Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Türker Karavaizoğlu
Danışman: AHMET GÖKCEN
Özet:İÇİNDEKİLER Sayfa No. …………...………………………………………………………………...... . ııı ABSTRACT………………………………………………………………………… ıv KISALTMALAR..…………………………………………………………….…… v GİRİŞ……………………………………………………………………………….. 1 BİRİNCİ BÖLÜM HUKUKUMUZDA KAMU GÖREVLİSİ KAVRAMI, KAMU GÖREVLİSİ YARGILAMASININ TARİHİ GELİŞİMİ, 4483 SAYILI KANUNUN AMACI, KAPSAMI VE İSTİSNALARI 1. HUKUKUMUZDA KAMU GÖREVLİSİ KAVRAMI…………………. 3 1.1. Genel Olarak Kamu Görevlisi……………………………………... 3 1.2. Anayasa Hukukunda Kamu Görevlisi……………………………... 4 1.3. İdare Hukukunda Kamu Görevlisi………………………………..... 7 1.4. Ceza Hukukunda Kamu Görevlisi…………………………………. 8 2. KAMU GÖREVLİLERİNİN ÖZEL BİR YARGILAMA USULÜNE TABİ TUTULMASI 2.1. Kamu Görevlilerinin Özel Bir Yargılama Usulüne Tabi Tutulması Hakkındaki Görüşler……..…………………………….. 11 2.1.1. Doktrindeki Görüşler………………………………………. 11 2.1.1.1. Lehteki Görüşler…………………………………… 11 2.1.1.2. Aleyhteki Görüşler………………………………… 12 2.1.2. Yargıdaki Görüşler………………………………………… 13 2.2. Memur Yargılama Usulündeki Başlıca Sistemler…………………. 14 2.2.1. Muhakeme Sistemi…..………………………………..…… 15 2.2.2. Tahkik Sistemi…………………………………………..… 15 2.2.3. İzin Sistemi………………………………………………… 16 3. KAMU GÖREVLİSİ YARGILAMASININ TARİHİ GELİŞİMİ…….. 17 3.1. Genel Olarak………………………………………………………. 17 3.2. 1913 Tarihine Kadar Yapılan Düzenlemeler………………………. 19 3.3. 1913 Tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat.......................................................................................... 21 3.4. 4483 Sayılı Kanunla Getirilen Düzenleme………………………… 22 iii 4. 4483 SAYILI KANUNUN AMACI………………………………………. 24 5. 4483 SAYILI KANUNUN KAPSAMI…………………………………… 25 5.1. Fail Yönünden Kapsamı…………………………………………… 25 5.1.1. 4483 Sayılı Kanuna Göre Kamu Görevlisini Belirlemede Kullanılacak Kıstaslar……………………….. 26 5.1.1.1. Genel İdare Esaslarına Göre Yürütülmekte Olan Bir Kamusal Faaliyetin Varlığı……………... 27 5.1.1.2. Kamusal Faaliyetin Yürütülmesine Asli ve Sürekli Katılma…………………………………… 28 5.1.2. 4483 Sayılı Kanun İle Kapsama Alınanlar………………… 34 5.1.3. Diğer Özel Yasalarla Kapsama Alınanlar………………….. 35 5.1.4. Diğer Kamu Görevlileri……………………………………. 37 5.2. Konu Yönünden Kapsamı………………………………………….. 39 5.2.1. Görev Sebebiyle İşlenen Suç………………………………. 41 5.2.2. Görev Sırasında İşlenen Suç……………………………….. 44 6. 4483 SAYILI KANUNUN İSTİSNALARI………………………………. 46 6.1. Failin Sıfatına İlişkin İstisnalar……………………………………... 47 6.2. Suç Konusuna İlişkin İstisnalar……………………………………. 48 6.2.1. 4483 Sayılı Kanunda Belirtilen İstisnalar………………….. 49 6.2.1.1. Disiplin Suçları……………………………………. 49 6.2.1.2. Ağır Cezayı gerektiren Suçüstü Hali……………… 49 6.2.1.3. Adliye İle İlgili Görevlerden Doğan Suçlar……….. 50 6.2.1.4. İşkence ve Zor Kullanma Yetkisini Aşma Suçu…... 52 6.2.1.5. Kamu Görevlisi Hakkında Suç Uyduranlar Hakkında Soruşturma……………………………... 53 6.2.2. Diğer Kanunlarda Belirtilen İstisnalar…………………….. 53 İKİNCİ BÖLÜM 4483 SAYILI KANUNA GÖRE SORUŞTURMA USULLERİ 1. SUÇUN YETKİLİ MERCİE BİLDİRİLMESİ…………………………. 54 1.1. Suçun İhbar ve Şikâyet Yoluyla Bildirilmesi…………………….... 54 1.1.1. İhbar ve Şikâyetlerin İçeriği……………………………….. 54 1.1.2. İşleme Konulmayacak İhbar ve Şikâyetler………………… 55 1.2. Suçun Cumhuriyet Savcıları Tarafından Bildirilmesi……………... 59 1.3. Suçun Diğer Makam ve Görevliler Tarafından Bildirilmesi……... . 61 2. ÖN İNCELEME VE SORUŞTURMA İZNİ…………………………….. 62 2.1. Soruşturma İzni Kararını Vermeye Yetkili İdari Merciler ………... 62 iv 2.1.1. Kaymakamlar Tarafından Kullanılacak Soruşturma İzni Yetkisi………………………………….……………... 67 2.1.2. Valiler Tarafından Kullanılacak Soruşturma İzni Yetkisi……………………………………………………... 68 2.1.3. En Üst İdari Amir Tarafından Kullanılacak Soruşturma İzni Yetkisi…………………………………………………. 71 2.1.4. Başbakan ve Bakanlar Tarafından Kullanılacak Soruşturma İzni Yetkisi…………………………………….. 75 2.1.5. İçişleri Bakanı Tarafından Kullanılacak Soruşturma İzni Yetkisi………………………………………………… 77 2.1.6. T.B.M.M. Başkanı ve Genel Sekreteri Tarafından Kullanılacak Soruşturma İzni Yetkisi……………………... 77 2.1.7. Cumhurbaşkanı ve Genel Sekreteri Tarafından Kullanılacak Soruşturma İzni Yetkisi……………………... 