Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YUNUS ÖZGEN
Danışman: Münteha Maşalı
Özet:Bu çalışma hicrî on ikinci asırda yaşamış olan Sâhûrîzâde Ahmed Hanbelî’nin Tertîbü’l-Hanbelî fî Resm-i Mushafi’l-Celî isimli risalesinin tahlil ve neşrini ele almaktadır. İsminden de anlaşılacağı üzere risale mushaf imlası konusu ile ilgilidir. Bilindiği üzere Hz. Osman zamanında istinsah edilen ve Mesâhıf-i Osmâniyye adıyla anılan mushaflar özel bir imlaya sahiptir. Zira aynı özellikteki kelimelerin muhtelif yerlerde farklı şekillerde yazılması ve lafız-okuyuş örtüşmesinin her zaman tahakkuk etmemesi gibi belirgin özelliklere sahip olan bu imla (resm-i Osmânî) hakkında ilk günlerden itibaren çok sayıda eser kaleme alınmış ve bu çerçevede büyük bir edebiyat vücuda gelmiştir. Bu meyanda Osmanlı alimleri de konu ile ilgili irili ufaklı çok sayıda eser kaleme almışlardır. Osmanlı döneminde mushaf imlası alanında ne gibi çalışmaların yapıldığının ve bu dönemin mushaf imlası literütüründe nasıl bir konuma sahip olduğunun tespiti önem arzetmektedir. İşte bu çalışma, Sâhûrîzâde’nin Tertîbü’l- Hanbelî adıyla meşhur risalesinin tahlil ve neşrini esas almakta, buradan hareketle de Osmanlı dönemi mushaf imlası çalışmalarının tanıtımına bir katkı sağlamayı istihdaf etmektedir. Çalışmada Tertîbü’l-Hanbelî’nin, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Nüshası, İstanbul Atıf Efendi Kütüphanesi Nüshası ve Süleymaniye Kütüphanesi Nüshası olmak üzere üç nüshaya dayanılmış, istinsah tarihleri dikkate alınarak ilk nüsha asıl, diğerleri tali nüshalar olarak değerlendirilmiştir. -------------------- This study examines the analysis and publication of the pamphlet called Tertîbü’l-Hanbelî fî Resm-i Mushafi’l-Celî, written by Ahmad Hanbal, who lived in the second century Hijri. As can be understood from the title, the pamphlet is about the spelling of the Quran (mushaf). As is known, the mushafs, copied during the period of Uthman and known as Mesâhıf-i Osmâniyye, have a special spelling. A great number of books on this type of spelling, which has distinct characteristics such as different spellings of the words that have the same characteristics and different pronunciation of the words, have been written for many years, and as a consequence an extensive literature has formed. The Ottoman scholars, too, wrote many books on the same topic. It is significant to determine what kind of studies were done in the field of the mushaf spelling during the Ottoman period and how important this period is in the literature of the mushaf spelling. This study examines the analysis and publication of the pamphlet called Tertîbü’l-Hanbeli, written by Sâhûrîzâde, and intends to make a contribution to the introduction of the mushaf spelling of the Ottoman period. The study rests on the copies in Konya Regional Manuscript Library, Istanbul Atıf Efendi Library and Süleymaniye Library. According to their copying dates, the first copy was deemed to be the master copy, and the others to be the secondary copies.