Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RABİA DEMİRCİ
Danışman: Osman Savaşkan
Özet:Bu tez, Kâğıthane’de yapılan saha çalışmasına bağlı olarak, genç kadınların mekânla kurdukları ilişkiye odaklanır. Genç kadınların iş yeri, okul, alışveriş merkezi gibi gündelik hayatlarındaki mekân deneyimlerinin toplumsal cinsiyet ve sınıfsal aidiyet üzerinden ve aile bireylerinin kararlarıyla sınırlandırılma çabalarını ve genç kadınların bu sınırları aşmak için geliştirdikleri stratejileri tartışır. Kent ve toplumsal cinsiyet çalışmalarında kadınların mekân deneyimleri genel olarak yerel yönetimlerin eril politikalarını ve mekânların kullanımındaki kadın-erkek arasındaki ayrışmayı ve eşitsizliği ele alır. Bununla birlikte özellikle de genç kadınların gündelik hayatlarında mekânla kurdukları ilişkilere odaklanan çalışmalar görece olarak azdır. Bu çalışmanın gösterdiği gibi, genç kadınların belirli bir saatte evde olmak zorunda olmaları, eğitimlerine çeşitli nedenlerle ara verdiklerinde yalnızca mahalle sınırlarında bulunan bir iş yerinde çalışmalarına izin verilmesi, okula giderken ailelerin servisleri tercih etmeleri ve böylece eve geliş ve gidiş saatlerinin kontrol edilmesi gibi nedenlerle kent mobilizasyonları sınırlanmaktadır. Bütün bu sınırlılıklara karşılık genç kadınlar, mahalle dışında bir okulda eğitim almak, şehir dışında üniversite okumak, okulda olmaları gereken zamanlarda farklı mekânlarda zaman geçirip akşam servisle eve dönmek, trafiği bahane ederek eve daha geç bir saatte gelmek, kameraların ve güvenliliğin olması gibi nedenlerle ailelerin vakit geçirmelerine izin verdikleri alışveriş merkezlerine gitmek için izin alıp çeşitli kafelerde vakit geçirmek gibi stratejiler geliştirirler. Ayrıca, genç kadınlar için sosyal medya gerek kurdukları arkadaşlıklar gerekse açtıkları sahte hesaplar yoluyla sınırlılıkları aşmak için geliştirilen bir strateji olarak ortaya çıkar. Böylece, genç kadınlar mekân kullanımlarını evde olduklarında bile sosyal medyayı da içine alacak şekilde genişletirler. Bu tez, 2017 yılında başlayan ve yaklaşık bir yıl süren ve İstanbul’un kent merkezine yakın Kâğıthane ilçesinin alt-orta sınıf bir mahallesinde gerçekleştirilen etnografik saha araştırmasına dayanır. Bu kapsamda, bu mahallede ailesi ile birlikte yaşayan, evlilik deneyimi hiç yaşamamış, eğitimine devam eden ya da farklı nedenlerle eğitimine devam edemeyen ve ücretli bir işte çalışan veya iş hayatında yer almayıp vaktini evde geçiren 15-24 yaş arası 25 genç kadınla derinlemesine mülakatlar yapıldı ve bu genç kadınların vakit geçirdiği mekânlarda katılımcı gözlemler gerçekleştirildi. Bu etnografik verilere dayanarak, tez, kent merkezine erişim olanağı ve kentin yarattığı fırsatlardan yararlanma olasılıkları bulunan genç kadınların sosyo-mekânsal olarak karşılaştıkları sınırlamalara ve bu sınırlara karşı geliştirdikleri stratejileri analiz eder. -------------------- This thesis, relying on fieldwork conducted in Kâğıthane, discusses the gendered, classbased and familial efforts to restrict everyday life experiences of young women in public spaces such as work, school and shopping mall, and the strategies young women develop in return to bypass these social restrictions. Studies on urban life and gender generally discuss local governments’ gendered policies, and gender segregation and inequality in spatial use. Besides, there are relatively few studies that especially focus on young women’s relations to urban space in everyday life. As this study demonstrates, young women’s urban spatial mobilization is constrained in various ways such as being expected to return home at a certain time in the evenings, being allowed to work only within the spatial boundaries of their neighborhood if they discontinue education for multiple reasons, and being put into school service by their parents to control their comings and goings. Despite all these contraints, young women develop strategies in return such as going to high school outside their neighbourhood, going to university outside their hometown, taking school service to return home even if they skip school, using traffic as an excuse to going back home late, and going to the cafes instead after taking parental permission to go to the shopping malls that are considered safe by their parents due to the security agents and surveillance cameras. Furthermore, social media constitutes a strategy for young women, developed to bypass socio-spatial boundaries both through their online friendships and fake social media accounts. Young women thus expand the scope of their spatial use towards social media even if they stay home. This thesis is based upon approximately one-year long ethnographic fieldwork, started in 2017 and conducted in a low-middle class neighbourhood, located close to city center, in Kâğıthane district of Istanbul. In the field, in-depth interviews were conducted with 25 young women who were at the ages between 15-24, living in this neighbourhood with their family, had never been married, either continued education or discontinued for various reasons and worked in a waged job or stayed at home without employment work. Participant observations were made at the places where these young women spend their daily life. Using this ethnographic data, the thesis analysizes the socio-spatial constraints faced by young women who have the possibilities for access to city center and to enjoy the benefits of urban life.