Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dilek Kanak
Danışman: DİLEK ERBAŞ
Özet:Bu araştırmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı almış öğrencilerin sözel basmakalıp davranışlarını azaltmak için tepkiyi yarıda kesme ve yeniden yönlendirme (TYKY) yönteminin etkililiğini incelemektir. Araştırma iki bölümden oluşmuştur. İlk bölümde sözel basmakalıp davranışların işlevi belirlenmiş, ikinci bölümde sözel basmakalıp davranışları azaltmak için uygulanan TYKY yönteminin etkililiğine bakılmıştır. Araştırmada 6-9 yaş aralığında OSB tanısı olan üç öğrenci için sözel basmakalıp davranışlar görünürde bir işlevi olmayan ve duruma uygun olmayan, anlamsız, tekrarlayıcı kelimeler, ifadeler, heceler, çığlıklar, gülmeler ve sesler olarak tanımlanmıştır. Bağlama uygun konuşma ise öğrencinin gerçekleştirilen etkinliklere uygun sözel ifadeleri, sorulan sorulara ipucusuz verdiği doğru cevaplar olarak tanımlanmıştır. TYKY yönteminin etkililiğini incelemede tek denekli araştırma modellerinden ABAB modeli kullanılmıştır. Uygulama güvenirliği ve gözlemciler arası güvenirlik verileri toplanmıştır. Araştırmada katılımcıların öğretmenlerinin ve ailelerinin araştırmanın amacı ve sonuçlarına ilişkin görüşleri alınarak yapılan çalışmanın sosyal geçerliliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Öğrencilerin öğretmenleri ve velileri TYKY yöntemini öğrenmek istediklerini belirtmişlerdir. Araştırmanın bulguları, tüm katılımcıların sözel basmakalıp davranışlarının TYKY yöntemi kullanılarak azaldığını göstermektedir. TYKY uygulaması sonlandıktan sonra ikinci, dördüncü ve altıncı haftalarda gerçekleştirilen izleme oturumları verilerinde de üç öğrencinin de sözel basmakalıp davranışlarının yüzdeleri başlama düzeyi verilerine göre düşük olduğu görülmektedir. Bağlama uygun konuşmada ise her üç katılımcı için de beklenen artış gözlenmemiştir. ABSTRACT The purpose of this study is to evaluate the effects of Response Interruption and Redirection (RIRD) for stereotypical behavior exhibited by children with autism spectrum disorders (ASD). This study was composed of two parts: the function of vocal stereotypical behavior was identified in the first part, and the effects of Response Interruption and Redirection to decrease vocal stereotypical behavior were examined in the second part. For each of the participants, whose ages are 6-9 and whose diagnoses are autism spectrum disorders, vocal stereotypy was defined in this study as any instance of noncontextual or nonfunctional vocalizations, including repetitive words, expressions, syllables, screams, laughter and voices. Appropriate vocalization was defined as contextually appropriate phrases, and contextual and unprompted vocal responses to questions from the therapist. An ABAB design from single subject research methods was used to evaluate the effects of Response Interruption and Redirection (RIRD). Data of application reliability and of interobserver reliability have also been collected. The views of the parents and teachers of participants were collected to evaluate the social validity of the study. Both parents and teachers of the participants stated that they wanted to learn RIRD. The findings of the research have shown that RIRD intervention successfully reduced the vocal stereotypical behaviors of all the individuals. It was also noted that levels of vocal stereotypy in the follow-up data collected after the first, second and third weeks of implementation of RIRD procedures were substantially lower than in the baseline data. However, there were no significant changes in the occurrence of appropriate vocalization.