Yeniçağa (Bolu) yöresinin geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KADRİYE ARSLAN

Danışman: İsmail Şenkardeş

Özet:

Amaç: Bu çalışmada Bolu’ nun çeşitli kültürel zenginliklere sahip, merkezi bir konumda yer alan, yöre halkının bitkilerle iç içe olduğu, zengin bitki örtüsü ve iklim koşullarına sahip, daha önce araştırma yapılmamış Yeniçağa ilçesinin araştırılmasının yararlı olacağı düşünülmüş ve bu sebeple Yeniçağa ilçesinde halkın geleneksel halk ilacı olarak kullandığı bitkilerin saptanması ve derlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu araştırmada Mayıs 2017 ile Eylül 2018 arasında Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları içerisinde toplam 25 günlük arazi çalışması yapılmıştır. Bu arazi çalışmalarında Yeniçağa ilçesindeki 3 belde ile 16 köye gidilerek yörede halk ilacı olarak kullanılan bitkilerden örnekler toplanmıştır. Toplanan bitkiler birer herbaryum örneği haline getirilmiştir. Bu örnekler ‘Flora of Turkey and the East Aegean Islands’ (Davis, 1965-1985; Davis ve ark., 1988; Güner ve ark., 2000) adlı eserden faydalanılarak teşhis edilmiş ve Latince adları saptanmıştır. Bulgular: Araştırma yöresinden toplanan 165 adet bitki örneğinin teşhis edilmesi sonucunda 93 taksonun geleneksel halk ilacı olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Bunlar içerisinden 91’ i yabani, 2’ si ise yörede kültürü yapılan bitkilerdir. Bu taksonlar ve tedavide yer alan yöresel kullanılışları metinde belirtilmiştir. Sonuç: Sonuç olarak, yörede kaydedilen bitkilerden en çok yara tedavisinde, soğuk algınlığında, sakinleştirici, ferahlatıcı ve yorgunluk giderici olarak, şeker hastalığında, ishale karşı ve ağrı kesici olarak yararlanıldığı saptanmıştır. Anahtar Sözcükler: Etnobotanik, Halk İlaçları, Tıbbi Bitkiler, Bolu, Yeniçağa