1985-2015 yılları arasında yerli müzik endüstrisinde yayımlanmış olan dini müzik albümlerinin tasnifi ve incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AGAH TERZİ

Danışman: Mehmet Safa Yeprem

Özet:

Bu araştırma, ülkemiz müzik endüstrisi içinde yayımlanmış "dini müzik" içerikli albümlerin, tasnif edilip mukayese ve incelenmesi neticesinde daha fazla teknik ve müzikal bilgiye ulaşarak, sektör hakkında önemli bilgiler elde edilmesi amacıyla yapılmıştır. Örneklem olarak tespit edilen 1985-2015 yılları arasında yayımlanmış 261 adet albüme ait veriler excel çalışma dosyasına aktarılmıştır. Elde edilen bulgular, frekans tablolarına dönüştürülerek grafikler halinde analiz edilmiştir. Ortaya çıkan analiz sonuçları ve birbiriyle etkileşimi değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, dini müzik sektöründe dini müzik formlarındaki albümlere oranla, dini temalar işlenen ancak dini müzik formlarında olmayan özgün veya arabesk formlu ezgi, şiir, çalgılı-sözsüz vb. albümlerin çoğunlukta olduğu tespit edilmiştir. Bu sonucu sosyolojik, siyasal ve teknolojik gelişim, ticari beklentiler, popüler kültürün etkisi vb. faktörlerin etkilediği düşünülmektedir. Dini müzik sektörünün az sayıda yapımcı, sanatçı ve teknik ekip tarafından yönlendirildiği ve İstanbul merkezli olduğu görülmüştür. Bunun sebepleri arasında yapımcıların, ticari kaygılarla yeni isimlerle çalışmak istememesi, albüm çalışmalarında uzmanlaşmış teknik ekip ve ideolojik açıdan aynı hassasiyetleri olan kişilerin tercihi vb. etkenler olduğu düşünülmektedir. İncelediğimiz albüm kapaklarında dini motiflerden çok, popüler müzik sektörünün etkisiyle sanatçı / grup fotoğrafı bulunması, popüler müzik yönünde müzikal değişim, albümlerin dini müzik sektörü dışına da hitap edebilme çabası olarak yorumlanmaktadır. Menşei yerli olan albümlerde yabancı dil kullanımın %6 da kalması sektörün ulusal pazara hitap ettiği yönünde değerlendirilmektedir. 261 albümden sadece 15 adedinin kamu kurumlarınca desteklenmesi, dini müzik albümlerinin özel sektör tarafından ticari amaçla yapıldığı yönünde değerlendirilmektedir. İncelediğimiz albümlerde 51 farklı çalgı / çalgı grubu tespit edilmiş, en çok kullanılan çalgının “ney” olduğu görülmüştür. ABSTRACT This research aimed to obtain relevant data about the religious music sector, by gathering technical and musical information through classifying, comparing and analyzing „religious music“ albums being produced in our country. The data of the 261 albums, being released between 1985-2015 that were sampled, were transferred to an excel work file. The obtained facts were analyzed via graphics by converting them into frequency tables. The interaction between the analysis results were also evaluated. The results showed that compared to religious musical forms, non religious musical forms with religious themes, like original or arabesque type songs, poetry, instrumental content etc. were on the majority. It is thought, that this was caused by sociological, political, technological changes, commercial expectations, the influence of popular music etc. It was seen that a certain number of producers, artists and technical staff are dominant in this sector and based in Istanbul. It is thought, that reasons like producers being reluctant to work with new names due to commercial concerns and them wanting to work with experienced technical staff and with persons having similar ideological perspectives cause this situation. The album covers showing photographs of the artist / group rather than religious patterns and the musical change resembling to popular music is perceived as an effort to reach a wider mass. The fact that foreign languages were only used in 6% of the locally produced albums, is seen as a sign that they address the national market. Also the fact that only 15 of 261 albums were supported by public institutions, is considered as a sign that religious music albums are produced by the private sector for commercial purposes. There were 51 different instruments / instrument groups detected and it was seen that the “ney“ was the most used instrument in the albums.