Enderunlu Ferid İbrahim Divanı’nın metni ve incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ferda Çobanoğlu

Danışman: ÜZEYİR ASLAN

Özet:

TÜRKÇE Bu tezde 19. yüzyıl şairlerinden Ferid İbrahim’in Divanı’nı çalıştık. Şair, kaynaklara göre 19. yüzyılın ilk yarısında yaşamış ve 1842 yılında ölmüştür. Çalışmamızda divanı okuyup metni oluşturduk ve kısa bir inceleme yaptık. Eldeki bilgilere göre, Ferid İbrahim Divanı’nın tek nüshası Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Bu nüsahadan hareketle hazırladığımız tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde şairin hayatı, edebî kişiliği, eserinin biçim ve içerik özellikleri ele alınmıştır. İkinci bölümde divanın elimizdeki nüsahası tanıtılmıştır. Ayrıca metni oluştururken dikkat edilen hususlar belirtilmiştir. Üçüncü bölümde ise divanın metni yer almaktadır. Divanda toplam 127 şiir bulunmaktadır. Bu şiirlerde Allah’a ve Hz.Muhammed’e duyulan sevgi, dinî öğütler, yaşanılan devirden şikayet, aşk ve güzellik konuları işlenmektedir. Eserde tarih şiirleri önemli yer tutmaktadır. II Mahmut ve devlet adamları ile ilgili tarihlerin yanında çeşme, cami, köşk, yapım tarihleri ve oldukça fazla sayıda doğum ve ölüm tarihleri bulunmaktadır. Şiirlerinin tamamına baktığımızda, şairin genel olarak ölçüyü ve kafiyeyi kullanmakta başarılı olduğumuzu söyleyebiliriz. Şiirlerinde kulllandığı dil de çoğunlukla sade ve anlaşılırdır; şiirlerinde atasözü ve deyimlere de yer vermiştir. Şair yazdıkları ile hem 19. yüzyılda Klâsik Türk Edebiyatının seçkin eserler vermeye devam ettiğini gösterir, hem de yazdıklarıyla 19. yüzyılın yaşantısına ışık tutar. Metni oluştururken ilmî eserlerde kullanılmakta olan transkripsiyon sistemini uyguladık. ENGLISH SUMMARY In thesis, we have studied the poem book of Ferid İbrahim, the 19th century poet.According to the sources, the poet lived on the first half of 19th century and died on 1842. We have read his poem book, prepared a text and made a short study. According to the information we have, the only sample of Ferid İbrahim’s poem book is located in Yapı Kredi Sermet Çifter Library. Our thesis, which is prepared by the source of that sample, is consist of three sections. On the first section, the life of the poet, literal personalitiy the style and structure dimensions of the book are studied. On the second section, the sample of the poem book we have is studied. Also the points we watched during the preparation of the text are mentioned. On the third section, the text of the original poem book is given. There are 127 poems in total in the poem book. İn these poems the subjects and ideas of advices, the criticism of the era, love and beauty are emphaised. History poems have an important place in this piece of art. Beside the dates about II. Mahmut and government officers, there are dates about the constructions of fountains, mosques and cottages and also lots of bitrh and death dates are present. When we look at the poems in total, we can conclude that the poem is generally succesful in using the measure and rhyme. The language he uses in the poems is generally simple and understandable. He also gives to idioms and proverbs. The poet shows and proves with his works that, the classical Turkish literature continues to give important products in 19th century. With his products he, illuminates and shows the life style of 19th century. While we were building the text, we have applied the transcription system which is used in scholaryly works. İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ..................................................................................................I KISALTMALAR................................................................................III I.BÖLÜM.............................................................................................IV FERÎD İBRAHÎM’İN HAYATI VE EDEBÎ KİŞİLİĞİ..................IV Hayatı:.............................................................................................IV Edebî Kişiliği:...................................................................................V FERÎD İBRAHÎM’İN DÎVÂNI........................................................VII 1.Divan’ın Şekil Özellikleri:.........................................................VII 1.1. Tertip Şekli..........................................................................VII 1.2. Nazım Şekilleri...................................................................VIII 1.3. Vezin.......................................................................................IX 1.4.Kafiye ve Redif.........................................................................X 2.Dil ve Üslûp Özellikleri.............................................................XIII 2.1.Dil Özellikleri.......................................................................XIII 2.2.Üslûp Özellikleri..................................................................XIV 3.Muhteva Özellikleri....................................................................XV Sonuç..............................................................................................XIX II.BÖLÜM...........................................................................................XXI METİN TESPİTİYLE İLGİLİ HUSUSLAR VE DİVAN NÜSHASININ TANITIMI...................................................................................................XXI a.Metnin Kurulmasında Takip Edilen Metodlar.......................XXI b.Nüsha Tavsifi..............................................................................XIV III:BÖLÜM..............................................................................................1 FERÎD İBRAHÎM’İN DÎVÂNI’NIN METNİ.......................................1 KASİDELER.......................................................................................2 MUSAMMATLAR...........................................................................11 GAZELLER.....................................................................................103 BİBLİYOGRAFYA..............................................................................141