Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZEHRA ARSLANBOĞA
Danışman: RAHİM ACAR
Özet:Evrendeki mevcut kötülük olgusu ile alîm-i mutlak, kâdir-i mutlak ve salt iyi olan Tanrı’nın varlığının çelişki arz ettiği görüşü kötülük problemini oluşturmaktadır. Problem hakkında tarih boyunca süregelen mülâhazalar beraberinde Tanrı’nın kötülüğe neden izin verdiği ya da kötülüğün neden var olduğuna dair açıklamaları getirmiştir. Kötülüğe karşı Tanrı’nın haklılığını ya da adaletini savunan bu türden açıklamalara “teodise”denilmiştir. Kant Tanrı’nın gayesinin, saf akıl ile tecrübenin nesnesi olan dünya üzerinden açıklamaya çalışan felsefî teodiselerin başarısız olduğunu vurgulamış ve teodiseye pratik akıl çerçevesinde farklı bir yaklaşım getirmiştir. Çalışmamızda Kant’ın epistemik ve ahlakî çerçevede geleneksel felsefî teodislere eleştirilerini açıklamak ve “otantik teodise” yaklaşımını ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu noktada “Kant’ın Bütün Felsefî Teodise Denemelerinin Başarısızlığı Üzerine” adlı makalesi çerçevesinde görüşlerinin teşrihi ve kendi eserleriyle desteklenmesi suretiyle çalışmamız şekillenmiştir. Kant’ın kritik felsefesinin mantıksal bir sonucu olarak teorik boyutta bir teodise düşüncesinin imkansız olduğu görülmüştür. Kant, geleneksel felsefî teodiselerin başarısız ve tutarsız ve gayri ahlakî olduğu görüşünü taşır. Ayrıca Kant, teodise yazarlarının öne sürdüğü gibi Tanrı’nın gayesinin bilgisine vakıf olabileceğimiz varsayılmış olsa dahi bunun ahlâken bir felakate sürükleyeceğini vurgulamıştır. Pratik akıl çerçevesinde teodiseye bir inanç meselesi olarak yaklaşan Kant’ın alternatif teşkil eden otantik teodise anlayışının antroposentrik nitelikte olduğu gözlemlenmiştir. Kötülüğün varlığını yadsıyan ya da Tanrı- insan ilişkisini daha büyük bir teolojik çıkmaza düşüren teodiselerin yerine Kant’ın hesaplaşmayı bu dünyaya bırakan ameli ve ahlaki teodise anlayışının insanoğlunun kötülüğü kabullenmesi ve üstesinden gelmesi açısından bize yeni bir kapı aralamıştır. Bu sebeple konu hakkında yapılacak daha kapsamlı çalışmalarla Kant’ın yaklaşımının dikkat çekeceği kanaatindeyiz. Anahtar sözcükler: kötülük problemi, teodise, Kant, kritik felsefe, teodise eleştirisi, otantik teodise. ABSTRACT The view that the existing evil fact in the universe conflicts with the existence of God the who is omnipotent, omniscient, and perfectly good leads us to the problem of evil. The ongoing discussions through the history on this problem brings along explanations on why God allows evil or why the evil exists. Explanations which advocate God's rightfulness or justice are called "theodicy". Kant emphasizes that philosophical theodicies which try to explain the purpose of God through the world being an object of pure intelligence and experience and he brings a different approach to theodicy within the framework of practical mind. This study aims to reveal Kant's epistemic and moral critics towards traditional philosophical theodicies and his "Authentic Theodicy" approach. At this point, this study has been shaped by the analysis of Kant's ideas within the framework of the article titled "On the Failure of All Attemped Philosophical Theodicies” and the support of his own works As a reasonable result of Kant's critical philosophy, it has been seen that a theodicy perspective in theoretical dimension is impossible. Kant believes that traditional philosophical theodicies are inconsistent and unethical. In addition, it is emphasized that although it is considered that we can obtain the knowledge of God's purpose as stated by theodicy authors, it can lead us to a moral disaster. It is observed that as an alternative, the authentic perspective of Kant who approaches theodicy as a faith issue within the framework of practical mind is anthropocentric. Kant's practical and moral theodicy approach which brings judgement day to this world instead of theodicies which ignore the presence of evil or lead God-human relationship into a bigger theological dead-end has opened a new door for humanbeing to accept the evil and overcome it. For this reason, we believe that further studies to be conducted on this issue will attract attention to Kant's approach. Key Words: problem of evil, theodicy, Kant, critical philosophy, theodicy critics, authentic theodicy.