Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALİ ŞEN
Danışman: LEYLA BİTİŞ
Özet:Amaç: Bu çalışmada, Centaurea kilaea Boiss. (Asteraceae) bitkisinden antiproliferatif aktivite yönlendirmeli aktif bileşiklerin izolasyonu ve yapılarının tayini amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: C. kilaea türünün toprak üstü kısımlarından maserasyonla hazırlanan heptan (H), kloroform (K), metanol (M) ekstrelerinin, üç farklı insan kanser hücre dizilerine (MCF-7: Meme kanseri, Hela: Serviks kanseri, PC-3: Prostat kanseri) karşı antiproliferatif etkileri MTT testiyle incelenerek aktif çıkan kloroform ekstresinden madde izolasyonu yapılmasına karar verilmiştir. Bulgular: K ekstresi, Hela ve MCF-7’ye karşı en yüksek antiproliferatif aktiviteyi sergilerken, K ile M ekstreleri ise PC-3 üzerinde en yüksek aktiviteyi göstermişlerdir. En aktif gözüken K ekstresinin, üç ana fraksiyonu (F4-10, F11-14, F15-20) denenmiş ve F11-14’ün, Hela ve MCF-7’ye karşı en aktif olduğu bulunmuştur. Bu fraksiyondan izole edilen 3-O-metilöpatorin, apigenin, dehidromelitensin, oleanolik asit, öpatorin, pektolinarigenin, salvigenin, sinisin, sirsimaritin, taraksasterol, yaseosidin L-929 (Fare fibroblast hücre dizisi) ve Hela’ya karşı herhangi bir aktivite göstermemiştir. MCF-7’ye karşı, Sinisin oldukça güçlü bir antikanser aktivite gösterirken, dehidromelitensin ve pektolinarigenin orta derecede aktivite göstermişlerdir. PC-3’e karşı ise sirsimaritin güçlü bir antikanser aktivite gösterirken apigenin, dehidromelitensin, oleanolik asit, öpatorin ve sinisin bileşiklerinin orta düzeyde aktiviteye sahip oldukları bulunmuştur. Sonuçlar: C. kilaea türünün antiproliferatif aktivite gösteren K ekstresinin sorumlu bileşikleri ilk kez bu çalışmayla bulunmuştur. Aynı zamanda dehidromelitensin, oleanolik asit, öpatorin, sinisin, sirsimaritin ve taraksasterol bileşikleri ilk kez bu çalışmayla izole edilmiştir. Sinisin bileşiği ile ilk kez aktivitesi bu çalışmayla ortaya çıkarılan sirsimaritin’in sırasıyla meme ve prostat kanserine karşı potansiyel bir antikanser ilaç adayı olabilecekleri görülmektedir. Anahtar Sözcükler: Centaurea kilaea, Flavonoitler, Seskiterpen laktonlar, Triterpenler, Antiproliferatif aktivite 2. SUMMARY Objective: In this study, it is aimed to isolate and structurally elucidate the active compounds from Centaurea kilaea Boiss. (Asteraceae). Material and methods: Antiproliferative activity of heptane (H), chloroform (K) and methanol extracts (M) of C. kilaea were measured against three human cancer cell lines (Hela; cervix adenocarcinoma, MCF-7; breast adenocarcinoma, PC-3; prostate adenocarcinoma) using MTT assay and compounds have been determined to be isolated from C exhibiting antiproliferative activity. Results: K exhibited the greatest antiproliferative activity against Hela and MCF-7 cells while K and M showed the highest activity against PC-3 cell. Three main fractions of K (F4-10, F11-14, F15-20) showing the most activity were tested and F11-14 demonstrated the highest activity against Hela and MCF-7 cells. 3-O-methyleupatorin, apigenin, dehydromelitensine, oleanolic acid eupatorin, pectolinarigenin, salvigenin, cnicin, cirsimaritin, taraxasterol, jaseosidin isolated from this fraction did not display any activity against L-929 (mouse fibroblast cell line) and Hela. When Cnicin showed fairly strong activity against MCF-7; dehydromelitensine and pectolinarigenin exhibited moderate activity against it. While Cirsimaritin demonstrated potent activity against PC-3; apigenin, dehydromelitensine, oleanolic acid, eupatorin and cnicin were found to have moderate activity against it. Conclusion: The active compounds of K of C. kilaea showing activity have been found for the first time in this study. Also, Dehydromelitensine, oleanolic acid, eupatorin, cnicin, cirsimaritin, taraxasterol have been isolated for the first time. It is seen that Cnicin and cirsimaritin whose activity was firstly revealed by this study could serve as a potential anticancer drug candidates against breast and prostate cancer, respectively. Key words: Centaurea kilaea, flavonoids, sesquiterpene lactones, triterpenes, antiproliferative activity