned an institution used for the non-budgetary expenditures via the decree law a method of using the autority of the Grand National Assembly of Turkiye especially by the government of related period in 1990s. The cost of the burden of these policy to the public banks and the banking sector is calculated after the crisis crashed in 2001. Although the public banks’ duty loss is not the only reason in the duration of the 2001 crisis, the account receivable of duty loss by affecting the financial structure and profitability-productivity of the public banks and the structure of morality of market increased the risk premium in already fragile banking sector and caused their cost negatively in years. In addition, it becomes impossible to collect information about the public debt stocks due to the unique of budget in the view of public finance and offering the opportunity to expense out of the auditing of Assembly. Key Words : Public Banks, Duty Loss, 2001 Crisis