77 2.2. Ön İnceleme Emri Verilmesi……………………………………….. 78 2.3. Ön İnceleme Yapacak Merciler…………………………………….. 80 2.4. Ön İnceleme Yapacak Mercilerin Yetkileri………………………… 84 2.4.1. Bakanlık Müfettişleri ile Kendilerini Görevlendiren Mercilerin Yetkileri………………………… 84 2.4.2. C.M.K.’dan Doğan Yetkileri………………………………. 87 2.4.2.1. İfade Alma (İlgilileri Dinleme)……………………. 89 2.4.2.1.1 Muhbir veya Şikâyetçiyi Dinleme……….. 89 2.4.2.1.2. Hakkında İnceleme Yapılanı Dinleme…... 89 2.4.2.1.3. Tanık Dinleme…………………………... 92 2.4.2.2. Bilirkişiye Başvurma……………………………..... 93 2.4.2.3. Keşif Yapma……………………………………….. 93 2.4.2.4. Diğer Kurum ve Kuruluşlarda Bulunan Belgeleri İsteme…………………………………………….... 93 2.5. Ön İnceleme Raporu Düzenlenmesi………………………………… 93 2.6. Ön İnceleme Raporu Üzerine Yetkili Makamca Yapılacak İşlemler…………………………………………………………….. 95 2.6.1. Genel Olarak……………………………………………….. 95 2.6.2. Soruşturma İzni Verilmesi Kararı………………………….. 96 2.6.3. Soruşturma İzni Verilmemesi Kararı……………………….. 97 2.6.4. Soruşturma İzninin Kapsamı……………………………….. 98 2.7. Soruşturma İzni Hakkında Karar Verme Süresi…………………….. 99 2.8. Soruşturma İzni Kararlarına Karşı İtiraz……………………………. 101 2.8.1. İtiraz Edebilecekler…………………………………………. 102 2.8.2. İtiraz Süresi…………………………………………………. 104 2.8.3. İtirazda Yetkili Merciler……………………………………. 106 2.8.4. İtirazdan Feragat……………………………………………. 108 2.8.5. İtiraz Hakkında Karar Verme Süresi……………………….. 108 2.8.6. İtiraz Hakkında Verilen Kararların Niteliği………………... 109 2.8.7. İtirazın Sonuçlandırılması………………………………….. 109 2.8.7.1 İtirazın Usuli Nedenlerle Reddi…………………….. 109 2.8.7.2. İtirazın Esastan Reddi……………………………… 110 2.8.7.3. İtirazın Kabulü……………………………………… 110 v 2.8.8. İtiraza İlişkin Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlemler…... 111 3. SORUŞTURMA EVRESİ………………………………………………… 112 3.1. Soruşturma Evresinde Yetkili Merciler……………………………. 113 3.1.1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Tarafından Hakkında Soruşturma Yapılacak Görevliler…………………………… 114 3.1.2. İl Cumhuriyet Başsavcısı Tarafından Hakkında Soruşturma Yapılacak Görevliler…………………………... 115 3.1.3. Genel Hükümlere Göre Yetkili ve Görevli Cumhuriyet Başsavcıları…………………………………………………. 115 3.2. Soruşturma Sonunda Verilen Kararlar……………………………... 115 3.2.1. Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar………………... 115 3.2.2. Kamu Davası Açılması…………………………………….. 116 3.3. Görevli ve Yetkili Mahkeme……………………………………….. 116 SONUÇ………………………………………………………………………… 118 KAYNAKÇA………………………………………………………………...... 120 Anahtar Kelimeler : 4483 sayılı Kanun, soruşturma 4483 SAYILI KANUN’UN ÖNGÖRDÜĞÜ SORUŞTURMA USULLERİ Bu tezde kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar nedeniyle yapılacak olan soruşturmanın koşul ve kapsamı incelenmektedir. Tez iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Türk hukukunda kamu görevlisi kavramı, kamu görevlilerinin soruşturulması ve kovuşturulmasının tarihi gelişim içerisinde gösterdiği değişiklikler ve kamu görevlilerinin özel soruşturma usulüne tabi tutulması hakkında leh ve aleyhteki görüşler incelenmiştir. İkinci bölümde ise, 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’un öngördüğü soruşturma usulleri ile bu Kanun’un aksayan yönleri, doktrindeki ve yargıdaki görüşler de dikkate alınmak suretiyle ele alınmıştır. Keywords : The Law No 4483, investigation ABSTRACT THE INVESTIGATION METHODS PRESCRIBED UNDER THE LAW NO 4483 In this thesis, the condition and the scope of the investigation of crimes committed by the public officials’ due to their duties are examined. The thesis consists of two parts. In the first part, the opinions about the concept of public official in the Turkish Law, the changes in the public officials’ investigation and proceedings throughout the historical development and putting the public officials throughout special investigation methods are examined. In the second part, the thesis approaches the foreseen methods of the Law no. 4483 considering “The Trial of Civil Servants and Other Public Officials”, and the halting aspects of this law by taking into consideration the opinions of the doctrine and the jurisdiction.